Tài liệu Kho tàng ca dao người việt - Vần E - G - H pdf

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 1

E

1. - E khi thùæm laåt vaâng phai

Sùæc taân nhõ mêët anh laåi boã hoaâi khöng thûúng

Anh thïì coá boáng trùng àêy

Nuái kia coá lúä têëm loâng naây vêîn nguyïn.

DCTH 180 HT 380

2. E mai em noái khöng thûúng

Tùæt trùng röìi laåi tòm phûúng àöíi dúâi.

DCBTT 282

3. Em mai khöng thiïåt nhû lúâi

Lùng xùng nhû bûúám àêåu röìi laåi bay.

DCBTT 232

4. Em baán chi dûúái búå trïn traân

Dêìm sûúng phaãn maåi, caãm thûúng haân ai nuöi?

HHÀN 232

5. Em buön chi coá bõ, coá cên

Em xuöëng àoâ doåc möåt thên möåt mònh?

DCTH 82

6. Em buön chi coá soåt coá giaânh

Coá phaãi buön haânh, xuöëng chúå Cêìu Quan.

DCTH 40

7. Em buön chi röìi laåi baán chi

Mûúâi phiïn chúå Phöë em ài caã mûúâi

- Em buön baåc röìi laåi buön vaâng a

Mûúâi phiïn chúå Phöë gùåp chaâng chñn phiïn

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 2

Quñ höì gùåp baån cho liïìn

Mûúâi quan baán àûúåc chñn tiïìn cuäng ài.

CDHN 153

BK a - Em buön bêëc röìi laåi buön vaâng CDTCM 113

8. Em buön trêìu kïí múá baán trùm

Gùåp cún gioá bêëc em nùçm em lo.

NASL I 6b - 7a NASL I 11a NASL III 32b

9. Em buöìn vò àaä lúä duyïn

Anh buöìn vò chùèng àûúåc yïn gia àònh.

TCBD II 273

10. Em cêìm caái àêëu ài àong

Anh nay vuöët ngoån saâo song keám gò.

DCTH 108

11. Em cêët maái cheâo lan, nhòn chaâng rúi luyå

Thöín thûác gan vaâng, thöëi dõ têën nan

1

Chaâng àaânh nhûng phuå mêîu khöng àaânh

Laá cêy tre khuêët ngoån ngaânh, Trúâi úi!

DCNTB I 244

Xem thïm C 255

12. Em chaã tham nhaâ ngoái taây àònh

Tham vïì ngoån nuái rêåp rònh trïn tay

Chaã tham nhaâ ngoái anh àêu

Tham vïì con mùæt böì cêu liïëc ngûúâi.

CDTCM 78

13. Em chùèng lo cöët ruåi xûúng taân,

Tiïìn nhûåt em xaânh xeå, hêåu àoaân em raä thêy.

CHG 29

14. Em chï thuyïìn thuáng chùèng ài

1 Thöëi dõ têën nan: luâi dïî tiïën khoá.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 3

Em ài thuyïìn vaán coá khi gêåp nghïình!

Ba chòm baãy nöíi lïnh àïnh

Coá khi àïí ngaã àïí nghïnh thiïåt thoâi!

DCTH 91

BK a - Coá khi àöí ngaã àöí nghiïng thiïåt thoâi HT 364

Xem thïm A 246, 247 vaâ N 539

15. Em chöìng úã vúái chõ dêu

Coi chûâng keão noá giïët nhau coá ngaây.

HHÀN 219 HT 218 TCBD II 214

NP 1I 155 VNP7 312

16. Em chúá coá nïn xuác xiïím öng thúå nïì

Tui maâ cêët bay cêët buáa, thò àïën mêët nghïì giaä vöi.

DCBTT 134

17. Em chúá thêëy anh beá maâ sêìu

Kòa con ong noá bao nhiïu tuöíi, noá chêm bêìu, bêìu thui.

