Tài liệu Chuyên đề tốt nghiệp - Kế toán tập hợp (3) ppt

Lời nói đầu

Trong những năm gần đây, nền kinh tế thị trường theo định hướng

XHCN ở nước ta đang có những bước phát triển mạnh mẽ, tốc độ phát

triển cơ sở hạ tầng vì thế mà cũng phát triển nhanh chóng làm thay đổi

bộ mặt của đất nước từng ngày, từng giờ. Điều đó không chỉ có nghĩa

khối lượng công việc của ngành XDCB tăng lên mà kéo theo đó là số

vốn đầu tư XDCB cũng gia tăng. Vấn đề đặt ra làm sao để quản lý vốn

một cách có hiệu quả, khắc phục tình trạng thất thoát, lãng phí vốn trong

điều kiện sản xuất kinh doanh xây lắp phải trải qua nhiều giai đoạn (từ

thiết kế, lập dự án, thi công đến nghiệm thu....), thời gian thi công kéo

dài nhiều tháng, nhiều năm.

Chính vì lẽ đó hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành là một

phần cơ bản, không thể thiếu của công tác hạch toán kế toán đối với

không chỉ đối với các Doanh nghiệp mà rộng hơn là đối với cả xã hội.

Với các Doanh nghiệp, thực hiện công tác hạch toán kế toán chi

phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm làm cơ sở để giám sát các hoạt

động, từ đó khắc phục những tồn tại, phát huy những tiềm năng đảm bảo

cho doanh nghiệp luôn đứng vững trong cơ chế thị trường luôn tồn tại

cạnh tranh và nhiều rủi ro như hiện nay.

Với Nhà nước, công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá

thành ở Doanh nghiệp cơ sở để Nhà nước kiểm soát vốn đầu tư XDCB

và kiểm tra việc chấp hành chế độ, chính sách tài chính của các Doanh

nghiệp.

Nhận thức được vấn đề đó, với những kiến thức đã tiếp thu được

tại trường cùng thời gian tìm hiểu thực tế công tác kế toán tại Xí nghiệp

Sông Đà 12-6. Được sự giúp đỡ nhiệt tình của các thầy, cô giáo cùng

toàn thể các anh chị Phòng Tài chính - Kế toán của Xí nghiệp, em đã đi

sâu nghiên cứu đề tài "Tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí và tính

giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp Sông Đà 12-6".

1

Nội dung của đề tài được chia làm 03 chương như sau:

Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán tập hợp chi phí sản xuất và

tính giá thành sản phẩm ở Doanh nghiệp xây dựng cơ bản.

Chương 2: Thực trạng công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất

và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp Sông Đà 12-6.

Chương 3:Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và

tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp Sông Đà 12-6

Do quỹ thời gian thực tập có hạn, bản thân chưa có nhiều kiến thức

thực tế, kinh nghiệm nghiên cứu còn hạn chế nên chuyên đề không tránh

khỏi những thiếu sót nhất định. Bởi vậy, em rất mong nhận được những

ý kiến đóng góp, chỉ bảo của thầy, cô giáo và anh chị Phòng Tài chính -

Kế toán của Xí nghiệp để bài viết của em được hoàn thiện hơn.

Qua đây em cũng xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến cô giáo Mai

Bích Ngọc, các anh chị Phòng Tài chính - Kế toán Xí nghiệp Sông Đà

12-6 đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ em hoàn thành chuyên đề này.

Hà Nội, tháng 7 năm 2003

Tác giả chuyên đề

Nguyễn Thị Hạnh

2

Chương 1

Cơ sở lý luận về kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở

doanh nghiệp xây dựng cơ bản

1.1. Sự cần thiết tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá

thành sản phẩm trong Doanh nghiệp Xây dựng cơ bản.

1.1.1. Đặc điểm ngành Xây dựng cơ bản và sản phẩm xây lắp tác động

đến công tác kế toán.

Cũng như bất kì ngành sản xuất nào khác. Xây dựng cơ bản

(XDCB) khi tiến hành sản xuất - kinh doanh - Thực chất là quá trình

biến đổi đối tượng trở thành sản phẩm, hàng hoá. Trong nhóm các ngành

tạo ra của cải vật chất cho xã hội, ngành XDCB là ngành sản xuất vật

chất độc lập, có chức năng tái tạo Tài sản cố định (TSCĐ) cho nền kinh

tế, tạo cơ sở vật chất kỹ thuật cho xã hội, tăng tiềm lực kinh tế - quốc

phòng cho đất nước. Do vậy, XDCB luôn thu hút một bộ phận không nhỏ

vốn đầu tư trong nước và nước ngoài, đồng thời cũng là ngành chiếm tỷ

trọng lớn trong tổng thu nhập quốc dân (GDP). So với các ngành sản

xuất, XDCB mang những nét đặc thù với những đặc điểm kỹ thuật riêng

được thể hiện rõ qua đặc trưng về sản phẩm xây lắp và quá trình tạo sản

phẩm.

