Sản xuất thử nghiệm bột màu xanh nước biển, xanh lá cây, nâu và đen cho công nghiệp gạch ốp lát

bé x©y dùng

viÖn vËt liÖu x©y dùng

b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi khcn nhµ n−íc

dù ¸n s¶n xuÊt thö nghiÖm bét mµu xanh

n−íc biÓn, xanh l¸ c©y, n©u vµ ®en

cho c«ng nghiÖp g¹ch gèm èp l¸t

m∙ sè kc.02.da.06

chñ nhiÖm dù ¸n: ThS trÇn quang hµo

6007

28/8/2006

hµ néi – 12/2005

Môc lôc Trang

më ®Çu 1

Ch−¬ng 1. Tæng quan t×nh h×nh nghiªn cøu triÓn khai 4

1.1. T×nh h×nh nghiªn cøu triÓn khai ë ngoµi n−íc 4

1.2. T×nh h×nh nghiªn cøu triÓn khai ë trong n−íc 8

Ch−¬ng 2. tæng quan C¬ së khoa häc 11

2.1. B¶n chÊt chung vÒ mµu, mµu vËt chÊt 11

2.2. ChÊt mµu v« c¬ vµ bét mµu gèm sø 14

2.2.1 ChÊt mµu v« c¬ vµ ®Æc ®iÓm chung 14

2.2.2 Bét mµu gèm sø 15

2.2.2.1 §Þnh nghÜa 15

2.2.2.2 Ph©n lo¹i 15

2.2.2.3 C¬ chÕ thÓ hiÖn mµu s¾c khi sö dông bét mµu 16

2.2.2.4 B¶n chÊt kho¸ng hãa vµ c¬ së hãa lý t¹o thµnh bét mµu gèm sø 17

2.2.2.5 §é ph©n t¸n cña bét mµu gèm sø 21

2.2.2.6 Yªu cÇu vÒ hµm l−îng chÊt hßa tan, ®é pH, ®é Èm cña bét mµu 21

2.2.2.7 §Æc tr−ng qui tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o bét mµu bÒn nhiÖt ®é cao 21

Ch−¬ng 3. kÕt qu¶ hoµn thiÖn c«ng nghÖ 21

3.1 Hoµn thiÖn kü thuËt s¶n xuÊt 21

3.1.1 Yªu cÇu nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt 21

3.1.2 C«ng thøc phèi liÖu cho s¶n xuÊt bét mµu 30

3.1.3 Kü thuËt ®ång nhÊt phèi liÖu 31

3.1.4 Kü thuËt nung 35

3.1.5 Kü thuËt nghiÒn mÞn 42

3.1.6 Qui tr×nh kiÓm tra chÊt l−îng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt 48

3.1.7 Kü thuËt ®ång nhÊt s¶n phÈm vµ sö dông bét mµu 49

3.1.8 Hoµn thiÖn qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt 51

3.2 KiÓm tra chÊt l−îng s¶n phÈm bét mµu 52

3.3. Khèi l−îng s¶n xuÊt thö nghiÖm vµ vµ kÕt qu¶ ¸p dông 60

3.4 ThiÕt lËp d©y chuyÒn thiÕt bÞ c«ng nghÖ s¶n xuÊt 400tÊn/n¨m 63

3.4.1 §¸nh gi¸ nhu cÇu thÞ tr−êng vµ thiÕt kÕ n¨ng suÊt, c¬ cÊu s¶n phÈm 63

3.4.2 C«ng nghÖ s¶n xuÊt 64

3.4.3 Kh¸i to¸n h¹ng môc chÝnh cho ®Çu t− d©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊti 66

3.4.4 S¬ bé tÝnh to¸n kinh tÕ cho d©y chuyÒn CN s¶n xuÊt 400 tÊn/n¨m 67

3.5 Tæng hîp ®¸nh gi¸ chung kÐt qu¶ ho¹t ®éng Dù ¸n 69

3.5.1 §¸nh gi¸ ®é tin cËy vÒ kÕt qu¶ hoµn thiÖn CN vµ chÊt l−îng s¶n phÈm 69

3.5.2 §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®µo t¹o 71

3.5.3 §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thu ®−îc so víi ®Ò c−¬ng 71

