Sự can thiệp của chính phủ và rủi ro tại các ngân hàng Thương Mại Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

IHƯONG t>ẠI HỌC MÓ THANH PHỒ HÔ CHÍ MINH

VÕ THỊ DOANH THUYÊN

SỰ CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ VÀ RỦI RO TẠI

CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN

Thạc sĩ Kinh tế học

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHÒ HÒ CHÍ MINH

VÕ THỊ DOANH THUYÊN

SỰ CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ VÀ RỦI RO TẠI CÁC

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

Chuyên ngành : Kinh tế học

Mã số chuyên ngành : 8 31 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HỌC

Người hướng dẫn khoa học:

TS. THÂN THỊ THU THỦY

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018

i

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Võ Thị Danh Thuyên

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng, luận văn này “Sự can thiệp của chính phủ và rủi ro tại các

ngân hàng thương mại Việt Nam” là bài nghiên cứu của chính tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi cam

đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố

hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có nghiên cứu, tài liệu nào của những người khác được sử dụng trong

luận văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trường

đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2018

Võ Thị Danh Thuyên

ii

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Võ Thị Danh Thuyên

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, tôi trân trọng gửi lời cảm ơn đến quý Thầy Cô khoa Sau Đại học

Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh cũng như các giảng viên thỉnh giảng đã

tận tình giảng dạy, truyền đạt những kiến thức quý báu cho tôi trong suốt thời gian

tham gia học tập, nghiên cứu tại Trường.

Đặc biệt xin chân thành cảm ơn TS. Thân Thị Thu Thủy, người hướng dẫn khoa

học của luận văn. Cô đã dành nhiều thời gian, nhiệt tình hướng dẫn, định hướng, góp

ý, chỉnh sửa từng đoạn văn, câu chữ để tôi hoàn thành tốt luận văn này.

Sau cùng, tôi trân trọng gửi lời cảm ơn đến Ban lãnh đạo, các công chức, đồng

nghiệp tại Kho bạc Nhà nước Long An – nơi tôi đang công tác; gia đình, người thân,

bạn bè đã tận tình hỗ trợ, giúp đỡ, động viên tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên

cứu.

Một lần nữa, xin gửi lời tri ân đến toàn thể quý Thầy, Cô, đồng nghiệp, bạn bè

và gia đình.

Võ Thị Danh Thuyên

iii

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Võ Thị Danh Thuyên

TÓM TẮT

Đề tài này nhằm khảo sát tác động sự can thiệp của chính phủ thông qua vốn

chủ sở hữu, sở hữu nhà nước và ngân hàng thương mại bán nợ xấu cho công ty quản

lý tài sản đến rủi ro tại các ngân hàng thương mại Việt Nam.

Với mục tiêu xác định tác động giữa vốn chủ sở hữu và rủi ro tại các NHTM

Việt Nam, câu hỏi nghiên cứu đầu tiên được đặt ra là vốn chủ sở hữu tác động đến

rủi ro tại các NHTM Việt Nam như thế nào và giả thuyết được đặt ra để giải quyết

câu hỏi này là (H11): Vốn chủ sở hữu tác động tiêu cực đến rủi ro tại các NHTM Việt

Nam (-). Kết quả cho thấy vốn chủ sở hữu có tác động tích cực trong việc gia tăng ổn

định và giảm rủi ro ngân hàng.

Ngoài ra, đề tài cũng quan tâm đến mối quan hệ phi tuyến tính giữa vốn chủ sở

hữu và rủi ro ngân hàng. Do đó, giả thuyết tiếp theo được đặt ra liên quan đến vốn

chủ sở hữu là: (H12): Vốn chủ sở hữu có mối quan hệ phi tuyến tính với rủi ro tại các

NHTM Việt Nam. Kết quả chỉ ra tồn tại mối quan hệ chữ U - mối quan hệ phi tuyến

tính giữa vốn chủ sở hữu và rủi ro tại các NHTM Việt Nam.

Mục tiêu nghiên cứu tiếp theo là xác định tác động giữa sở hữu nhà nước và rủi

ro tại các NHTM Việt Nam, và câu hỏi đặt ra là có phải rủi ro tại các NHTM Việt

Nam chịu sự tác động của sở hữu nhà nước? Giả thuyết đặt ra là (H2): Sở hữu nhà

nước tại các NHTM có tác động tích cực (+) đến rủi ro tại NHTM Việt Nam. Kết quả

chỉ ra rằng sở hữu nhà nước làm giảm ổn định và gia tăng rủi ro tại các ngân hàng

thương mại Việt Nam.

Câu hỏi nghiên cứu thứ ba đặt ra liên quan đến việc các NHTM bán nợ xấu cho

VAMC: Liệu các NHTM bán nợ xấu cho VAMC có làm giảm rủi ro cho các NHTM

Việt Nam? Giả thuyết đặt ra là: (H3): Sự can thiệp của chính phủ thông qua NHTM

bán nợ xấu cho VAMC có tác động tiêu cực (-) đến rủi ro tại các NHTM Việt Nam.