Thứ nhất, sản phẩm xây lắp là các công trình, vật kiến trúc có quy

mô lớn, kết cấu phức tạp và mang tính đơn chiếc, thời gian sản xuất dài,

trình độ kỹ thuật thẩm mĩ cao. Do vậy việc tổ chức quản lý phải nhất

thiết có dự toán, thiết kế và thi công. Trong suốt quá trình xây lắp, giá

dự toán sẽ trở thành thước đo hợp lý hạch toán các khoản chi phí và

thanh quyết toán các công trình.

Thứ hai, mỗi công trình xây dựng gắn với vị trí nhất định, nó

thường cố định tại nơi sản xuất còn các điều kiện sản xuất khác như: Lao

động, vật tư, thiết bị máy móc... luôn phải di chuyển theo mặt bằng và vị

3

trí thi công mà mặt bằng và vị trí thi công thường nằm rải rác khắp nơi

và cách xa trụ sở đơn vị. Do đó, luôn tồn tại một khoảng cách lớn giữa

nơi trực tiếp phát sinh chi phí và nơi hạch toán chi phí đã gây không ít

khó khăn cho công tác kế toán các đơn vị. Mặt khác hoạt động xây lắp

lại tiến hành ngoài trời, thường chịu ảnh hưởng của các nhân tố khách

quan như: thời tiết, khí hậu...nên dễ dẫn đến tình trạng hao hụt, lãng phí

vật tư, tiền vốn......làm tăng chi phí sản xuất.

Thứ ba, khi bắt đầu thực hiện hợp đồng, giá trị công trình đã được

xác định thông qua giá trúng thầu hoặc giá chỉ định thầu. Điều đó có

nghĩa là sản phẩm xây lắp thường được tiêu thụ theo giá trị dự toán hoặc

giá thoả thuận với chủ đầu tư từ trước. Do đó, có thể nói tính chất hàng

hoá của sản phẩm xây lắp không được thể hiện rõ.

Thứ tư, xét về quá trình tạo ra sản phẩm xây lắp, từ khi khởi công

đến khi thi công hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng, thời gian thường

dài, phụ thuộc vào quy mô tính chất phức tạp của từng công trình. Bên

cạnh đó, quá trình thi công xây dựng được chia thành nhiều giai đoạn

khác nhau, mỗi giai đoạn được chia thành nhiều công việc khác nhau...

Từ những đặc điểm trên đây, đòi hỏi công tác kế toán vừa phải đáp

ứng những yêu cầu chung về chức năng, nhiệm vụ kế toán một Doanh

nghiệp sản xuất vừa phải đảm bảo phù hợp đặc trưng riêng của ngành

XDCB nhằm cung cấp thông tin chính xác, kịp thời, cố vấn lãnh đạo cho

việc tổ chức quản lý để đạt hiệu quả cao trong sản xuất - kinh doanh của

Doanh nghiệp.

1.1.2. Yêu cầu và nhiệm vụ của công tác quản lý, hạch toán chi phí

sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong Doanh nghiệp xây dựng

cơ bản.

1.1.2.1. Yêu cầu quản lý đối với công tác hạch toán chi phí sản xuất

và tính giá thành sản phẩm xây lắp.

4

Như đã trình bày ở trên, sản xuất XDCB có những đặc thù riêng từ

đó làm cho việc quản lý về XDCB khó khăn phức tạp hơn một số ngành

khác. Chính lẽ đó, trong quá trình đầu tư, XDCB phải đáp cứng được các

yêu cầu là :" Công tác quản lý đầu tư XDCB phải đảm bảo tạo ra

những sản phẩm dịch vụ được xã hội và thị trường chấp nhận về giá

cả, chất lượng và đáp ứng các mục tiêu phát triển KT-XH trong từng

thời kì, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH- HĐH, đẩy mạnh

tốc độ tăng trưởng kinh tế, nâng cao đời sống vật chất tinh thần của

nhân dân.

Huy động và sử dụng có hiệu quả cao nhất các nguồn vốn đầu

tư trong nước cũng như các nguồn vốn đầu tư nước ngoài đầu tư vào

Việt Nam, khai thác tốt tài nguyên, tiềm năng lao động, đất đai và mọi

tiềm lực khác nhằm động viên tất cả những tiềm năng của đất nước

phục vụ cho quá trình tăng trưởng phát triển nền kinh tế, đồng thời

bảo vệ môi trường sinh thái. Xây dựng phải theo quy hoạch được

duyệt, thiết kế hợp lý, tiên tiến, thẩm mĩ, công nghệ hiện đại, xây dựng

đúng tiến độ đạt chất lượng cao với chi phí hợp lý và thực hiện bảo

hành công trình"

(Trích điều lệ Quản lý và xây dựng ban hành kèm theo Nghị định

số 177/CP ngày 20/10/1994 của Chính phủ {03}).