TCBD I 561 TNPD I 123 VNP 1I 130 VNP7 274

BK HHÀN 141:

Em chúá thêëy anh beá maâ sêìu

Con ong kia noá bao lúán, noá chñch nuå traái bêìu, traái bêìu eo.

18. Em chûa coá chöìng, em múái àïën àêy

Chöìng röìi, chiïëu traãi maân vêy úã nhaâ.

VNP7 434

Xem thïm E 26

19. Em coá ba quan tiïìn, em nghô laâ giaâu

Thaåch Suâng, Vûúng Khaãi coân àêu àïën giúâ

Troát sa cú, múái phaãi luåy cú

Thuyïìn buön lúä chuyïën lûãng lú àêìu ghïình

Anh àaä tûâng lïn thaác xuöëng ghïình

Thuyïìn nan àaä traãi, thuyïìn maânh thûã chúi

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 4

Anh chúi khùæp böën phûúng trúâi

Cho trêìn biïët mùåt, cho àúâi biïët tïn.

DCBTTII 481 TNPD II 82

20. Em coá chöìng coân nhoã, nhû ngoån coã coân non

Loan phoâng kia chûa nhêåp, daå coân nhû xûa

- Àûúâng ài khöng lúã cuäng moân

Leä àêu coá leä hoa coân duyïn tûúi

Em noái ra súå chuáng baån cûúâi

Caá àöi ba buöíi chúå, coân khoe tûúi nöîi gò.

DCNTB I 139

21. Em coá chöìng, em tûúãng nghôa chöìng

Nghôa qua em tûúãng mùån nöìng vaâo àêu?

DCNTB II 151

22. Em coá chöìng khöng boã nghôa anh

Giaâu thúâi miïîu ngoái, khoá miïîu tranh em cuäng thúâ.

DCNTB II 151

23. Em coá chöìng röìi anh laåi úã vúái ai?

Röìi àêy töi traách öng mai ñt lúâi

Töi ra söng tûå têån cho röìi àúâi

Àïí cho em úã laåi nghe lúâi phõ thi.

TCBD IV 32

24. Em coá chöìng röìi cuäng nhû ruöång baán maäi lêu nùm

Anh coá tûúãng tònh nhún trûúác, àïën thùm röìi vïì.

DCNTB II 151

25. Em coá chöìng röìi, em noái rùçng chûa

Töåi riïng em àoá, noã lûâa àûúåc anh

- Khöng khöng, chûa coá núi àêu

Con tùçm soan àang àúåi nûúng dêu nhaâ ngûúâi.

HPV 82

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 5

26. Em coá chöìng röìi, em noái rùçng chûa

Töåi riïng em àoá noã lûâa àûúåc anh

- Em chûa coá chöìng em múái àïën àêy

Chöìng röìi chiïëu traãi maân vêy úã nhaâ.

VNP7 434

Sûãa laåi: VNP7 taách laâm hai àún võ, Nhbs göåp laåi.

Xem thïm E 35 18

27. Em coá chöìng röìi nhû luáa àöí vaâo kho

Quên canh lñnh gaác, anh àûâng coá lêìn doâ túái chi

Anh vïì boã thoái êëy ài

Chöìng em biïët àùång, anh ài úã tuâ

- Qua cuäng biïët em nhû luáa àöí vaâo kho

Nhûng anh giaã àoâ ùn chöåm lêìn moâ xuác chúi

Hoåa may coá àûúåc àöi gioåt (höåt?) cuäng sûúáng caái àúâi

Chöìng em coá bùæt àûúåc, anh úã chúi nùm tuâ

Cho túâ caãi giaá tha phu1

Miïång thïë gian àaâm tiïëu,

hoå cuäng noái vúå thùçng tuâ thuúã xûa.

DCNTB I 252 - 253

28. Em coá chöìng röìi nhû ngûåa coá cûúng

Ngoä em em àûáng, àûúâng trûúâng anh ài.