Kết quả cho thấy sự can thiệp của chính phủ thông VAMC có tác động tích cực đến

ổn định và làm giảm rủi ro ngân hàng.

iv

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Võ Thị Danh Thuyên

MỤC LỤC

Trang

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ii

TÓM TẮT................................................................................................................ iii

MỤC LỤC.................................................................................................................iv

DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ BIỂU ĐỒ .............................................................vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT..................................................................................vii

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU............................................1

1.1. Lý do chọn đề tài...............................................................................................1

1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.....................................................................3

1.3. Dữ liệu và phương pháp nghiên cứu.................................................................4

1.4. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu........................................................................5

1.4.1. Mục tiêu nghiên

cứu 5

1.4.2. Câu hỏi nghiên cứu......................................................................................5

1.5. Ý nghĩa của đề tài..............................................................................................6

1.6. Tính mới của đề tài ...........................................................................................7

1.7. Kết cấu đề tài.....................................................................................................7

CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ SỰ CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ VÀ

RỦI RO NGÂN HÀNG.............................................................................................9

2.1. Sự can thiệp của chính phủ tại các ngân hàng thương mại...............................9

2.1.1. Lý thuyết về sự can thiệp của chính phủ .....................................................9

2.1.2. Các hình thức can thiệp của chính phủ tại các ngân hàng thương mại .....11

2.2. Lý thuyết về rủi ro ngân hàng .........................................................................12

2.3. Tác động của sự can thiệp của chính phủ đến rủi ro ngân hàng .....................13

2.3.1. Tác động của vốn chủ sở hữu đến rủi ro ngân hàng..................................13

2.3.2. Tác động của sở hữu nhà nước đến rủi ro ngân hàng................................14

2.3.3. Tác động của bán nợ xấu cho VAMC đến rủi ro ngân hàng.....................15

v

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Võ Thị Danh Thuyên

2.4. Tổng quan các nghiên cứu trước đây về sự can thiệp của chính phủ và rủi ro tại

các ngân hàng thương mại.........................................................................................16

2.5. Giả thuyết nghiên cứu .....................................................................................18

Kết luận chương 2 .....................................................................................................19

CHƯƠNG 3: MÔ HÌNH, DỮ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.....20

3.1. Mô hình nghiên cứu ........................................................................................20

3.2. Dữ liệu nghiên cứu ..........................................................................................25

3.3. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................25

3.4. Thống kê mô tả, tương quan các biến và kiểm định đa cộng tuyến................28

Kết luận chương 3 .....................................................................................................32

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..............................................................33

4.1. Thực trạng sự can thiệp của chính phủ vào ngành ngân hàng Việt Nam........33

4.1.1. Thực trạng quy định vốn tại các ngân hàng thương mại Việt Nam ..........33

4.1.2. Thực trạng sở hữu nhà nước tại các ngân hàng thương mại Việt Nam.....34

4.1.3.Thực trạng sự can thiệp của chính phủ thông qua bán nợ xấu cho

VAMC.......................................................................................................................35

4.2. Kết quả nghiên cứu thực nghiệm ....................................................................37

4.3. Kiểm tra độ vững kết quả nghiên cứu thực nghiệm........................................43

4.4. Thảo luận kết quả nghiên cứu .........................................................................48

Kết luận chương 4 .....................................................................................................50

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý CHÍNH SÁCH ........................................50

5.1. Tóm lược câu hỏi, giả thuyết và kết quả nghiên cứu ......................................51

5.2. Hàm ý chính sách ............................................................................................53

5.3. Đóng góp của đề tài.........................................................................................54

5.4. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo .........................................55

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................57

Tài liệu tiếng Việt...................................................................................................57

Tài liệu tiếng Anh...................................................................................................58

PHỤ LỤC.................................................................................................................65

vi

Luận văn tốt nghiệp Học viên thực hiện: Võ Thị Danh Thuyên

DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ BIỂU ĐỒ

Trang

Bảng 3.1: Định nghĩa các biến trong mô hình nghiên cứu .......................................25

Bảng 3.2: Thống kê số quan sát ................................................................................26

Bảng 3.3: Thống kê mô tả các biến trong mô hình nghiên cứu ................................30

Bảng 3.4: Tương quan các biến trong mô hình nghiên cứu......................................31

Bảng 3.5: Chỉ số VIF ................................................................................................32

Bảng 4.1: Kết quả hồi quy với biến lnZ....................................................................39

Bảng 4.2: Kết quả hồi quy với biến lnZ5..................................................................40

Bảng 4.3: Kết quả hồi quy với biến sdROE..............................................................42

Bảng 4.4: Kiểm định độ vững kết quả nghiên cứu với biến lnZ...............................44

Bảng 4.5: Kiểm định độ vững kết quả nghiên cứu với biến lnZ5.............................45

Bảng 4.6: Kiểm định độ vững kết quả nghiên cứu với biến sdROE.........................47

Bảng 4.7: Kiểm định độ vững kết quả nghiên cứu với biến giả sở hữu nhà nước....48