Sự va chạm của quy chuẩn xã hội và quy chuẩn nhà trường

s i r V A CHA M cu n ou v CHUA N X A HO I

V A OU V CHUA N NH A TRI/0N G

1. Va cham dau nam

Khi chung ta dang ho hdi ddn chao mot nam

hpc mdi vdi niem hi vong ve nhdng sdtdCi sang

tot lanh thi tren bao chi xuat hien tin tdc lam ca

nganh giao due choang vang: O mpt trddng hpc

no, nhdng hpc sinh chda ddng tien ban tru

(700.000d/thang) khong ddpc an trda, thay hieu

trddng giai thich cd 560 phu huynh dang ki con

ban tru, song mdi cd 369 em ddng tien, nen

"chung toi thong bao cho nha bep nau 369 suat

an cd them 50 suat dd phong, nha trddng khdng

du kinh phi dng trddc cho phu huynh." (Bao Tudi

tre 16/9/2009). Con nhd nam hpc trddc, mpt

trddng mau giao da khdng cho tre em dd le khai

giang neu chda cd bien lai ddng hpc phi. Rdi lai

hien tdpng dpng trdi, mpt sinh vien tat axit vao

mat thay giao ngoai ngd lam bong nang. Cd tac

gia keu len "ca nganh giao due bi tat axit vao

mat". DT nhien, hanh vi man rp ay phai ddpc

trdng tri, ching cd li le nao cd the bao chda nhat

la sinh vien nay da phai thi lai 28 mdn va tren 20

lan gpi dien thoai ve nha thay xin cdu giup. Bao

chi dd luan lai dd xo vao phe phan tam li ham

bang cap? Cd dieu gi khdng on day? Xem xet

mpt sd kien xa hpi khdng the cd lap khdi hien

tddng xa hpi khac - nhd E.Durkheim da chi ra.

Theo mpt nguyen tac duy li den lanh lung thi nha

trddng va cac thay deu nghiem tuc, dung quy

chuan. ching bao gid sai ca. Sdthdc, thay giao,

nha trddng bao gid cung mong dieu tot dep cho

tre em. Song chung ta dang song ddng thdi

trong hai the gidi khac nhau, mpt the gidi vdi quy

chuan xa hdi chiem du the trong moi trddng giao

due va mpt the gidi vdi quy chuan thi trddng tao

ra cac quy tac trao ddi cho sd dng xd? Cac

trddng hdp tren la sd va cham gida hai he quy

chuan. Trong cupc song, chung ta cung thddng

gap nhieu trddng hpp phai can nhac gida quan

he tinh cam than thien ndng aim vdi quan he "tien

trao chao muc", "cda ddt due sudt", song phing

theo quy chuan thi trddng trong khi ra mpt quyet

dinh, va chung ta thddng rat bdi rdi, lung tung.

18

• PGS.TS. LE SON

• TS. NGUYEN TRONG THUYET

2. The nao la quy chuan xa hoi va quy

chuan thj trddng?

2.1. Ranh gidi mong manh: Theo cac hpc

gia My (Margaret Clark - Tien sT giao due;

Judson Mills - nha dien anh; Alan Fiske - Tien sT

tam li), cac quy chuan xa hpi bao gdm nhdng

yeu cau than thien gida con ngddi vdi con ngddi.

Cac quy chuan xa hpi dddc an kin trong ban chat

xa hpi, thddng am ap nhdng rat md ao ve gidi

han, nd khdng doi hdi dap dng tdc thdi.

Quy chua'n thi trddng dda tren sd trao ddi

song phlng nhd: IdOng thddng, hpc phi, gia ca,

tien nha, tien lai, chi phi, Ipi nhuan - dd la sdvan

hanh theo co che thi trddng bao ham ca sd td

Idc, sang tao. Giao sd kinh te hpc dai hpc MIT da

neu mpt vi du cua sd lan Ion gida lan ranh gidi

mong manh cua hai quy chuan tren.

Trong mpt budi hpi Le Ta On vui ve cua gia

dinh keo dai tan den chieu, chang re ddng len

nhin me vp triu men rdi td td rut vi: "Me, vi tat ca

tinh yeu me danh cho bda tide nay, con nd bao

nhieu nhi?" Khong khi bdng lang di. Anh gid xap

tien va ndi: "Me xem 300 do la cd du khong? cd

le con nen gdi me 400 dd la". Mpt li rdpu dd. Ba

me ddng len mat dd bdng bdng, chi dau nem

cho anh mpt cai nhin gian dd, dda chau gai bat

khde. Cd le nam sau phong se lanh tanh trong

budi le Ta On.

Tai sao mpt bda tide dang vui ve nhd vay lai

tan bien vi mpt Idi de nghi tra tien? O day quan

he than thien yeu thddng da bi day sang quan he

trao ddi "tien trao chao muc". Tddng td nhd vay,

khong khi mpt ngay le khai giang nhd mpt ngay

hpi nao nhiet tdng bdng bong nhien tan bien vi

viec ngan can cua bao ve ddi vdi hpc sinh va

phu huynh khong cam trong tay td bien lai ddng

hpc phi.

2.2. Tac dong cua quy chuan xa hoi va quy

chuan thi trudng

Oe cd the hieu va do dac ddpc anh hddng

tren den hanh vi con ngddi, chung ta xem xet cac

thdc nghiem dddi day cCia cac nha kinh te hpc.

KHGD sd 53. thdng 2 - 2010