HT 181 VNP7 258

29. Em coá chöìng röìi nhû ngûåa àuã yïn

Anh àêy chûa vúå nhû chiïëc thuyïìn nghiïng giûäa vúâi. a

HHÀN 172, 232 TCBD I 208

BK a - Anh àêy chûa vúå nhû chiïëc thuyïìn nghiïng giûäa doâng

DCNTB I 196

30. Em coá chöìng röìi tu phêån, tu duyïn

1 Caãi giaá tha phu: ài lêëy chöìng khaác.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 6

Duâ ai trao baåc kïët duyïn àûâng cêìm.

CDTCM 181

31. Em coá chöìng sao em chùèng cho hay

Àïí anh lêìm tûúãng àïm ngaây àúåi mong.

TCBD IV 32

32. Em coá thûúng anh, anh múái daám àoán ngùn

Em coá thûúng anh, anh múái daám múã khùn ùn trêìu

Thûúng nhau vò búãi miïëng trêìu

Em trao anh bùæt, têån àêìu ngoán tay

Anh thûúng em, thûúng àùæng thûúng cay

Thûúng da thûúng diïët, thûúng ngaây raây em coá biïët khöng

Taâi gò uöëng rûúåu khöng nöìng

Ngêåm böì hoân khöng biïët àùæng, daå luöëng tröng ûu phiïìn?

DCNTB I 269

33. Em coá yïu anh tam tûá nuái chuáng anh cuäng treâo

Thêåp baát söng chuáng anh cuäng löåi

Tûá cûãu tam thêåp luåc àeâo chuáng anh cuäng treâo qua

Cheán son nguyïån vúái öng trùng giaâ

Caân khön àûa laåi möåt nhaâ vui chung

Con àaâng xa xöi, xin em chúá ngaåi nguâng

Xa ngûúâi xa tiïëng, nhûng loâng khöng xa

Noái vñ duâ súám biïët nhau ra

Àaá vaâng cuäng quyïët, phong ba anh cuäng liïìu

Àûúâng tònh duyïn nhúá ñt, tûúãng nhiïìu a

Xùm xùm àeâ neão Lam Kiïìu(1) lêìn sang

Con dao vaâng anh liïëc àaá vaâng

Mùæt anh, anh liïëc, mùæt naâng naâng àûa

Ta mêìn thinh ài keão thïë gian ngúâ

Loâng àêy thûúng àoá biïët cú höåi naâo

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 7

Quyïët xùæn tay anh beã khoáa àöång Àaâo. b

TNPD II 82 - 83

BK a - Àûúâng tònh duyïn nhúá ñt tûúãng nhiïìu TCBD I 141 - 142

b - Loâng àêy thûúng àêëy biïët cú höåi naâo TCBDI

Xem thïm Y 58

34. Em coân beá daåi thú ngêy

Thêìy meå eáp uöíng nhûäng ngaây coân thú

Bêy giúâ duyïn söë chaã vûâa

Coá thûúng thò gúä cho nhau ra cuâng

Em coân mùæc mñu trong troâng

Mûúån dao laá truác cùæt troâng em ra

Bao giúâ em ra khoãi troâng

Giaä ún dao truác, giaä loâng ngûúâi thûúng

Bao giúâ em ra khoãi chiïëu, khoãi giûúâng

Àïí thiïëp vúái chaâng löìng aáo àùæp chung.

CDTCM 140

35. Em coân beá daåi thú ngêy

Thêìy meå eáp uöíng tûâ ngaây thiïëu niïn

Cho nïn duyïn chùèng vûâa duyïn

Coá thûúng thò vúát em lïn, húäi chaâng!

CDTCM 77

36. Em coân buön baán coäi naây

Anh àûúng xuöi ngûúåc cuäng coá ngaây gùåp nhau.

HPV 174

37. Em dêìu coá thaác xuöëng suöëi vaâng

Höìn em cuäng bêån bõu theo chaâng saánh àöi.

TCBD I 143

38. Em àaâ thuêån lêëy anh chûa

Àïí anh àöën göî rûâng Nûa àoáng thuyïìn?