3.5.4 Nh÷ng khã kh¨n gÆp ph¶i vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc 72

KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 74

Phô lôc 1. Hå s¬ kÕt qu¶ ph©n tÝch kiÓm tra

Phô lôc 2. Hå s¬ x©y dùng nhµ x−ëng, thiÕt bÞ c«ng nghÖ, h×nh ¶nh ho¹t ®éng Dù ¸n

Phô lôc 3. Hå s¬ ¸p dông s¶n phÈm bét mµu cho c«ng nghiÖp g¹ch gèm èp l¸t

Phô lôc 4. Hå s¬ tµi liÖu giíi thiÖu kÕt qu¶ nghiªn cøu KHCN vµ s¶n phÈm

Tµi liÖu tham kh¶o

tãm t¾t néi dung dù ¸n

Dù ¸n “S¶n xuÊt thö nghiÖm bét mµu xanh n−íc biÓn, xanh l¸ c©y, n©u vµ

®en cho c«ng nghiÖp g¹ch gèm èp l¸t” víi m· sè KC.02.DA06 ®−îc triÓn khai thuéc

Ch−¬ng tr×nh Khoa häc vµ C«ng nghÖ cÊp Nhµ N−íc “Nghiªn cøu Khoa häc vµ Ph¸t

triÓn C«ng nghÖ VËt liÖu míi” giai ®o¹n 2001-2005. Môc ®Ých cña Dù ¸n nh»m hoµn

thiÖn ®−îc c«ng nghÖ chÕ t¹o bét mµu xanh n−íc biÓn, xanh l¸ c©y, n©u vµ ®en cã chÊt

l−îng ®¶m b¶o thay thÕ ®−îc bét mµu nhËp ngo¹i sö dông trong c«ng nghiÖp g¹ch gèm

èp l¸t, vµ d©y chuyÒn thiÕt bÞ c«ng nghÖ phï hîp víi ®iÒu kiÖn triÓn khai trong n−íc.

§Ò tµi nghiªn cøu triÓn khai (RD-9733, RD-35 - Bé X©y Dùng) ®· x¸c ®Þnh c¬

b¶n c«ng nghÖ s¶n xuÊt bét mµu lo¹i tæng hîp bÒn nhiÖt (cô thÓ lµ mµu xanh n−íc biÓn,

xanh l¸ c©y, n©u vµ ®en cho g¹ch gèm èp l¸t). C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®ã ®−îc ¸p dông

vµ hoµn thiÖn vÒ c¸c ph−¬ng ph¸p c«ng nghÖ, qui tr×nh s¶n xuÊt víi c¸c th«ng sè kü

thuËt cÇn thiÕt khi tiÕn hµnh Dù ¸n s¶n xuÊt thö víi d©y chuyÒn thiÕt bÞ c«ng nghÖ qui

m« pilot t¹i ViÖn VËt liÖu x©y dùng.

VÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ®· hoµn thiÖn ®−îc nh− sau:

+ §¸nh gi¸, lùa chän ®−îc c¸c lo¹i nguyªn liÖu ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt ®Ó chÕ

t¹o bét mµu xanh n−íc biÓn, xanh l¸ c©y, n©u vµ ®en, qua ®ã thiÕt lËp ®−îc c¸c møc chÊt

l−îng cÇn thiÕt cña nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt.

+ Hoµn thiÖn ®−îc ph−¬ng ph¸p c«ng nghÖ thiªu kÕt nhiÖt ®é cao tæng hîp bét

mµu bÒn nhiÖt víi c¸c th«ng sè kü thuËt cña qui tr×nh s¶n xuÊt ®èi víi bét mµu xanh

n−íc biÓn, xanh l¸ c©y, n©u vµ ®en. Qui tr×nh s¶n xuÊt bao gåm c¸c th«ng sè kü thuËt

c«ng ®o¹n chuÈn bÞ phèi liÖu, nung tæng hîp kho¸ng bÒn cã mµu, nghiÒn mÞn vµ hiÖu

chØnh s¶n phÈm.

+ Hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm tra nguyªn liÖu, b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm trong

qu¸ tr×nh chÕ t¹o bét mµu.

+ Hoµn thiÖn kh¶ n¨ng sö dông bét mµu ®Ó trang trÝ mµu s¾c s¶n phÈm g¹ch gèm

èp l¸t, phï hîp víi men g¹ch gèm èp l¸t.

