SỔ TAY HƯỚNG DẪN XỬ LÝ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG TRONG SẢN XUẤT TIỂU THỦ CÔNG NGHIỆP Tập 8 : XỬ LÝ Ô NHIỄM

Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû

coângnghieäp

Ngaønt maï ñieän 1

SÔÛ KHOA HOÏC, COÂNG NGHEÄ VAØ MOÂI TRÖÔØNG

THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH

SOÅ TAY HÖÔÙNG DAÃN

XÖÛ LYÙ OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG TRONG

SAÛN XUAÁT TIEÅU THUÛ COÂNG NGHIEÄP

Taäp 8 :

XÖÛ LYÙ OÂ NHIEÃM

NGAØNH MAÏ ÑIEÄN

Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû

coângnghieäp

Ngaønt maï ñieän 2

\]\] Thaønh phoá Hoà Chí Minh 1998 \]\]

MUÏC LUÏC

Trang

LÔØI NOÙI ÑAÀU 1

CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT VAØ CAÙC THUAÄT NGÖÕ 2

1. CAÙC VAÁN ÑEÀ MOÂI TRÖÔØNG NGAØNH MAÏ ÑIEÄN TTCN

1.1 Khaùi quaùt veà coâng ngheä maï ñieän 4

1.1.1 Caùc phöông phaùp maï ñieän trong saûn xuaát TTCN 6

1.2 Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm trong coâng ngheä maï ñieän 8

1.3 Caùc ñaëc tröng cuûa nöôùc thaûi maï ñieän 9

1.4 Ñoäc tính cuûa moät soá hoùa chaát söû duïng trong maï ñieän 10

1.5 Ñieàu kieän an toaøn lao ñoäng trong coâng ngheä maï ñieän 12

1.5.1 An toaøn lao ñoäng trong phaân xöôûng maï ñieän 12

1.5.2 Ngoä ñoäc hoùa chaát vaø caùch xöû lyù. 13

2. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ OÂ NHIEÃM

2.1 Caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi maï ñieän 14

2.1.1 Phöông phaùp laøm saïch xyanua trong nöôùc thaûi. 15

2.1.2 Phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi chöùa croâm 16

2.1.3 Xöû lyù nöôùc thaûi coù chöùa axit hoaëc kieàm 17

2.1.4 Xöû lyù nöôùc thaûi chöùa kim loaïi naëng 17

3. CAÙC GIAÛI PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI TRONG CÔ SÔÛ

MAÏ ÑIEÄN TTCN.

3.1 Giaûi phaùp xöû lyù 31

3.2. Ñôn vò maï ñieän ñaõ aùp duïng heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi 32

4. KHAÙI TOAÙN CHO HEÄ THOÁNG XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI

4.1 Khaùi toaùn cho heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi theo phöông phaùp

trao ñoåi ion

32

4.2 Khaùi toaùn cho heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi theo phöông phaùp

keát tuûa

33

5. DANH MUÏC CAÙC ÑÔN VÒ TÖ VAÁN 34

Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû

coângnghieäp

Ngaønt maï ñieän 3

LÔØI NOÙI ÑAÀU

aï ñieän laø moät ngaønh coù möùc ñoä gaây oâ nhieãm moâi tröôøng

cao bôûi caùc taùc nhaân chính sau : hôi hoùa chaát ñoäc haïi,

nöôùc thaûi coù pH thay ñoåi thaáp vaø cao vaø chöùa nhieàu caùc

ion kim loaïi naëng deã gaây cho con ngöôøi nhöõng caên beänh hieåm ngheøo.

Vieäc khaéc phuïc caùc taùc nhaân oâ nhieãm treân nhaèm baûo ñaûm cho moâi tröôøng

laøm vieäc cho ngöôøi tröïc tieáp saûn xuaát vaø baûo veä moâi tröôøng chung laø vaán ñeà kyõ

thuaät baét buoäc, ngay caû khi cô sôû saûn xuaát ñaët trong khu coâng nghieäp taäp trung.

Taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh , caùc cô sôû maï ñieän tieåu thuû coâng nghieäp

thöôøng toå chöùc saûn xuaát ngay trong nôi ôû, maët baèng chaät heïp, coâng ngheä vaø thieát bò

laïc haäu. ÔÛ caùc cô sôû coù maët baèng quùa heïp vaø quùa baát lôïi, vieäc khaéc phuïc oâ nhieãm

ñoâi khi khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Vôùi caùc cô sôû coù ñieàu kieän maët baèng töông ñoái

thuaän lôïi thì vieäc xöû lyù nhaèm giaûm thieåu oâ nhieãm vôùi chi phí thaáp, vaän haønh ñôn

giaûn vaø khoâng chieám nhieàu dieän tích vaãn laø nhöõng ñoøi hoûi coù tính öu tieân .

