Tài chính

Chiều Hướng Lịch Sử Của Lợi Nhuận Thu Được Từ Tài Sản

Campbell R. Harvey

Dịch Viên: Nhân Thụy

Kinh Nghiệm Tích Luỹ Từ 5 Loại Tài Sản Của Mỹ

Kinh nghiệm lịch sử về lợi nhuận có từ những loại tài sản trong nước Mỹ được liệt kê

dưới đây. Có sáu loại lợi nhuận tài sản cơ bản sau đây: lợi nhuận trái phiếu kho bạc

Mỹ1, lợi nhuận trái phiếu do chính phủ Mỹ2 phát hành, lợi nhuận trái phiếu do các

công ty cổ phần3 phát hành, lợi nhuận vốn NYSE-AMEX4, và lợi nhuận từ những cổ

phần nhỏ5. Những loại tài sản này thường mang một đặc điểm chung là "rủi ro".

Nghĩa là người ta sẽ cân nhắc trái phiếu kho bạc ít rủi ro hơn so với danh mục đầu tư

đòi hỏi ít vốn (giá thị trường nhân với số cổ phần chưa phân phối).

Một trong những vấn đề chính của tài chính là phải hiểu được mức cân bằng giữa rủi

ro và lợi nhuận. Người ta thường cho rằng hầu hết các nhà đầu tư không ưa thích gì

rủi ro cả. Điều đó nghĩa là để thu hút mọi người mua cổ phần vốn thay vì mua trái

phiếu kho bạc, thì cổ phần đó phải được trả nhiều lợi nhuận hơn (để bù lại phần rủi

ro).

Từ việc phân tích lịch sử những loại tài sản này cho ta một kết luận là vẫn tồn tại

một mối liên hệ mật thiết giữa rủi ro và lợi nhuận. Hãy chú ý xét đến các chỉ số tài

sản của các loại danh mục đầu tư này. Những chỉ số này cho thấy $1 khi được đầu tư

vào tháng 12 năm 1925 và tất cả doanh thu thu được được tái đầu tư (chưa tính

thuế) vào trong cùng một loại tài sản.

Đồ thị này cũng cho ta thấy được quá trình xảy ra lạm phát. Hãy chú ý đến thứ tự

của chúng. Những chỉ số tích luỹ tài sản diễn ra như trực giác của chúng ta về rủi ro.

Trái phiếu kho bạc chỉ cho lợi nhuận tích luỹ thấp và vốn cổ phần nhỏ nhất lại cho lợi

nhuận cao nhất.

Sự khác biệt giữa sự cao thấp này rất rõ nét. Với $1.000 đầu tư vào vốn cổ phần thì

vào năm 1995 nó là hơn $3,4 triệu trong khi đó với $1.000 đầu tư vào trái phiếu kho

bạc chỉ đựơc $12.000 thôi. Một phần nào đó, đây được xem là lãi suất kép.

Mức Độ Hoạt Động Trung Bình Của Các Loại Tài Sản Mỹ

Lợi nhuận trung bình hàng tháng và độ lệch chuẩn cho thấy được sự khác biệt giữa

các loại tài sản này, tuy không rõ nét nhưng vẫn đáng chú ý.

Dĩ nhiên là vẫn có một số đặc điểm thông thường. Như đã biết trước trong bản phân

tích tích luỹ tài sản, thì lợi nhuận hàng tháng thấp nhất là trái phiếu kho bạc và cao

nhất là danh mục đầu tư vốn cổ phần với số vốn thấp hơn. Nhưng đồ thị này vẫn

cung cấp cho ta nhiều thông tin khác.Mức độ bất định của lợi nhuận của từng loại tài

sản cũng được thể hiện trong đó (độ lệch chuẩn của lợi nhuận hàng tháng).

Ngoại trừ trái phiếu kho bạc thì mức bất định đó luôn lớn hơn mức lợi nhuận trung

bình. Còn mức bất định của lợi nhuận vốn cổ phần là rất cao. Lấy ví dụ trong trường

hợp danh mục đầu tư vốn vào S&P 500, lợi nhuận trung bình xấp xỉ 1% /tháng và

mức bất định xấp xỉ 6%. Ta thấy có một độ lệch chuẩn xung quanh giá trị trung bình

này trải dài từ -5% đến +7%. Nếu dữ liệu ở dạng thông thường, thì nó còn ảnh

hưởng đến 66% cả kết quả. Một khoảng tin cậy với hai độ lệch chuẩn sẽ là từ -11%

đến +13% rơi vào bất kỳ tháng nào. Điều này cho thấy lợi nhuận vốn cổ phần rất là

bất ổn.

Thông thường lợi nhuận trung bình được thể hiện hàng năm. Chúng ta luôn sử dụng

cách tính trung bình bằng hình học hơn là bằng số học. Nghĩa là nếu mức lợi nhuận

trung bình là 1% /tháng thì mức lợi nhuận trung bình hàng năm thể hiện dưới dạng

số học là 12% (lấy 12 nhân với 1%). Tuy nhiên, nếu mức lợi nhuận ta nhận hàng

tháng là 1% và ta tái đầu tư lại thì chúng ta sẽ nhận được 12,7% vào cuối năm. Hầu

như ta luôn muốn sự tính toán thống kê của chúng ta phản ánh được số tiền mình

đem đầu tư được lời hay lỗ.