+ ThiÕt lËp ®−îc qui tr×nh s¶n xuÊt qui m« 400 tÊn/n¨m vµ tÝnh to¸n kinh tÕ s¬ bé

lµm c¬ së cho tÝnh to¸n ®Çu t− s¶n xuÊt bét mµu xanh n−íc biÓn, xanh l¸ c©y, n©u vµ ®en

cho s¶n xuÊt g¹ch gèm èp l¸t phï hîp víi n−íc ta.

VÒ chÊt l−îng s¶n phÈm bét mµu vµ kÕt qu¶ ¸p dông:

+ Bét mµu xanh n−íc biÓn, xanh l¸ c©y, n©u vµ ®en cña s¶n xuÊt thö nghiÖm ®·

®¹t ®−îc yªu cÇu chÊt l−îng vÒ b¶n chÊt kho¸ng ho¸, gam mµu thÓ hiÖn, bÒn mµu víi

nhiÖt ®é sö dông, ®é mÞn vµ mét sè chØ tiªu kü thuËt cÇn thiÕt kh¸c nh− ®· ®¨ng ký vµ

t−¬ng ®−¬ng víi bét mµu nhËp ngo¹i.

+ §· s¶n xuÊt ®−îc h¬n 30 tÊn s¶n phÈm ®¹t yªu cÇu chÊt l−îng. §· ¸p dông

thµnh c«ng h¬n 20 tÊn s¶n phÈm t¹i 5 c¬ së s¶n xuÊt g¹ch gèm èp l¸t, víi 18 lÇn cung

cÊp kh¸c nhau ®−îc thÓ hiÖn b»ng c¸c hîp ®ång cung cÊp, hiÖn nay ®· thùc sù ®−a vµo

sö dông ®−îc 90-95 % vµ thay thÕ thµnh c«ng bét mµu nhËp ngo¹i.

+ Tû lÖ sö dông bét mµu ®−îc c¬ së ®¸nh gi¸ lµ t−¬ng ®−¬ng víi bét mµu nhËp

ngo¹i nh−ng gi¸ c¶ phï hîp h¬n, thÊp h¬n kho¶ng 5-15 %.

KÕt qu¶ ¸p dông thµnh c«ng s¶n phÈm bét mµu vµo s¶n xuÊt g¹ch gèm èp l¸t,

thay thÕ bét mµu nhËp ngo¹i vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng Dù ¸n ®· hoµn thiÖn ®−îc c«ng nghÖ

s¶n xuÊt bét mµu xanh n−íc biÓn, xanh l¸ c©y, n©u vµ ®en. Qui tr×nh s¶n xuÊt víi nh÷ng

®iÒu kiÖn thiÕt bÞ c«ng nghÖ hoµn thiÖn ®−îc hoµn toµn phï hîp víi ®iÒu kiÖn triÓn khai

ë n−íc ta, t¹o ra s¶n phÈm bét mµu xanh n−íc biÓn, xanh l¸ c©y, n©u vµ ®en cã chÊt

l−îng ®¶m b¶o sö dông cho g¹ch gèm èp l¸t, thay thÕ ®−îc bét mµu nhËp ngo¹i cã gam

mµu cïng lo¹i. Nh×n chung kÕt qu¶ hoµn ®éng Dù ¸n s¶n xuÊt thö nghiÖm ®· ®¹t ®−îc

nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n nh÷ng nhiÖm vô ®Ò ra.

B¸o c¸o tæng kÕt Dù ¸n cÊp Nhµ N−íc - KC.02.DA06

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ViÖn VËt liÖu x©y dùng

1

më ®Çu

Dù ¸n “S¶n xuÊt thö nghiÖm bét mµu xanh n−íc biÓn, xanh l¸ c©y, n©u vµ ®en cho

c«ng nghiÖp g¹ch èp l¸t” m· sè KC.02 DA06 ®−îc triÓn khai ho¹t ®éng tõ 11/2003 ®Õn

11/2005 thuéc Ch−¬ng tr×nh Khoa häc vµ C«ng nghÖ cÊp Nhµ N−íc “Nghiªn cøu Khoa

häc vµ Ph¸t triÓn C«ng nghÖ VËt liÖu míi” giai ®o¹n 2001-2005. C¬ quan chñ tr× Dù ¸n lµ

ViÖn VËt liÖu x©y dùng (Bé X©y Dùng), chñ nhiÖm Dù ¸n lµ Th¹c sü TrÇn Quang Hµo.

