Tài liệu QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VEN BIỂN DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG VÀ NHỮNG BẤT HỢP LÝ Ở ĐẦM PHÁ TỈNH THỪA THIÊN

231

TẠP CHÍ KHOA HỌC, Đại học Huế, tập 71, số 2, năm 2012

QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VEN BIỂN DỰA VÀO CỘNG ĐỒNG

VÀ NHỮNG BẤT HỢP LÝ Ở ĐẦM PHÁ TỈNH THỪA THIÊN HUẾ:

TRƯỜNG HỢP NGHIÊN CỨU XÃ PHÚ AN, HUYỆN PHÚ VANG

Nguyễn Hữu Ngữ

Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Huế

Tóm tắt. Bài báo này nghiên cứu nỗ lực của các cấp chính quyền địa phương

trong việc thực hiện quản lý nguồn tài nguyên ven biển dựa vào cộng đồng,

trường hợp ở đầm phá Tam Giang, tỉnh Thừa Thiên Huế. Kết quả nghiên cứu

cho thấy đã có sự thay đổi sâu sắc trong việc sử dụng và quản lý tài nguyên đầm

phá. Trước đây, mặt nước đầm phá được xem như là nơi đánh bắt chung của cả

cộng đồng ven phá. Sau khi có qui hoạch mặt nước cho nuôi trồng thủy sản,

chính quyền địa phương đã hợp pháp hóa quyền sử dụng mặt nước cho các

nhóm hộ gia đình đánh bắt cố định và nhóm nông nghiệp-ngư nghiệp. Song

song với việc hợp pháp quyền sử dụng mặt nước, với sự hỗ trợ của các dự án,

chính quyền địa phương đã thành lập các chi hội nghề cá và tổ tự quản để giao

quyền sử dụng cho cộng đồng. Tuy nhiên, hoạt động của các chi hội và tổ tự

quản này không hiệu quả. Quyền hạn và quyền lợi của người sử dụng tài

nguyên không được qui định rõ ràng mà chỉ là sự ràng buộc trách nhiệm và

nghĩa vụ đối với phần diện tích đầm phá mà họ đang sử dụng. Một số quyết

định đã ban hành chưa được thực thi đầy đủ và hợp lý. Điều này đang là một

thách thức rất lớn đối với việc quản lý bền vững nguồn tài nguyên đầm phá

cũng như cải thiện sinh kế cho cộng đồng dân cư ven biển.

Từ khóa: Quản lý tài nguyên, đầm phá, cộng đồng, hợp pháp hóa, quyền sử dụng

mặt nước.

1. Đặt vấn đề

Hiện nay, ở đầm phá Tam Giang đang xây dựng mô hình quản lý tài nguyên dựa

vào cộng đồng thông qua việc thành lập các chi hội nghề cá. Tuy nhiên, để đánh giá việc

xây dựng có thành công hay không đang là một câu hỏi lớn bởi một số diện tích mặt