skkn hướng dẫn học sinh giải bài toán xác suất trung học phổ thông nguyễn siêu

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HƯNG YÊN

TRƯỜNG THPT NGUYỄN SIÊU

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

HƯỚNG DẪN HỌC SINH THPT GIẢI BÀI TOÁN XÁC SUẤT.

Người viết: Th.S Đỗ Thị Hoài

Chức vụ: Phó hiệu trưởng

Lĩnh vực: Toán học

Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Siêu

HƯNG YÊN – 3/2014

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2013 - 2014

MỤC LỤC

Phần I Đặt vấn đề 2

I. Lý do chọn đề tài 2

II. Giải quyết vấn đề 2

1. Cơ sở lý luận của vấn đề 2

2. Thực trạng của vấn đề 3

3. Các biện pháp đã tiến hành giải quyết vấn đề 3

Phần II Nội dung 5

I. Cơ sở lý thuyết 5

1. Biến cố và xác suất của biến cố 5

2. Các quy tắc tính xác suất 5

II. Các dạng bài tập minh họa 7

DẠNG 1: Nhận biết biến cố hợp, biến cố xung khắc, biến cố

đối, biến cố giao, biến cố độc lập 7

DẠNG 2: Áp dụng các quy tắc tính xác suất 8

1. Những bài toán biến đổi công thức xác suất và tính xác

suất trực tiếp 8

2. Những bài toán tính xác suất khi biết xác suất của biến cố

liên quan 11

Bài tập tương tự 16

3. Những bài toán tính xác suất khi phải xác định các biến cố

và không gian mẫu. 16

Phần III Hiệu quả, kết luận 27

I. Hiệu quả 27

II. Kết luận 32

1. Kết luận 32

2. Những kiến nghị 32

3. Một số vấn đề còn bỏ ngỏ 33

Tài liệu tham khảo 34

Đỗ Thị Hoài – THPT Trường THPT Nguyễn Siêu Trang số:1

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2013 - 2014

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Từ khi xuất hiện xác suất đã khẳng định đó là một môn mới và có tính hấp

dẫn cao được áp dụng phổ biến trong cuộc sống. Xác suất được ứng dụng rộng

rãi trong nhiều nghành khoa học khác nhau như Toán học, Vật lý, Khoa học và

kỹ thuật, y học, công nghệ thông tin và các nghành kinh tế. Trong trường phổ

thông thì đòi hỏi học sinh phải biết giải bài toán xác suất và áp dụng được vào

các môn học đặc biệt là môn sinh học, vật lý ...

Đối với học sinh phổ thông chương trình sách giáo khoa đã đưa xác suất vào

dạy ở lớp 11 nên việc làm quen, áp dụng và giải các bài toán về xác suất là học

sinh rất bỡ ngỡ và thấy khó. Việc giải bài toán xác suất liên quan đến đại số tổ

hợp và những bài toán liên quan đến công thức xác suất là học sinh chưa phân

biệt được và hay bị nhầm lẫn.

Trong những năm gần đây các bài toán xác suất là một trong các chủ đề có

mặt trong các kỳ thi tuyển sinh vào Đại học và Cao đẳng do Bộ Giáo dục và Đào

tạo quy định ( đây là một trong các nội dung ở câu số 7 của đề thi ), chính vì thế

nên tôi đã chú trọng vào việc dạy kỹ lý thuyết cho học sinh và phân dạng các

loại toán xác suất từ dễ đến khó và có hệ thống móc nối giữa các kiến thức cũ và

mới để học sinh có hứng thú học, say mê tìm hiểu và giải quyết được các dạng

bài tập trong chương trình phổ thông.

II. GIẢI QUYẾT VÂN ĐỀ

1. Cơ sở lý luận của vấn đề

Xuất phát từ những bài toán trên thực tế đã hình thành nên môn xác suất

chính vì thế khi bắt đầu dạy lý thuyết cho học sinh tôi cũng dùng các ví dụ cụ

thể và cho học sinh tự làm ví dụ và ghi kết quả sau đó hình thành định nghĩa và

liên hệ với kiến thức trong tập hợp và trong đại số tổ hợp để dần dần hình thành

công thức tính xác suất đơn giản.

Để có thể học tốt xác suất học sinh phải nắm vững các khái niệm cơ bản của

xác suất đồng thời phải biết vận dụng các kiến thức đó để giải quyết các bài toán

và tình huống cụ thể. Trên thực tế học sinh khó hiểu được các khái niệm và các

Đỗ Thị Hoài – THPT Trường THPT Nguyễn Siêu Trang số:2