Môc tiªu cña Dù ¸n bao gåm:

+ Môc tiªu khoa häc:

- Hoµn thiÖn c«ng nghÖ chÕ t¹o bét mµu xanh n−íc biÓn, xanh l¸ c©y, n©u vµ ®en

(lo¹i tæng hîp bÒn nhiÖt).

- S¶n phÈm cña c«ng nghÖ lµ bét mµu (xanh n−íc biÓn, xanh l¸ c©y, n©u vµ ®en)

cã chÊt l−îng ®¶m b¶o sö dông thay thÕ ®−îc bét mµu nhËp ngo¹i cã gam mµu t−¬ng øng

víi tû lÖ t−¬ng ®−¬ng.

+ Môc tiªu kinh tÕ-x· héi cña Dù ¸n bao gåm:

- D©y chuyÒn thiÕt bÞ c«ng nghÖ s¶n xuÊt phï hîp víi kh¶ n¨ng triÓn khai trong

n−íc.

- T¹o ra s¶n phÈm trªn c¬ së ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt trong n−íc, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc

lµm vµ cñng cè thªm ®éi ngò chuyªn gia kü thuËt lÜnh vùc bét mµu. Gi¸ b¸n bét mµu sÏ

thÊp h¬n kho¶ng 10-15% so víi gi¸ nhËp ngo¹i, gãp phÇn gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm g¹ch

gèm èp l¸t vµ gi¶m chi tiªu ngo¹i tÖ nhËp khÈu bét mµu hµng n¨m.

Nh÷ng néi dung c«ng nghÖ cÇn hoµn thiÖn:

- §¸nh gi¸, lùa chän c¸c lo¹i nguyªn liÖu ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt ®Ó chÕ t¹o bét

mµu. ThiÕt lËp c¸c møc tiªu chuÈn chÊt l−îng yªu cÇu ®èi víi nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt

®¹i trµ.

- Hoµn thiÖn c¸c ph−¬ng ph¸p, c¸c th«ng sè kü thuËt cña qui tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n

phÈm. Qua ®ã thiÕt lËp qui tr×nh s¶n xuÊt vµ thiÕt kÕ c«ng nghÖ phï hîp.

B¸o c¸o tæng kÕt Dù ¸n cÊp Nhµ N−íc - KC.02.DA06

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ViÖn VËt liÖu x©y dùng

2

- ThiÕt lËp, ®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm tra nguyªn liÖu, b¸n thµnh

phÈm, thµnh phÈm trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o bét mµu. X©y dùng hoµn thiÖn qui tr×nh ®¸nh

gi¸ vµ ®iÒu chØnh chÊt l−îng s¶n phÈm theo yªu cÇu cña ng−êi sö dông.

- Hoµn thiÖn kh¶ n¨ng sö dông bét mµu ®Ó trang trÝ mµu s¾c s¶n phÈm g¹ch gèm

èp l¸t, phï hîp víi men vµ mét sè ®iÒu kiÖn c«ng nghÖ cña c¬ së s¶n xuÊt

Dù ¸n ®−îc ph¸t triÓn tõ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu thµnh c«ng vÒ c«ng nghÖ s¶n

xuÊt bét mµu xanh n−íc biÓn, xanh l¸ c©y, n©u vµ ®en ë cÊp ®Ò tµi Nghiªn cøu-TriÓn khai

cÊp Bé (m· sè RD-9733 vµ RD-35, Bé x©y dùng). Th«ng qua giai ®o¹n s¶n xuÊt thö

nghiÖm, c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu trong phßng thÝ nghiÖm ®−îc ¸p dông vµo thùc tÕ nh»m

hoµn thiÖn mét b−íc n÷a vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt. S¶n phÈm bét mµu xanh n−íc biÓn, xanh

l¸ c©y, n©u vµ ®en cã chÊt l−îng cao vµ sö dông phï hîp ®èi víi c«ng nghiÖp g¹ch gèm èp

l¸t vµ thay thÕ ®−îc bét mµu nhËp ngo¹i. Qui tr×nh, thiÕt bÞ c«ng nghÖ s¶n xuÊt phï hîp

víi ®iÒu kiÖn triÓn khai trong n−íc.

