Tác động lẫn nhau của sự thay đổi tỷ lệ sở hữu nước ngoài và lợi nhuận chứng khoán bất thường trên sàn chứng khoán HOSE

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-----------------------------------------------

NGUYỄN THỊ MỸ DUYÊN

TÁC ĐỘNG LẪN NHAU CỦA SỰ THAY ĐỔI

TỶ LỆ SỞ HỮU TỔ CHỨC NƯỚC NGOÀI

VÀ LỢI NHUẬN CHỨNG KHOÁN BẤT THƯỜNG

TRÊN SÀN CHỨNG KHOÁN HOSE

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

TP. Hồ Chí Minh, năm 2017

Trang i

Luận văn cao học

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn “Tác động lẫn nhau của sự thay đổi tỷ lệ sở

hữu tổ chức nước ngoài và lợi nhuận chứng khoán bất thường trên sàn chứng

khoán HOSE” là nghiên cứu của chính tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi

cam đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được

công bố hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận

văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các

trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 30/07/2017

NGƯỜI THỰC HIỆN

NGUYỄN THỊ MỸ DUYÊN

Trang ii

Luận văn cao học

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cám ơn PGS.TS Võ Xuân Vinh đã tận tình

hướng dẫn, hỗ trợ và truyền đạt cho tôi những ý kiến khoa học về lý thuyết cũng

như kinh nghiệm triển khai thực tế trong quá trình tôi lựa chọn và thực hiện đề tài

nghiên cứu này. Với sự tận tụy, yêu nghề và nhiệt tình hỗ trợ, thầy là nguồn động

lực để giúp tôi vượt qua khó khăn và hoàn thành luận văn này.

Tôi cũng xin chân thành gửi lời cảm ơn đến Ban giám hiệu cùng các Quí

thầy cô khoa Sau đại học của trường Đại học Mở TPHCM đã trang bị cho tôi

những kiến thức quý báu, đồng thời đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp tôi hoàn

thành chương trình đào tạo Sau đại học.

Sau cùng, tôi xin chân thành cám ơn bạn bè, người thân, đồng nghiệp đã

động viên tôi hoàn thành luận văn này.

Xin gửi lời cảm ơn chân thành đến tất cả mọi người.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 30/07/2017

NGƯỜI THỰC HIỆN

NGUYỄN THỊ MỸ DUYÊN

Trang iii

Luận văn cao học

TÓM TẮT

Luận văn này xem xét tác động qua lại của đầu tư nước ngoài và lợi nhuận

chứng khoán bất thường thông qua phân tích mối quan hệ đồng thời giữa thay đổi

tỷ lệ sở hữu tổ chức nước ngoài và lợi nhuận chứng khoán bất thường của các

công ty niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM (sàn HoSE) từ năm

2006 đến năm 2014.

Mục tiêu của nghiên cứu này là tìm kiếm các bằng chứng thực nghiệm cho

thấy tác động đáng kể của nhà đầu tư nước ngoài trong việc dẫn dắt thị trường

chứng khoán Việt nam. Từ đó, các nhà đầu tư có thể nắm bắt được xu hướng vận

hành của thị trường chứng khoán và ra quyết định đầu tư một cách hiệu quả nhất.

Nghiên cứu sử dụng mô hình hồi qui bình phương nhỏ nhất ba giai đoạn

3SLS và sử dụng dữ liệu bảng thu thập từ các công ty niêm yết trên Sở giao dịch

TP.HCM trong giai đoạn 2006 – 2014. Nghiên cứu đã tìm ra các bằng chứng cho

thấy tác động đáng kể của nhà đầu tư nước ngoài lên lợi nhuận chứng khoán bất

thường trên sàn chứng khoán HoSE thông qua phân tích mối quan hệ đồng thời

giữa thay đổi tỷ lệ sở hữu tổ chức nước ngoài và lợi nhuận chứng khoán bất

thường.

Trang iv

Luận văn cao học

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................... i

TÓM TẮT.............................................................................................................. iii

MỤC LỤC.............................................................................................................. iv

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ............................................................................... vi

DANH MỤC BẢNG............................................................................................. vii

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU.............................. 1

1.1. Cơ sở hình thành luận văn ............................................................................. 1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu........................................................................................ 3

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................. 4

1.5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................ 4

1.6. Ý nghĩa của nghiên cứu .................................................................................. 4

1.7. Kết cấu luận văn nghiên cứu....................................................................... 5

CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT..................................... 7

2.1. Một số khái niệm.......................................................................................... 7

2.2. Các nghiên cứu về tác động của sự thay đổi tỷ lệ sở hữu tổ chức nước

ngoài đến lợi nhuận chứng khoán bất thường..................................................... 9

2.3. Các nghiên cứu về tác động của lợi nhuận chứng khoán bất thường đến

quyết định đầu tư của các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài .............................. 13

2.4. Các nghiên cứu về các yếu tố tác động đến lợi nhuận chứng khoán bất

thường và quyết định đầu tư của các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài............ 16

CHƯƠNG 3: DỮ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................... 22

