Sinh viên với việc làm trái ngành

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN

THAM GIA XÉT THƯỞNG CẤP TRƯỜNG

SINH VIÊN VỚI VIỆC LÀM TRÁI NGÀNH

Mã số đề tài:

Thuộc nhóm ngành khoa học: Giáo dục

Thành Phố Hồ Chí Minh, 04/2013

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN

THAM GIA XÉT GIẢI THƯỞNG CẤP TRƯỜNG

SINH VIÊN VỚI VIỆC LÀM TRÁI NGÀNH

Mã số đề tài:

Thuộc nhóm ngành khoa học: Giáo dục

Sinh viên thực hiện: Nguyễn Hữu Nghĩa Nam, nữ: Nam

Dân tộc: Kinh

Lớp, Khoa: QT10A10, Quản Trị Kinh Doanh Năm thứ: 3/ Số năm đào tạo: 4

Người hướng dẫn: Ths. Trần Kiêm Việt Thắng

Thành Phố Hồ Chí Minh, 04/2013

LỜI CAM ĐOAN

Nhóm chúng tôi xin cam đoan các nội dung của bài nghiên cứu này được hình

thành và phát triển dựa trên ý tưởng và quan điểm của nhóm, dưới sự hướng dẫn

của Ths. Trần Kiêm Việt Thắng.

Nhóm xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về nội dung bài nghiên cứu.

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành được bài nghiên cứu này, nhóm chúng em vô cùng

biết ơn Ths. Trần Kiêm Việt Thắng đã tận tình hướng dẫn chúng em

trong quá trình thực hiện đề tài.

Xin chân thành cảm ơn Quý Thầy Cô trường Đại học Mở Thành

Phố Hồ Chí Minh, đặc biệt là Quý Thầy Cô phụ trách dự án Nghiên Cứu

Khoa Học đã truyền đạt những kiến thức quý báu cùng những kinh

nghiệm đã giúp nhóm hoàn thành đề tài nghiên cứu được thuận lợi.

Xin bày tỏ lòng biết ơn đến các Anh, Chị, các đáp viên đã nhiệt

tình đóng góp ý kiến giúp nhóm thực hiện đề tài.

Sau cùng, xin cảm ơn những người thân trong gia đình, bạn bè

gần xa đã chia sẻ cho tôi những ý tưởng, tài liệu để thực hiện hoàn thành

bài nghiên cứu này.

Một lần nữa xin chân thành cảm ơn tất cả và chúc sức khỏe!

PHẦN TÓM TẮT

Theo thống kê của Bộ Lao động - Thương binh - Xã hội (2007), tỷ lệ sinh viên

ra trường làm trái ngành, trái nghề đang chiếm khoảng 60%. Tại sao lại có sự “lệch

pha lớn” như vậy? Vấn đề này được các doanh nghiệp giải đáp chính là do chất lượng

lao động và mức thích ứng công việc của người đi làm. Vấn đề đặt ra hiện nay không

chỉ đối với việc định hướng nghề nghiệp ngay từ khi bước chân vào giảng đường đại

học của sinh viên mà còn là vấn đề đối với nền giáo dục của cả đất nước, đó chính là

đào tạo ra những cử nhân, kỹ sư, thợ nghề có chất lượng đáp ứng cho nhu cầu doanh

nghiệp. Và để làm được điều này không có con đường nào khác, đó là phải xem xét lại

mức độ tương thích giữa giáo dục đại học, dạy nghề và nhu cầu, yêu cầu thực tế của

doanh nghiệp.

Một trong những mục đích mà đề tài này hướng đến là muốn kiến nghị vấn đề

trên đến tất cả những người làm công tác “trồng người” của đất nước. Bên cạnh mục

đích này, thông qua các chỉ số về tỷ lệ có việc làm, tỷ lệ làm đúng ngành, thu nhập,

thăng tiến, khả năng hoà nhập,…nhóm nghiên cứu cung cấp cho người đọc một bức

tranh tổng thể về tình trạng nghề nghiệp của sinh viên sau khi ra trường hiện nay.

Trong phạm vi nghiên cứu đề tài này, nhóm nghiên cứu cũng đưa vào các yếu

tố tác động đến việc chấp nhận làm việc trái ngành hay định hướng để có được việc

làm đúng chuyên ngành trong tương lai, mức độ hài lòng về công việc hiện tại,... Dựa

vào các chỉ tiêu trên, nhóm nghiên cứu đưa ra một kết quả đánh giá tổng quát về thực

trạng sinh viên làm việc trái chuyên ngành sau khi ra trường.

Và một phần quan trọng trong đề tài này đó chính là những suy nghĩ, kiến nghị

của các đáp viên muốn đóng góp, chia sẻ với những người làm công tác giáo dục - đào

tạo và các bạn sinh viên, đặc biệt là những bạn đang chuẩn bị tốt nghiệp ra trường,

chuẩn bị đối mặt với việc tìm kiếm một chỗ làm.