S¶n xuÊt g¹ch gèm èp l¸t ë n−íc ta trong thêi gian h¬n m−êi n¨m qua ®· ph¸t triÓn

nhanh chãng thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp m¹nh. Tæng c«ng suÊt thiÕt kÕ ®· ®¹t trªn 150

triÖu m2

/n¨m vµ s¶n l−îng thùc tÕ −íc tÝnh ®¹t ®−îc 75-80%. Víi nh÷ng ®iÒu kiÖn m¸y

mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ kü thuËt hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn cña thÕ giíi, viÖc sö dông bét mµu

cã chÊt l−îng cao nhËp ngo¹i ®· cã ý nghÜa ®¸ng kÓ t¹o ra ®−îc s¶n phÈm ®¹t chÊt l−îng

theo tiªu chuÈn ISO, EN vµ TCVN hiÖn hµnh. Nhu cÇu sö dông bét mµu c¸c lo¹i −íc tÝnh

3000 - 3500 TÊn/n¨m, hµng n¨m ph¶i nhËp ngo¹i vµ thùc tÕ c¶ n−íc ch−a cã mét c¬ së

nµo cã c«ng nghÖ s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm nµy.

Trong nhiÒu n¨m qua, bét mµu gèm sø nãi chung ®· ®−îc nhiÒu nhµ khoa häc vµ

®¬n vÞ nghiªn cøu trong n−íc quan t©m, vÝ dô nh− tr−êng §H B¸ch khoa Hµ néi, tr−êng

§¹i häc B¸ch khoa thµnh phè Hå ChÝ Minh, tr−êng §¹i häc Quèc gia Hµ néi, ViÖn LuyÖn

kim mµu, ViÖn nghiªn cøu C«ng nghÖ X¹ hiÕm,... NhiÒu ®Ò tµi nghiªn cøu ®· cã nhiÒu

thµnh c«ng nhÊt ®Þnh vÒ kü thuËt chÕ t¹o ra bét mµu nµo ®ã vµ hi väng muèn triÓn khai ¸p

dông vµo thùc tÕ s¶n xuÊt. Tuy vËy, thùc tÕ ®Õn nay vÉn ch−a cã c«ng tr×nh nghiªn cøu

nµo ®−îc c«ng bè ®· ph¸t triÓn thµnh c«ng nghÖ s¶n xuÊt bét mµu chÊt l−îng cao, bÒn

nhiÖt ®é cao vµ cã s¶n phÈm cã tÝnh hµng ho¸ cung cÊp cho ngµnh s¶n xuÊt gèm sø nãi

chung, s¶n xuÊt g¹ch gèm èp l¸t nãi riªng. Song song víi Dù ¸n nµy, ViÖn c«ng nghÖ X¹

HiÕm ®ang thùc hiÖn ®Ò tµi cÊp Nhµ N−íc “Nghiªn cøu c«ng nghÖ s¶n xuÊt bét mµu cho

B¸o c¸o tæng kÕt Dù ¸n cÊp Nhµ N−íc - KC.02.DA06

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ViÖn VËt liÖu x©y dùng

3

c«ng nghiÖp gèm sø” m· sè KC.02.22, vÒ khoa häc sÏ cã ®−îc nhiÒu kÕt qu¶ tèt ®ãng gãp

sù ph¸t triÓn nghµnh s¶n xuÊt bét mµu gèm sø ë ViÖt nam trong thêi gian tíi.