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 8

Con thuyïìn mang àöi chûä nhên duyïn

Chöìng cheâo vúå chöëng, thuyïìn quyïn chùèng vúâi. a

bk a - Chöìng cheâo vúå chöëng, thuyïìn quyïn noå maâng.

DCTH 109

39. Em àaâ thuêån lêëy anh chûa?

Àïí anh àöën göî rûâng Nûa laâm nhaâ

- Coá loâng xin giaä ún loâng

Xa xöi caách lïë àeâo böìng mêìn rùng?

DCTH 178

BK a - Xa xöi caách lïë àeâo böìng ra rùng HT 379

40. Em àaä thêåt lêëy anh chûa?

Àïí anh nhöí caãi muöëi dûa àïí daânh.

CDTH 98

41. Em àaä thûúng anh thò bêím laåi, thûa ài

Cho anh rûúåu nöìng möåt lñt àöi li

Àïí múâi song thên ngöìi laåi, cuâng uöëng li bò

Àaâo sêu lêëp nhoåc cuäng chung qui hai àûáa mònh.

DCBTT 194

42. Em àaä toã hïët lúâi nùn nó

Nhûng anh naâo coá nghô gò àêu?

Lñnh Têy bang khöí maåt àúâi

Àïm nùçm khöng nguã, ngaây ngöìi khöng yïn

Anh úi nghe lêëy lúâi khuyïn!

ÚÃë nhaâ coá thiïëp súám chuyïn àúä àêìn.

DCNTB I 281

43. (a) Em àang dïåt chiïëu höìi vùn

Nghe anh coá vúå, em quùng con chuöìi(1)

Em àang bùæc nûúác xöi xöi

Nghe anh coá vúå, quùng nöìi àaá vung

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 9

Em àang vuát nïëp xöi xöi

Nghe anh coá vúå, thuáng tröi nïëp chòm.

HHÀN 172 VNP 1I 85 VNP7 214

(b) Em àûúng dïåt chiïëu höìi vùn

Nghe anh coá vúå, em quùng con chuöìi1

Em àûúng vuát nïëp thöíi xöi

Nghe anh coá vúå, thuáng tröi nïëp chòm.

DCNTB I 119

44. Em àang dïåt vaãi quay tú

Böîng àêu coá khaách àûa thú àïën nhaâ

Heån giúâ ra göëc cêy àa

Phûúång hoaâng chaã thêëy, thêëy gaâ buöìn sao!

DCTH 155

45. Em àang giaä gaåo giong àeân

Nghe tiïëng anh haát nhû keân thau ba

Vöåi vaâng em böëc gaåo ra

Ài ra than thúã giao hoâa cuâng anh.

DCTH 155

46. Em àang keáo vaãi dûåa thïìm

Chaâng vïì chùn êëm göëi ïm sao àaânh

- Húäi ngûúâi ngöìi tûåa canh thïìm

Coá vïì chùn êm göëi ïm thò vïì.

HPV 175

47. Em àang tûåa cûãa hiïn mai

Chaâng vïì chùn êëm göëi ai maâ vïì.

HPV 175

48. Em àêy beá nhoã chûa tûâng

Àûa lïn cêu vñ nûãa mûâng nûãa lo.

HPV 68

1 Con chuöìi: duång cuå àïí dan chiïëu, gêìn giöëng con thoi.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 10

49. Em àêy beá nhoã treã mùng

Tiïëng cao tiïëng thêëp chûa bùçng tiïëng ai.

HPV 68

50. Em àêy chó mïën ngûúâi taâi

Àaánh àöng àöng thùæng, deåp àoaâi àoaâi tan.

TCBD I 209

51. Em àêy khöng ham chi anh böì luáa quan tiïìn

Ham anh möåt chuát cha hiïìn meå ngoan.

HPV 125

52. Em àêy khöng thiïëu chi núi maân loan chiïëu saåch

Noã thiïëu chi núi keåp saách vaâo ra

Trúâi kia àaä àõnh àöi ta

Khoá thúâi chõu khoá, khiïën xa sao àaânh.