Mức bất định6 cũng được tính theo hàng năm. Trong trường này, chúng ta không

nhân mức bất định hàng tháng cho 12. Nếu chúng ta sử dụng phương sai7 (mức bất

định hay độ lệch chuẩn8 bằng với căn bậc hai của phương sai), thì ta sẽ nhân nó với

12. Còn đối với độ bất định ta nhân với căn bậc hai của 12. Do đó, trong trường hợp

S&P 500, mức bất định trung bình hàng năm là nhỏ hơn 20%.

Rủi Ro và Lợi Nhuận Của Các Loại Tài Sản Mỹ

Phần cuối cùng đáng chú ý là thứ tự chính xác của lợi nhuận trung bình và rủi ro mà

ta phải chịu không phải là bằng nhau dưới dạng mức bất định của loại tài sản. Trong

khi vốn cổ phần có mức bất định cao nhất và trái phiếu kho bạc là thấp nhất, thì trái

phiếu thường lại nằm mức trung bình. Đó là trái phiếu do các công ty phát hành có

lợi nhuận cao hơn và ít bất định hơn trái phiếu do chính phủ phát hành. Điều này dễ

thấy được trong hình vẽ sau.

Đồ thị này cho thấy lợi nhuận kỳ vọng (trục Y) so với mức bất định (trục X). Đôi khi

nó được gọi là đồ thị độ lệch chuẩn trung bình9 (hay phương sai trung bình, hay lợi

nhuận so với rủi ro). Những nhà đầu tư không thích rủi ro lại thích được nhiều lợi

nhuận và thật ít rủi ro. Nghĩa là chúng ta thích lợi nhuận càng cao càng tốt và hướng

về bên trái càng nhiều càng tốt (hướng về phía tây bắc).

Chú ý rằng trái phiếu công ty dài hạn có mức lợi nhuận kỳ vọng cao hơn và mức bất

định thấp hơn so với trái phiếu của chính phủ. Trên đồ thị nó nằm phía trên và bên

trái của trái phiếu chính phủ. Nếu chúng ta chỉ có hai loại tài sản để chọn, chúng ta

sẽ đầu tư và trái phiếu công ty. Nó còn chiếm ưu thế đầu tư hơn so với trái phiếu

chính phủ dưới dạng giá trị trung bình và độ lệch chuẩn.

Về mặt kỹ thuật mà nói, chúng ta đều muốn chiếm được một ưu thế 'vô điều kiện'.

Vô điều kiện bởi vì lợi nhuận kỳ vọng dựa vào mức trung bình trong một quá trình

dài quy định. Dưới góc độ là một nhà đầu tư, chúng ta thật sự quan tâm về lợi nhuận

nhận được trong tương lai. Mức lợi nhuận trung bình tương lai nhận được không nhất

thiết phải dựa vào mức lợi trung bình trong suốt một quá trình dài. Khi chúng ta

khảo sát đến bản phân tích của mình và phát triển những mô hình dự báo lợi nhuận

và các phương sai trong khoá học Chiến Lượt Phân Bố Tài Sản Toàn Cầu, chúng

ta sẽ bàn đến ưu thế "có điều kiện".

Vốn cổ phần biến động ra sao?

Chúng ta đều đã thấy rằng mức hoạt động đầu tư của S&P 500 đều thay đổi nhanh

theo hàng tháng. Ngược lại, lợi nhuận thu được từ nó lại cao hơn so với những loại cổ

phần đầu tư cố định và có chất lượng khác (của chính phủ hay của tư nhân). Tuy

nhiên, chúng ta đều muốn giữ cổ phần này hơn một tháng. Vậy thời gian nắm giữ cổ

phần này ảnh hưởng như thế nào đến việc đánh giá của ta về mức hoạt động của

chúng?

Hình vẽ dưới đây thể hiện những mức lợi nhuận chồng chéo lên nhau trong nhiều

khoảng thời gian nắm giữ, mỗi khoảng là 12 tháng. Nghĩa là một danh mục đầu tư

được thực hiện từ tháng 12 năm 1925 đến tháng 12 năm 1926. Danh mục đầu tư kế

tiếp từ tháng 1 năm 1926 đến tháng 1 năm 1927 và vân vân. Hãy chú ý rằng trong

số những khoảng lợi nhuận thu được từ những loại đầu tư này thì khoảng lợi nhuận

tích cực chiếm số luợng trội hơn so với lợi nhuận tiêu cực. Tuy nhiên, vẫn có một số

giai đoạn xãy ra suy thoái tài sản nghiêm trọng - đặc biệt là khoảng thời gian xãy ra

cuộc Đại Suy Thoái (chú ý rằng "cuộc suy thoái" năm 1987 cũng chỉ được thể hiện sơ

qua trong biểu đồ này).