skkn gd kỹ năng sống cho học sinh lớp 10 qua tiết dạy 16 “ thực hành, ngoại khóa” môn gdcd

A. ĐẶT VẤN ĐỀ

Xã hội ngày nay đang và sẽ có những bước phát triển mạnh về mọi mặt: đó

là sự phát triển về kinh tế; sự phong phú, đa dạng về văn hoá; là những đổi thay

tích cực về mặt xã hội... Tất cả những điều đó tạo nên một môi trường thuận lợi

cho sự phát triển toàn diện con người, đặc biệt đối với thế hệ trẻ thì đây thực sự

là một cơ hội giúp các em sớm phát triển tài năng. Tuy nhiên, cùng với sự phát

triển của xã hội thì tình trạng xuống cấp đạo đức của một bộ phận giới trẻ ngày

một gia tăng. Trong thời gian qua, hàng loạt các vụ việc xảy ra có liên quan đến

học sinh như bạo lực học đường, cờ bạc, trộm cắp, nghiện hút, đua xe…Tại cuộc

hội thảo “Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức, lối sống,

phòng chống tội phạm, bạo lực trong học sinh phổ thông” do Bộ GD&ĐT tổ

chức ngày 25-11-2012 đưa ra nhiều con số khiến mọi người phải giật mình: từ

năm 2005 đến nay, tổng số vi phạm hình sự trong học sinh, sinh viên khoảng

8.000 trường hợp. Trong đó có hơn 2.000 trường hợp đánh nhau, gây rối trật tự

công cộng, gần 900 trường hợp tội phạm ma túy, 83 vụ giết người, gần 1.400

trường hợp cướp tài sản...Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến các hiện tượng tiêu

cực trên mà một trong những nguyên nhân đó là do các em thiếu kỹ năng sống.

Vậy làm thế nào để giáo dục kỹ năng sống cho các em? Một câu hỏi đặt ra đòi

hỏi phải có sự phối kết hợp của các nghành, đoàn thể trong xã hội trong đó có

Giáo dục và Đào tạo. Tuy nhiên, việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh ở các

trường phổ thông hiện nay còn rất hạn chế, mới chỉ là bước đầu và chỉ mang tính

tích hợp, lồng ghép... Một thực tế diễn ra là đa số giáo viên chưa chú trọng đến

việc giáo dục kỹ năng sống; còn xem nhẹ vai trò, tầm quan trong của vấn đề

này. Trong khi, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong các trường phổ thông

là rất cần thiết và có tầm quan trọng rất đặc biệt:

Kỹ năng sống thúc đẩy sự phát triển cá nhân, là nhịp cầu giúp con người

biến kiến thức thành thái độ hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Người có

kỹ năng phù hợp sẽ tự tin, vững vàng trước những khó khăn, thử thách và sẽ

thành công trong cuộc sống. Ngược lại, người thiếu kỹ năng thường bị vấp váp

và dễ thất bại trong cuộc sống.

Không những thúc đẩy sự phát triển cá nhân, kỹ năng sống còn góp phần

thúc đẩy sự phát triển của xã hội, giúp ngăn ngừa các tệ nạn xã hội như: trộm

cắp, giết người, cướp của, mại dâm, ma tuý…

Giáo dục kỹ năng sống là vấn đề cấp thiết đối với thể hệ trẻ. Bởi vì: Lứa

tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình thành những giá trị nhân cách, giàu mơ ước,

ham hiểu biết, thích tìm tòi khám phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội,

còn thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị lôi kéo, kích động… Đặc biệt là trong bối

cảnh hội nhập quốc tế và cơ chế thị trường hiện nay, thế hệ trẻ thường xuyên

chịu tác động đan xen của những yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn được đặt vào

1

hoàn cảnh phải lựa chọn những giá trị, phải đương đầu với những khó khăn

thách thức... Nếu thiếu kỹ năng sống các em dễ bị lôi kéo vào các hành vi tiêu

cực, bạo lực, lối sống ích kỷ, lai căng, thực dụng, trong khi các em là những chủ

nhân tương lai của đất nước, là những người sẽ quyết định sự phát triển của đất

nước trong những năm tới. Vì vậy, "giáo dục kỹ năng sống" là một yêu cầu cấp

thiết đối với thế hệ trẻ.

"Giáo dục kỹ năng sống" còn nhằm thực hiện yêu cầu đổi mới giáo dục phổ

thông. Điều 2 - Luật giáo dục 2005 đã xác định: Mục tiêu của giáo dục phổ

thông là đào tao con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức,

sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp; trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và

CNXH; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất năng lực công dân, đáp

ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc.

Vì vậy, tích hợp “giáo dục kỹ năng sống” thông qua các bài dạy của môn

Giáo dục công dân nói riêng và các môn học khác nói chung là một yêu cầu, một

việc làm cần thiết, thường xuyên trong việc đổi mới nội dung, phương pháp dạy

học hiện nay. Tuy nhiên, để dạy một tiết "giáo dục kỹ năng sống" riêng biệt là

một việc làm khiến không ít giáo viên phải lúng túng- trong khi không có một

tài liệu nào hướng dẫn cụ thể về tiết dạy này. Nếu giáo viên không tìm ra hướng

đi phù hợp thì học sinh sẽ không thích học, hiệu quả giáo dục sẽ không cao và

không đạt được mục đích yêu cầu của bài học.

Bản thân tôi và các giáo viên trong nhóm lần đầu tiên khi tiếp cận với tiết:

“Thực hành, ngoại khoá với nội dung:Giáo dục kỹ năng sống” (Tiết PPCT: 16-

lớp 10) cũng cảm thấy rất lúng túng. Tôi đã dạy thử ở một số lớp với nhiều cách

dạy khác nhau và nhờ các giáo viên cùng nhóm tới dự. Sau mỗi tiết dạy chúng

tôi lại cùng nhau đóng góp ý kiến bổ sung và rút kinh nghiệm để cho bài dạy

hoàn thiện hơn. Cuối cùng, chúng tôi đã tìm ra hướng đi phù hợp, tiết học đã tạo

được nhiều hứng thú cho các em và đạt hiệu quả cao.

Nhận thức được vai trò, tầm quan trọng của việc "giáo dục kỹ năng sống"

cho học sinh tôi đã lựa chọn nội dung: Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh

lớp 10 qua dạy tiết 16 “Thực hành, ngoại khoá” môn GDCD để trao đổi kinh

nghiệm với bạn bè, đồng nghiệp. Đây là một số kinh nghiệm của bản thân và

đang bước đầu thực hiện, vì vậy sẽ không tránh khỏi những sai sót, kính mong

nhận được sự giúp đỡ, đóng góp của đồng nghiệp.

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

I . Thực trạng

Nội dung giáo dục kỹ năng sống hiện nay đã được nhiều quốc gia trên thế

giới đưa vào dạy cho học sinh trong các trường phổ thông, dưới nhiều hình thức

khác nhau và kỹ năng sống được coi như một nội dung của chất lượng giáo dục.

2