DCBTT 85

53. Em àêy laâ gaái maá àaâo

Hoãi anh coá chöën naâo hay chûa?

Àïí em ngaây nhúá àïm chúâ

Vûâa àöi ta àõnh, öng Tú saá gò!

DCTH 98

54. Em àêy laâ gaái nùm con

Chöìng em röång lûúång em coân chúi xuên.

TCBD I 407

55. Em àêy nhû chiïëc chuöng vaâng

Treo àónh Haâ Nöåi ba ngaân quên canh

Anh àêy laâ lñnh xûá Thanh

Ra tónh Haâ Nöåi, lïn thaânh thûã chuöng.

DCTH 163

56. Em àeåp nhû thïí öng sao

Àïí anh ài laåi ra vaâo moãi chên!

DCTH 178

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 11

57. Em àïën àêy xûá laå quï ngûúâi

Ruã hoâ vui miïång, chúá cûúâi lúâi thú.

DCNTB I 105

58. Em ài anh baão em rùçng:

Sún Àöng1

, Ba Traåi em àûâng coá qua.

CDTH 45

59. Em ài àêu àaâo liïîu möåt mònh

Àïí ai nùån khöëi chung tònh trong têm

Àïm qua vùæng khaách tri êm

Vùæng hoa luöëng nhûäng êm thêìm cöîi cêy

Àïm àïm ngöìi tûåa caânh cêy

Than thên vúái boáng, boáng raây boáng chùèng coá thûúng a

Àïm àïm rûúác boáng lïn giûúâng

Ngoån àeân thêëp thoaáng nûãa thûúng nûãa sêìu.

TCBD I 142

BK a - TCBD I 456 chó cheáp àïën hïët doâng naây.

60. Em ài khùæp böën phûúng trúâi

Chùèng àêu lõch sû bùçng ngûúâi úã àêy

Gùåp ngûúâi maá àoã hêy hêy

Rùng àen rûng rûác, toác mêy rûúâm raâ

Höm qua em bêån viïåc nhaâ

Loâng em böëi röëi tûúãng laâ quan hoå mong

Àûúng trûa nghe voäng chuöng àöìng

Thêëy con nhaån trùæng lûúån voâng àûa thû

Thûúng ai hïët àûáng laåi chúâ.

QHBN 180 VNP7 424 - 425

61. Em ài khùæp böën phûúng trúâi

1

Sún Àöng, Ba Traåi: úã Hêåu löåc, Thanh Hoáa. Hai laâng xûa con trai coá tiïëng laâ nghõch

ngúåm.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 12

Khöng àêu lõch sûå bùçng ngûúâi úã àêy

Anh Hai úi! caái aáo xïëp nguyïn

Nhiïîu àiïìu anh ba àöåi nhû xinh trïn àêìu

Anh Tû úi! coá yïu nhau xin giûä lêëy maâu

Rùng àen rûng rûác, maái àêìu xanh xanh

Anh Nùm úi! lùæng nghe lúâi noái hûäu tònh

Chim löìng khön leä laánh mònh bay cao

Anh Saáu úi! búãi vò àêu cheã nûáa àan löìng

Löìng thûa chim nhaån loåt, bay vïì vúái nhau

Anh Saáu úi! em tiïëc thên em gùæn boá maâ khöng nïn gò.

QHBN 234

62. Em ài khùæp trïn chúå dûúái söng

Àöë em biïët àûúåc ngaä ba Böng(1) mêëy àoâ.

DCTH 104

63. Em ài vïì ài, keão thêìy em dûác, keão meå em la

Trêån àoân oan em chõu, anh úã xa biïët gò!

VNP1 II 140

64. Em àöë anh chim chi khöng löng khöng caánh

Coân nhû cêy chi khöng nhaánh khöng ngaânh

Trai nam nhún àöëi àùång, gaái nûä d anh kïët nguyïìn

- Chim (chiïm) bao khöng löng khöng caánh

Cêy viïët khöng nhaánh khöng ngaânh

Trai nam thò àöëi àùång, gaái laânh liïåu sao?

