Tài liệu Báo cáo khoa học: NHÌN LẠI VĂN HỌC CAMPUCHIA SAU 1993 doc

NGHE THUAT BQN PHl/HNn

NHIN LAI VAN HOC CAMPUCHIA

SAU 199?

NGUYfiN SY TUAN

Ve van hgc, sir thay

ddi di nhan thay la

su tai lap Hgi

nhirng nha sang tac Khame

(Hdi nha van), vao ngay 12-4-

1993 (1). Ltic tai lap, Hgi chi

cd 20 hgi vien, trong dd cd 11

hgi vien la nhtfng ngudi may

man cdn sd'ng sdt sau nan diet

chung, do nha van You Bo lam

Chti tich Hdi. Sau dd, Hgi da

tie'n hanh phat trien them

nhilu hgi vien mdi d Phndm

Penh va cac tinh, thanh (de'n

nam 2003, Hdi da cd 186 hdi

vien), td chtrc cac ldp hgc ve

sang tac van hgc. Dac biet,

Hdi da tfch circ van ddng cac

td ehtfc thudc chfnh phu va cac

td ehtfc phi chi'nh phu (NGO)

iing hd, tai trg cho phong trao

sang tac van hgc. Tit nam

1995, Hdi da td chtfe cac eugc

thi sang tac van hgc, trao cac

giai thudng hang nam: (gidi

thudng Preah Sihanouk Riech

vdi sir hd trg cua Qudc vuang

N.Sihanouk va gidi thifdng

ngdy bdy thdng gieng vdi sir

hd trg cua Thu tudng Hun

Sen). Mdi mdt giai thudng deu

cd nhifng nguyen tac, the le,

tieu chf rieng. Viec Thu tudng

Chfnh phu va Qudc vuong

dtfng ten giai thudng da thu

htit dugc nhieu ngudi sang tac

van hgc tham gia.

Hai su kidn cd y nghia

n(>ibatcudifKXX,k»Hidp

dinh hda binh Paris ve

Campuehia (1991) vd

thanh ldp Chinh phu lidn

hidp Vdong QUOC

Campuehia (1993), da Idm

thay ddi didn mao

Campuehia, dda dd't nudc

nay vdo thdi ky phat trien

mdt. Nl^u tthir ve kinh td,

Campuehia thue hien mot

ndn kinh td thj trtfdng tu do

vatu nhdn bda thi vd'chinb

tri, Campuehia trd lai che

dd quan ehu ldp hidn, ddng

thdi thuc hidn dudng ldi

ddn chd, tu do, da ddng.

Nhdng thay ddi nay da keo

theo su thay doi trong

nhidu iinh vuc khde cua

ddi sdng xa hdi...

Cung can ndi them la

phong trao sang tac van hgc

trong thdi ky nay cdn dugc

trg gitip dac lire cua bao chf,

vd'n mgc len nhu nam ngay

sau khi Campuehia dugc

thanh lap va thtrc hien dudng

ldi ttr do, dan chit. Chi rieng

d Phndm Penh da cd 54 td

bao, hau he't deu cd trang cd

dinh de dang lien tire cac

truyen ngan, tieu thuyet va

tha.

Trong cac cudc thi nay, ben

canh mdt sd tac gia vd'n da

xuat hien trong thdi ky Cgng

hda nhan dan Campuehia

(1979-1991) nay tie'p tuc

khang dinh gia trj, tai nang

cua minh trong giai doan mdi

nhu Ven Xdn, Un Xoe Heang,

Kum Pech Pinudn, Mau

Xomnang..., mdt sd tac gia tre

da xua't hien.

Cac lihuynh liUdng van

hoc

Cd le hie'm nai dau nhu d

day, chi trong khoang 40 nam,

ngudi dan da trai 5 che do

chfnh tri khac nhau (2), da nem

trai, chiem nghiem de'n tan

cung cua mgi sir dau khd, hanh

phtic. Cac nha van cung vay.

Mat khac, ttr sau nam 1993,

Campuehia trd ve vdi the che

quan chti lap hie'n nhung lai

theo dudng ldi tu do, dan chti,

da nguyen, da dang. Vi the

Campuehia tdn tai rai nhieu

dang phai (da cd ltic len tdi 57

dang phai), tao nen btfc tranh

chfnh tri da sdc mau. Diiu nay

da tac ddng khdng nhd de'n ddi

sdng van hda, xa hdi ciia

Campuehia. Trong linh virc van

hgc nhieu khuynh hudng sang

tae khac nhau da xuai hien.

Tuy nhien, nhin tdng quat, cd

may khuynh hudng mang tinh

ndi trdi sau day.

Sd313

Thang 7-2010