3.1. Dữ liệu nghiên cứu ..................................................................................... 22

3.2. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 23

3.2.1. Mô hình nghiên cứu và giả thiết nghiên cứu .........................................23

3.2.2. Mô tả các biến...........................................................................................25

3.2.2.1. Biến kiểm soát............................................................................... 25

3.2.2.2. Biến độc lập................................................................................... 27

3.3. Phương pháp xử lý số liệu ............................................................................ 29

Trang v

Luận văn cao học

3.4. Các kiểm định............................................................................................. 30

3.4.1. Kiểm định sự phù hợp của mô hình (mức ý nghĩa α=0,05)..................30

3.4.2. Kiểm định hiện tượng đa cộng tuyến giữa các biến độc lập ................30

3.4.3. Kiểm định hiện tượng tự tương quan của sai số ...................................31

3.4.4. Kiểm định hiện tượng phương sai sai số thay đổi.................................32

CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VÀ TRÌNH BÀY KẾT QUẢ.............. 34

4.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu ............................................................................ 34

4.1.1. Thay đổi tỷ lệ sở hữu tổ chức nước ngoài..............................................34

4.1.2. Lợi nhuận chứng khoán bất thường ......................................................39

4.1.3. Mối quan hệ giữa sự thay đổi tỷ lệ sở hữu tổ chức nước ngoài và lợi

nhuận chứng khoán bất thường .......................................................................41

4.2. Thống kê mô tả các biến nghiên cứu........................................................... 43

4.3. Ước lượng mô hình tác động qua lại giữa lợi nhuận chứng khoán bất

thường và thay đổi tỷ lệ sở hữu tổ chức nước ngoài bằng phương pháp 3SLS

................................................................................................................................ 48

4.3.1. Xây dựng mô hình hồi quy sau khi loại biến.........................................53

4.3.2. Kiểm định sự phù hợp của mô hình.......................................................56

4.3.3. Kiểm định các giả định của mô hình hồi quy ........................................56

4.3.3.1. Kiểm định hiện tượng đa cộng tuyến.......................................... 56

4.3.3.2. Kiểm định hiện tượng tự tương quan giữa các phần dư .......... 58

4.3.3.3. Kiểm định phương sai sai số thay đổi......................................... 58

4.3.4. Kết quả kiểm định giả thuyết .................................................................67

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.............................................. 69

5.1. Kết luận chung............................................................................................... 69

5.2. Khuyến nghị................................................................................................... 72

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 74

PHỤ LỤC.............................................................................................................. 77

Trang vi

Luận văn cao học

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Trang

Biểu đồ 4.1. Tỷ lệ sở hữu tổ chức nước ngoài và nội địa giai đoạn 2006-2014 .......36

Biểu đồ 4.2. Sự thay đổi tỷ lệ sở hữu tổ chức nước ngoài trung bình ......................38

Biểu đồ 4.3. Lợi nhuận chứng khoán bất thường trung bình ...................................40

Biểu đồ 4.4. Mối quan hệ giữa sự thay đổi tỷ lệ sở hữu tổ chức nước ngoài và lợi

nhuận chứng khoán bất thường ................................................................................41

Trang vii

Luận văn cao học

DANH MỤC BẢNG

Trang

Bảng 2.1: Bảng tóm tắt các nghiên cứu trước đối với các yếu tố tác động đến lợi

nhuận chứng khoán bất thường ..............................................................................11

Bảng 2.2: Bảng tóm tắt các nghiên cứu trước đối với các yếu tố tác động đến quyết

định đầu tư của các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài ...............................................15

Bảng 2.3: Bảng tóm tắt các nghiên cứu trước đối với các yếu tố tác động đến lợi

nhuận chứng khoán bất thường và quyết định đầu tư của các nhà đầu tư tổ chức

nước ngoài ..............................................................................................................18

Bảng 4.1. Tỷ lệ sở hữu tổ chức nước ngoài và tổ chức nội địa giai đoạn 2006-2014

.................................................................................................................................34

Bảng 4.2. Sự thay đổi tỷ lệ sở hữu tổ chức nước ngoài trung bình ........................37

Bảng 4.3. Lợi nhuận chứng khoán bất thường trung bình .....................................39

Bảng 4.4. Thống kê mô tả các biến nghiên cứu .....................................................43

Bảng 4.5. Chia danh mục đầu tư giai đoạn 2006-2014 ..........................................45

Bảng 4.6. Kiểm định tính hợp lệ của biến độc lập tác động đến biến CFO_it ......47

Bảng 4.7. Kiểm định tính hợp lệ của biến độc lập tác động đến biến AHYR_it ...48

Bảng 4.8. Ước lượng mô hình hồi quy theo phương pháp 3SLS ...........................49

Bảng 4.9. Ước lượng mô hình sau loại biến bằng 3SLS ........................................53

Bảng 4.10: Tương quan giữa các biến độc lập trong mô hình hồi quy ..................57

Bảng 4.11. Kiểm định phương sai sai số thay đổi .................................................58

Bảng 4.12. Hồi quy phương trình ban đầu có trọng số với trọng số là 1/abs_residf60

Trang viii

Luận văn cao học

Bảng 4.13. Hồi quy 3SLS cho hệ phương trình sau khi loại biến...........................63

Bảng 4.14. Kiểm định White (lần 2).......................................................................64

Bảng 4.15. Tác động giữa thay đổi tỷ lệ sở hữu tổ chức nước ngoài và lợi nhuận

chứng khoán bất thường..........................................................................................65

Bảng 4.16. Bảng tổng hợp kết quả kiểm định giả thuyết .......................................67