DCNTB II 34

65. - Em àöë anh tûâ nam chñ bùæc

Söng naâo laâ söng sêu nhêët?

Nuái naâo laâ nuái cao nhêët úã nûúác ta?

Anh maâ giaãng àûúåc cho ra

Thò em kïët nghôa giao hoâa cuâng anh

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 13

- Sêu nhêët laâ söng Baåch Àùçng

Ba lêìn giùåc àïën ba lêìn giùåc tan

Cao nhêët laâ nuái Lam Sún

Coá öng Lï Lúåi trong ngaân bûúác ra.

DCTH 164 HT 377 TCDG 52

66. Em àûa anh lïn ga Thuêån Lñ1

Ba giúâ chiïìu vö nghó Àöng Haâ

2

Phêìn thúâi anh thûúng meå nhúá cha

Phêìn thúâi thûúng con nhúá vúå xoát xa trong loâng.

DCBTT 174

67. - Em àûa cho anh möåt àôa rau muöëng chiïn

Anh tröìng söëng laåi, em xin giao duyïn ngaân àúâi

- Anh àûa em möåt miïëng thõt múä xaâo a

Em xùæt thaânh laát, thò muöëng dûúái ao moåc liïìn. b

bk a - Anh cuäng trao cho em möåt àöët tre khö

b - Em vïì tröìng rùng cho lïn mùng, lïn tre giaâ cheã laåt

àïí qua höì boá rau

DCBTT 209

68. Em àûâng bùæc bêåc laâm cao

Beâo söng khoá kiïëm beâo ao khoá gò.

HPV 158

69. Em àûâng boã tiïëng bêëc tiïëng chò

Anh dúã chên vui baån cuäng nhúá khi em nheå loâng.

TNPD I 123

70. Em àûâng cêåy sùæc, khoe hay

Kheáo thay nöìi thuãng vïì tay thúå haân.

NNPD 59 TCBD I 407 TNPD I 122

1 Thuêån Lñ: Möåt àõa àiïím úã Quaãng Bònh

2 Àöng Haâ: Möåt àõa àiïím úã Quaãng Trõ, caách Àöìng Húái 92km vïì phña Nam, úã trïn söng

Cam Löå, àêìu àûúâng söë 9 ài Lao Baão sang Laâo.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 14

71. Em àûâng noái töët nhû böåt huyânh tinh

Hay àêu em bêåu baåc tònh lùæm thay.

DCNTB I 196

72. Em àûâng thùm vaán baán thuyïìn

Thuãy chung nhû nhêët, àöi ta thïì nguyïìn

Dêìu cho lao khöí truên chuyïn chùèng nïì.

DCNTB II 55

73. Em àûâng thêëy lñnh maâ khinh a

Laänh binh thöëng chïë ba dinh möåt doâng. b

VNPS 73b

BK a - Khuyïn àûâng thêëy lñnh maâ khinh CVPD 3

b - Laänh binh thöëng chïë ba àinh möåt doâng CVPD

- Laänh binh thöëng chïë tam dinh möåt doâng

VNP1 II 40 VNP7 347

- Lñnh lïn thöëng chïë ba dinh coá ngaây NASL I 26b

Xem thïm L 275

74. Em àûâng yã em coá nhan sùæc khuynh thaânh

Maâ toan reã ruáng loâng thaânh cuãa qua

Xa em cuäng taåi meå cha

Thöi àaânh thaác xuöëng diïm la cho gêìn.

TCBD IV 38

75. Em àûáng bïn tï söng, loâng tröng húán húã

Qua àûúåc söng röìi nhû ba (hoa) núã trïn böìn

Nghiïng tai hoãi nhoã trai khön

Meå nhaâ sûãa chêåu xêy böìn mö chûa?

DCBTT 181

76. Em àûúng dïåt gêëm thoi vaâng

Suöët kïu lùæc cùæc, nhúá chaâng quïn giùng

Lúâi nguyïìn bïn gioá dûúái trùng