Tổng hợp tất cả các kết quả nghiên cứu và những ý kiến của các đáp viên, nhóm

cũng đã trình bày một số chính kiến của mình xoay quanh vấn đề nghề nghiệp và

thông qua đề tài này mong muốn được gửi những tâm tư nguyện vọng của mình nói

riêng và của các sinh viên nói chung đến nhà trường và các doanh nghiệp. Mong cả hai

có cùng tiếng nói chung để tìm giải pháp cho vấn đề làm việc trái ngành của sinh viên

sau khi tốt nghiệp, thiếu lao động chất lượng mà các doanh nghiệp đã đề cập.

MỤC LỤC

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN.........................................................................................1

1.1. Giới thiệu ...........................................................................................................1

1.2. Lý do hình thành đề tài ......................................................................................1

1.2.1. Tổng quan về tình hình việc làm của sinh viên hiện nay............................1

1.2.2. Lý do hình thành đề tài................................................................................2

1.3. Mục tiêu nghiên cứu ..........................................................................................3

1.4. Phương pháp và phạm vi nghiên cứu.................................................................3

1.4.1. Phương pháp nghiên cứu................................................................................3

1.4.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................................4

1.5. Ý nghĩa của đề tài ..............................................................................................4

1.6. Kết luận chương 1..............................................................................................5

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN ..................................................................................6

2.1. Giới thiệu ...........................................................................................................6

2.2. Một số khái niệm liên quan đến sinh viên và việc làm trái ngành.....................6

2.2.1. Sinh viên.........................................................................................................6

2.2.2. Nghề, đặc điểm của nghề và việc làm trái ngành...........................................6

2.2.3. Việc làm .......................................................................................................10

2.2.4. Nguồn nhân lực ............................................................................................12

2.2.5. Thị trường lao động......................................................................................12

2.2.6. Đặc điểm thị trường lao động ......................................................................14

2.2.7. Cơ hội thăng tiến, môi trường làm việc .......................................................15

2.2.8. Thu nhập.......................................................................................................15

2.2.9. Các giả định đo lường mức độ thành công của sinh viên sau khi ra trường16

2.3. Tổng quan về nghiên cứu.................................................................................16

2.3.1. Một số nghiên cứu nước ngoài.....................................................................16

2.3.2. Một số nghiên cứu trong nước .....................................................................17

2.4. Mô hình nghiên cứu .........................................................................................18

2.5. Kết luận chương 2............................................................................................19

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................20

3.1. Giới thiệu ............................................................................................................20

3.2. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................................20

3.3. Nghiên cứu các dữ liệu thứ cấp ..........................................................................20

3.4. Nghiên cứu định tính – khám phá.......................................................................21

3.5. Nghiên cứu định lượng - thử nghiệm..................................................................21

3.6. Nghiên cứu định lượng – chính thức ..................................................................22

3.7. Các loại thang đo được sử dụng trong phân tích dữ liệu ....................................24

3.8. Kết luận chương 3...............................................................................................25

CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN......................................26

4.1. Giới thiệu ............................................................................................................26

4.2. Tình hình chung về ngành nghề và việc làm của sinh viên sau khi ra trường...............26

4.3. Tình hình chung và mức độ hài lòng về công việc hiện tại của người lao động 30

4.3.1. Kênh tìm việc ...............................................................................................30

4.3.2. Thu nhập hàng tháng và đánh giá mức độ hài lòng của sinh viên đối với

mức thu nhập hiện tại.............................................................................................31

4.3.3. Mức độ hài lòng công việc hiện tại..............................................................32

4.3.4. Những lý do để lựa chọn một công việc ......................................................34

4.3.5. Mối quan hệ giữa độ tuổi và chức vụ hiện tại của sinh viên sau khi ra

trường 35

4.4.1. Mức độ phù hợp với ngành đào tạo của sinh viên sau khi ra trường...........36

4.4.2. Ý định chuyển sang công việc khác của những người làm trái ngành ........38

4.5.1. Những yếu tố giúp sinh viên ra trường dễ tìm việc làm ..............................40

4.5.2. Đánh giá về kiến thức chuyên môn, học thuật ở trường học .......................41

4.5.3. Tham gia các khóa học đào tạo....................................................................43

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾNNGHỊ..............................................................46

5.1. Giới thiệu ............................................................................................................46

5.2. Nhận xét chung ...................................................................................................46

5.2.1. Bức tranh chung về tình hình việc làm của các sinh viên sau khi ra trường

và tỷ lệ làm việc trái ngành ....................................................................................46

5.2.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến việc tìm kiếm việc làm .................................47

5.3. Kiến nghị.............................................................................................................48

5.3.1. Về phía nhà trường:......................................................................................48

5.3.2. Về phía sinh viên..........................................................................................48

5.3.3. Về phía xã hội ..............................................................................................50

5.4. Hạn chế đề tài .....................................................................................................50

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................60

PHỤ LỤC .....................................................................................................................62