Sự gia tăng can dự của Mỹ ở Biển Đông những năm đầu thập niên thứ hai thế kỷ XXI

S÷œ GIA TA NG CAN D÷œ CU¤A MY’

‘¤ BIEÅN —O¬NG TRONG NH÷’NG NA M

—A¿U THAƒP NIE¬N TH÷Ÿ HAI CU¤A THE£ KÆ XXI

LE¬ SY’ H÷NG*

1. Kha˘i qua˘t ve‡ vÚ trÌ, ta‡m quan troÔng

chie·n lˆÙÔc cu˚a BieÂn —o‚ng

BieÂn —o‚ng(1), naËm Ù˚ rÏa Ta‚y Tha˘i BÏnh

DˆÙng la¯ mo‰t bieÂn nˆ˚a kÌn, co˘ die‰n tÌch

khoa˚ng 3,5 trie‰u km2

, tra˚i ro‰ng tˆ¯ vÛ Òo‰ 30

le‚n Òe·n vÛ Òo‰ 260 BaÈc va¯ tˆ¯ kinh Òo‰ 1000

Òe·n 1210 —o‚ng. Ngoa¯i Vie‰t Nam, BieÂn

—o‚ng ÒˆÙÔc bao boÔc bÙ˚i ta˘m nˆÙ˘c kha˘c la¯

Trung Quo·c, Philippin, Indonesia, Bruney,

Malaysia, Singapore, Tha˘i Lan va¯

Campuchia.

BieÂn —o‚ng co˘ ta‡m quan troÔng ve‡ chÌnh

trÚ va¯ kinh te·, la¯ nÙi chˆ˘a ÒˆÔng nguo‡n ta¯i

nguye‚n thie‚n nhie‚n bieÂn quan troÔng cho

ÒÙ¯i so·ng va¯ sˆÔ pha˘t trieÂn kinh te· cu˚a ca˘c

nˆÙ˘c xung quanh (2), ÒaÎc bie‰t la¯ nguo‡n ta¯i

nguye‚n thuy˚ sa˚n, khoa˘ng sa˚n (da‡u khÌ), du

lÚch va¯ la¯ khu vˆÔc Òang chÚu sˆ˘c e˘p lÙ˘n ve‡

ba˚o ve‰ mo‚i trˆÙ¯ng sinh tha˘i bieÂn.

BieÂn —o‚ng ÒˆÙÔc coi la¯ mo‰t trong naÍm

bo‡n truıng chˆ˘a da‡u khÌ lÙ˘n nha·t the· giÙ˘i

(3). Theo Òa˘nh gia˘ cu˚a Bo‰ NaÍng lˆÙÔng Myı,

lˆÙÔng dˆÔ trˆı da‡u Òaı ÒˆÙÔc kieÂm chˆ˘ng Ù˚

BieÂn —o‚ng la¯ 07 tÊ thu¯ng vÙ˘i kha˚ naÍng

khai tha˘c 2,5 trie‰u thu¯ng/nga¯y. Theo Òa˘nh

gia˘ cu˚a Trung Quo·c, trˆı lˆÙÔng da‡u khÌ Ù˚

BieÂn —o‚ng khoa˚ng 213 ty˚ thu¯ng, trong Òo˘

trˆı lˆÙÔng da‡u taÔi qua‡n Òa˚o TrˆÙ¯ng Sa co˘

the le‚n tÙ˘i 105 ty˚ thu¯ng, sa˚n lˆÙÔng khai

tha˘c co˘ the ÒaÔt khoa˚ng 18,5 trie‰u ta·n/naÍm

duy trÏ ÒˆÙÔc trong vo¯ng 15 - 20 naÍm tÙ˘i.

Ngoa¯i ra khu vˆÔc BieÂn —o‚ng co¯n chˆ˘a

ÒˆÔng nguo‡n ta¯i nguye‚n khÌ Òo·t do‡i da¯o (4)

.

Tie‡m naÍng da‡u khÌ ÒˆÙÔc coi la¯ mo‰t nha‚n

to· quan troÔng la¯m taÍng the‚m ca˘c ye‚u sa˘ch

chu˚ quye‡n Òo·i vÙ˘i hai qua‡n Òa˚o Hoa¯ng Sa,

TrˆÙ¯ng Sa va¯ ca˘c vu¯ng bieÂn quanh hai

qua‡n Òa˚o.

BieÂn —o‚ng naËm tre‚n tuye·n ÒˆÙ¯ng giao

tho‚ng bieÂn huye·t maÔch no·i lie‡n Tha˘i BÏnh

DˆÙng - A£n —o‰ DˆÙng, Cha‚u A¬u - Cha‚u AŸ,

Trung —o‚ng - Cha‚u AŸ. NaÍm trong so· mˆÙ¯i

tuye·n ÒˆÙ¯ng bieÂn tho‚ng thˆÙng lÙ˘n nha·t

tre‚n the· giÙ˘i lie‚n quan Òe·n BieÂn —o‚ng (5)

.

—a‚y ÒˆÙÔc coi la¯ tuye·n ÒˆÙ¯ng va‰n ta˚i quo·c

te· nho‰n nhÚp thˆ˘ hai cu˚a the· giÙ˘i. Mo„i

nga¯y co˘ khoa˚ng tˆ¯ 150 - 200 ta¯u ca˘c loaÔi

qua laÔi BieÂn —o‚ng, trong Òo˘ co˘ khoa˚ng

* TS. Le‚ SÛ Hˆng, Khoa KHXH, TrˆÙ¯ng —aÔi hoÔc Ho‡ng —ˆ˘c