Taøi lieäu trình baøy caùc giaûi phaùp xöû lyù oâ nhieãm phuø hôïp vôùi caùc ñieàu kieän

hieän nay cuûa caùc cô sôû maï ñieän tieåu thuû coâng nghieäp taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh,

nhöng noù cuõng thích hôïp caû cho caùc cô sôû saûn xuaát trong caùc khu coâng nghieäp taäp

trung.

Taøi lieäu naøy laø moät phaàn cuûa Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng

trong saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh.

CHUÛ TRÌ : PGS. TS. NGUYEÃN THIEÄN NHAÂN

BIEÂN SOAÏN : PTS. NGUYEÃN THANH HOÀNG

PTS. BUØI QUANG CÖ

M

Soå tay höôùng daãn xöû lyù oâ nhieãm moâi tröôøng trong saûn xuaát tieåu thuû

coângnghieäp

Ngaønt maï ñieän 4

CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT VAØ CAÙC THUAÄT NGÖÕ

BOD

(Biological

Oxygene

Demand)

Nhu caàu oxy sinh hoïc, laø chæ tieâu neâu leân haøm löôïng caùc

chaát höõu cô hoøa tan trong nöôùc thaûi coù khaû naêng phaân huûy

bôûi vi sinh vaät.

Ñôn vò ño mg /l hoaëc ppm.

COD

(Chemical

Oxygene

Demand)

Nhu caàu Oxy hoùa hoïc , laø chæ tieâu phaûn aùnh toång löôïng höõu

cô coù trong nöôùc thaûi bò phaân huûy bôûi phaûn öùng oxy hoùa baèng

phöông phaùp hoùa hoïc.

Ñôn vò ño mg/l hoaëc ppm.

pH Laø chæ soá ño ñoä axít - kieàm cuûa nöôùc thaûi. Thang ño cuûa pH

töø 0-14. Dung dòch trung hoøa coù pH = 7; khi chæ soá pH caøng

cao hôn 7 thì dung dòch coù tính kieàm caøng lôùn, ngöôïc laïi, chæ

soá pH caøng nhoû hôn 7 thì tính axít caøng nhieàu .

Cation Laø caùc ion mang ñieän tích döông trong dung dòch. Khi coù

hieäu ñieän theá trong dung dòch caùc cation dòch chuyeån veà phía

ñieän cöïc aâm (Catoát)

Anion Laø caùc ion mang ñieän tích aâm trong dung dòch .

Nhöïa trao ñoåi

ion ( Ion

exchange

Resine)

Laø loaïi vaät lieäâu nhöïa toång hôïp coù khaû naêng trao ñoåi caùc ion

coù trong nhöïa vôùi caùc ion coù trong dung dòch. Coù nhieàu

chuûng loaïi, hai loaïi chính laø nhöïa trao ñoåi cation (Cationit)

vaø nhöïa trao ñoåi anion ( Anionit ) .

Nhöïa trao ñoåi

Cation

(Cationit

Resine )

Laø loaïi nhöïa coù khaû naêng trao ñoåi caùc cation coù trong nhöïa

(thöôøng laø H+

, Na+

) vôùi caùc cation trong dung dòch (thöôøng laø

caùc cation kim loaïi hoùa trò 2 hoaëc cao hôn nhö Ca2+ , Cu2+;

Fe 2+; Al3+, Cr3+… ). Nhöïa Cationit sau khi baõo hoøa coù theå taùi

sinh (phuïc hoài khaû naêng trao ñoåi nhö ban ñaàu) baèng dung

dòch H2SO4 2%-4% hoaëc dung dòch muoái aên NaCl 2% - 4%.

Nhöïa trao ñoåi

anion

(Anionit

Resine )

Laø loaïi nhöïa trao ñoåi ion coù khaû naêng trao ñoåi caùc anion coù

trong nhöïa (Cl-

hoaëc OH-

) vôùi caùc anion coù trong dung dòch.

Nhöïa anion sau khi baõo hoøa coù theå taùi sinh baèng dung dòch

xuùt NaOH 2%-4% hoaëc dung dòch muoái aên NaCl 2% - 4%.

Dung löôïng

trao ñoåi ion

cuûa nhöïa

Laø ñaïi löôïng ñaëc tröng theå hieän khaû naêng trao ñoåi ion cuûa

töøng loaïi nhöïa trao ñoåi ion, Ñôn vò ño laø mili ñöông löôïng

chaát trao ñoåi / mililit nhöïa (meq/ ml)

Keát tuûa Laø hôïp chaát bazô cuûa caùc ion kim loaïi naëng keát hôïp vôùi caùc