ở nước ta trong nhiều năm qua, do việc quản lý vốn đầu tư trong

lĩnh vực XDCB chưa thật chặt chẽ đã để xảy ra tình trạng thất thoát vốn

đầu tư và kéo theo đó là hàng loạt các hậu quả nghiêm trọng khác...Từ

thực trạng đó, Nhà nước đã thực hiện quản lý xây dựng thông qua việc

ban hành các chế độ, chính sách về giá, các nguyên tắc các phương pháp

lập dự toán, các căn cứ định mức kinh tế- kỹ thuật...Từ đó xác định tổng

mức VĐT, tổng dự toán công trình...nhằm hạn chế sự thất thoát vốn đầu

tư của Nhà nước, nâng cao hiệu quả cho quá trình đầu tư.

5

Trong cơ chế thị trường hiện nay, mục tiêu hàng đầu của các

Doanh nghiệp (DN) nói chung phải tăng cường quản lý kinh tế mà trước

hết là quản lý chi phí sản xuất và tính giá sản phẩm.

1.1.2.2. Nhiệm vụ của công tác quản lý hạch toán chi phí sản xuất và

tính giá thành sản phẩm xây lắp.

Để đáp ứng được yêu cầu trên, kế toán ngành phải thực hiện các

nhiệm vụ sau:

- Tham gia vào việc lập dự toán chi phí sản xuất xây lắp trên

nguyên tắc phân loại chi phí.

- Xác định đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất và đối tượng

tính giá thành sản phẩm xây lắp.

- Tổ chức kế toán chi phí xây lắp theo đúng đối tượng và phương

pháp đã xác định trên sổ kế toán.

- Xác định đúng chi phí xây lắp dở dang làm căn cứ tính giá thành.

- Thực hiện tính giá thành sản phẩm kịp thời, chính xác.

- Phân tích tình hình thực hiện định mức chi phí và giá thành sản

phẩm để có quyết định trước mắt cũng như lâu dài.

1.2. Những vấn đề lý luận về kế toán tập hợp chi phí sản xuất và

tính giá thành sản phẩm trong Doanh nghiệp xây dựng cơ bản.

1.2.1. Khái niệm chi phí sản xuất và phân loại chi phí sản xuất trong

Xây dựng cơ bản.

1.2.1.1. Khái niệm chi phí sản xuất.

Như đã biết, bất kỳ một doanh nghiệp lớn hay nhỏ…muốn tiến hành

sản xuất cũng cần bỏ ra những chi phí nhất định. Những chi phí này là điều

kiện vật chất tiền đề, bắt buộc để các kế hoạch, dự án xây dựng trở thành hiện

thực. Trong quá trình tái sản xuất mở rộng thì giai đoạn sản xuất là giai đoạn

quan trọng nhất- nơi đó luôn diễn ra quá trình biến đổi của cải, vật chất, sức

lao động (là các yếu tố đầu vào), đề tạo ra các sản phẩm, hàng hoá - tiền tệ thì

các chi phí bỏ ra cho hoạt động sản xuất đều được biểu hiện dưới hình thái giá

6

trị (tiền tệ). Hiểu một cách chung nhất, chi phí sản xuất là toàn bộ hao phí về

lao động sống, lao động vật hoá và các chi phí cần thiết khác mà các Doanh

nghiệp phải bỏ ra tiến hành hoạt động sản xuất trong một thời kỳ nhất định.

Nếu xét ở một phạm vi hẹp hơn, chi phí sản xuất XDCB là biểu hiện bằng

tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống và lao động vật hoá cùng các chi phí

khác mà DN phải bỏ ra để tiến hành sản xuất trong một thời kỳ nhất định.

1.2.1.2. Phân loại chi phí sản xuất trong sản xuất cơ bản.

Trong XDCB, chi phí sản xuất bao gồm nhiều loại có nội dung

kinh tế,công dụng và yêu cầu quản lý đối với từng loại khác nhau. Việc

quản lý chi phí, không chỉ dựa vào số liệu tổng hợp mà còn căn cứ vào

số liệu cụ thể của từng loại chi phí theo từng công trình (CT). Hạng mục

công trình (HMCT). Do đó, phân loại chi phí sản xuất là một yêu cầu tất

yếu để hạch toán chính xác chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm.

1.2.1.2.1. Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung, tính chất kinh tế của

chi phí.

Theo cách phân loại này các chi phí nội dung, tính chất kinh tế

giống nhau được xếp vào một yếu tố, không phân biệt chi phí đó phát

sinh trong lĩnh vực nào, ở đâu, mục đích và tác dụng của chi phí đó như

thế nào.

Theo cách phân loại này chi phí sản xuất được chia thành các yếu

tố sau đây.

- Chi phí nguyên vật liệu: Bao gồm toàn bộ các chi phí về các loại

nguyên vật liệu chính, vật liệu phục, phụ tùng thay thế, thiết bị

XDCB...mà doanh nghiệp đã sử dụng cho hoạt động sản xuất trong kỳ

như: Xi măng, sắt, thép, cát, đá, các loại dầu mỡ vận hành máy móc…

- Chi phí nhân công: Bao gồm toàn bộ số tiền lương phải trả và các

khoản trích theo lương của các công nhân sản xuất trong kỳ.

- Chi phí khấu hao TSCĐ: Bao gồm toàn bộ số tiền doanh nghiệp

trích khấu hao cho tất cả các loại TSCĐ tham gia hoạt động xây lắp

7