Sự mở rộng lãnh thổ Đại Việt dưới thời hậu Lê và tính chất

sir ma RONG LANH THO DAI VIET • • • •

Diron THori HAU LE VA TJNH CHAT

SONG JEONG NAM*

Vigc md rgng lanh thd eua Viet Nam

dUdc tien hanh ehu yeu ve phia

Nam bdi hai nguyen nhan chinh la dung

triet ly sde manh vk do yeu to' dia chinh

hgc. Nguyen nhan thii nhit eu the la sii

hung manh cua Trung Qud'c, nguyen nhan

thd hai la day TrUdng Sdn.

Vdi mue dich ehinh tri-kinh te, khi tien

hanh qua trinh md mang lanh thd va tang

cUdng sdc manh cua minh, Viet Nam da

khdng the tien len phia Bic vi cd Trung

Qud'c manh hdn minh. Vd hinh trung, Viet

Nam khdng cdn each nao khac la phai

chdng lai qua trinh md mang lanh thd ve

phia Nam eua Trung Qud'c va ket qua la

Viet Nam da phai trai qua mgt qua tnnh

lich sfl diu tranh lau dai.

Mat khac, Viet Nam ciing da miy lin

thfl tien ve phia Tay vdi muc dich va

nguyen nhan nhU da neu tren nhUng hi

ngan can bdi nhiing day nui dai va hiem

trd nen khdng dUdc nhU mong mud'n.

Du the, trong lich sfl, dUdi trieu dai Hau

Le, Viet Nam (khi dd la Dai Vict) da hdp

nha't mgt phin da't dai cua ngUdi Thai nim

d phia Tay Bic Viet Nam va Ddng Bic Lao

vao vung lanh thd cua minh. Tuy nhien,

mdc do va sd li n dang thin g ve chinh tri 6

phia Tay va Tay Bic, trong dd cd ca vdi Lan

Xang (Lao) khdng nhieu va sau sic. Dit

chiem linh thi chUa dUde khai thac, dan sd

ban dia thi it nen sau khi chiem linh dUde

eiing khdng du liic lUdng lao dgng tai cho

de khai thac. Hdn niia, cd nhieu ly do nen

khdng thu hut dUde dan nUde minh khai

thac vung dd't dd nen viec tie'n sang phia

Tay eua Vigt Nam khdng de dang. TUdng

tu, trieu Nguyen sau nay da liy dit cfla

Lao va nhap vao lanh thd cua minh 6 trin

la Trin Man, Tri n Bien, Trin Ninh, Trin

Tinh, Trin Dinh, Lac Bien va rdi tra lai cho

Lao khi Phap tie'n vao (1).

Vi khd tien len phfa Tay Bic nen Viet

Nam tie'n ve phia Nam la mgt ket qua tit

yeu. O day, so vdi cdc nUdc d phia Nam,

Viet Nam chiem Uu the've siic manh, so vdi

phia Tay Bic thi khdng tdn tai trd ngai

nao, sau khi chie'm linh cd the khai thac md

rgng bing lUc lUdng lao dgng phong phu tai

chd. Khdng nhiing the, ve mat dia ly, phia

Nam nd'i lien vdi dUdng bien ri t thu^n tign

nen de tie'n hdn dUdng bg. Viec chinh phuc

dUdc Champa hieu chien la dinh eao cua vi

' GS.TS. TrUdng Dai hgc Ngoai ngd Hdn Qudc