Tài liệu Các hiện tượng biến đổi ngữ âm ppt

Các hiện tượng biến đổi ngữ âm

• Những biến đổi vị trí • Những biến đổi kết hợp

1. Những biến đổi vị trí

Trong các ngôn ngữ Âu châu, những biến đổi vị trí của các âm tố thường bị quy

định bởi vị trí đối với trọng âm, vị trí ở đầu hay ở cuối từ.

Trong số các biến đổi vị trí, hiện tượng nhược hoá (reduction) được coi là phổ

biến hơn cả. Nhược hoá là làm yếu âm tố đi về cường độ và trường độ. Hiện tượng

nhược hoá nguyên âm thường do trọng âm quy định, trong tiếng Nga chẳng hạn,

nguyên âm [o] ở trước hoặc sau trọng âm có thể bị nhược hoá thành [ə] hoặc [a].

Những biến đổi của các âm tố ở đâu hay cuối từ cũng là những biến đổi vị trí

hay gặp. Những biến đổi này thường xảy ra đối với các phụ âm. Trong một số

ngôn ngữ, ví dụ tiếng Nga, ở cuối từ, các phụ âm hữu thanh thườg được phát âm

thành âm vô thanh tương ứng: [b] → [p], [d] → [t], [￾] → [k]...

Trong tiếng Việt, nư đã nói, trọng âm không có vai trò "thống trị", do đó sự chi

phối của nó đối với các âm tố cũng không có hiệu lực đáng kể, không gây nên hiện

tượng nhược hoá mạnh như trong các ngôn ngữ Âu châu.

Mô hình âm tiết tiếng Việt với 5 thành tố đã tạo nên một cấu trúc rất chặt chẽ.

Ở tất cả các vị trí, các âm tố, nói chung, không bị biến đổi, kể cả vị trí cuối từ là vị

trí vốn rất dễ tạo nên sự biến đổi âm tố trong các ngôn ngữ Âu châu. Vì vậy, so với

các ngôn ngữ này, tiếng Việt ít có những biến đổi vị trí.

2. Những biến đổi kết hợp (sự biến đổi ngữ âm trong lời nói