Yªu cÇu cña c«ng nghiÖp s¶n xuÊt g¹ch gèm èp l¸t theo c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nung

nhanh mét lÇn ®ßi hái bét mµu ph¶i cã chÊt l−îng cao míi tho¶ m·n trang trÝ mµu s¾c ®Ñp

vµ æn ®Þnh. §Ó cã ®−îc c−êng ®é mµu cao, cã ®é bÒn mµu yªu cÇu, chÞu ®−îc nhiÖt ®é sö

dông 1150- 1200 0

C - tèi −u nhÊt hiÖn nay lµ ph−¬ng ph¸p c«ng nghÖ thiªu kÕt ë nhiÖt ®é

cao 1250-14000

C (cao h¬n nhiÖt ®é sö dông kho¶ng 100-1500

C) t¹o ra nh÷ng chÊt mµu cã

d¹ng tinh thÓ cÊu tróc bÒn. Bét mµu xanh n−íc biÓn, xanh l¸ c©y, n©u vµ ®en lµ trong sè

nh÷ng bét mµu sö dông phæ biÕn trong c«ng nghiÖp g¹ch gèm èp l¸t, chóng thuéc lo¹i bét

mµu tæng hîp bÒn vµ ®−îc chÕ t¹o theo ph−¬ng ph¸p c«ng nghÖ thiªu kÕt ë nhiÖt ®é cao.

KÕt qu¶ nghiªn cøu RD ®· ®−îc ph¸t triÓn thµnh s¶n xuÊt thö nghiÖm lµ nh÷ng

b−íc ®i cÇn thiÕt cã tÝnh khoa häc. KÕt qu¶ s¶n xuÊt thö nghiÖm kh¼ng ®Þnh ®−îc tÝnh phï

hîp c«ng nghÖ víi t×nh h×nh n−íc ta hiÖn nay. ChÊt l−îng nguyªn liÖu æn ®Þnh, kü thuËt

c«ng nghÖ s¶n xuÊt hîp lý, thiÕt bÞ c«ng nghÖ t¹o ra ®−îc sÏ æn ®Þnh ®−îc viÖc t¹o ra

kho¸ng ho¸ mµu bÒn vµ æn ®Þnh ®−îc nh÷ng yªu cÇu kh¸c vÒ chÊt l−îng. KÕt qu¶ ¸p dông

s¶n phÈm bét mµu cña s¶n xuÊt thö ë qui m« nhiÒu tÊn vµ nhiÒu lÇn ®· ®¸nh gi¸ ®−îc chÊt

l−îng ®¹t yªu cÇu vµ tÝnh c«ng nghÖ ®¶m b¶o cho viÖc chuyÓn giao. Trong thêi gian tíi

c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu nµy sÏ ®−îc chuyÓn giao vµ phæ biÕn ph¸t triÓn thµnh s¶n xuÊt lín

h¬n cung cÊp hµng hãa ra thÞ tr−êng, gãp phÇn gi¶m chi tiªu ngo¹i tÖ hµng n¨m do ph¶i

nhËp khÈu

B¸o c¸o tæng kÕt Dù ¸n cÊp Nhµ N−íc - KC.02.DA06

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ViÖn VËt liÖu x©y dùng

4

Ch−¬ng 1. Tæng quan t×nh h×nh nghiªn cøu triÓn khai

1.1. T×nh h×nh nghiªn cøu triÓn khai ë n−íc ngoµi [5,6,7]

Bét mµu gèm sø nãi chung, bét mµu cho g¹ch gèm èp l¸t nãi riªng ®· ®−îc nghiªn

cøu vµ s¶n xuÊt m¹nh ë c¸c n−íc cã c«ng nghiÖp g¹ch gèm èp l¸t ph¸t triÓn, vÝ dô nh−

Italia, T©yban nha, Bå ®µo nha, Ph¸p, §øc, Anh, Trung quèc, NhËt, Mü, ...vv. Nghiªn cøu

triÓn khai cña hä ®· g¾n liÒn víi nhu cÇu sö dông cña ngµnh, nªn c¸c n−íc ®ã ®· h×nh

thµnh ®−îc nh÷ng trung t©m næi tiÕng chuyªn bét mµu nh− Faenza (Italia), Castellon (T©y

Ban Nha), Stoke-on-Tren (Anh), Cerdec (Ph¸p),... Cã nh÷ng h·ng næi tiÕng trªn thÕ giíi

vÒ s¶n xuÊt bét mµu nh−: Ferro-Cerdec, Unicer, Frita, Onix, Jonson, Itaca, Soco,

Esmalglass, vv...

S¶n xuÊt bét mµu gèm sø (g¹ch gèm èp l¸t) cña c¸c n−íc ®ã ®· ®−îc ë qui m«

c«ng nghiÖp, s¶n phÈm ®a d¹ng, cã tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸ cao. Tæ chøc dÞch vô kü

thuËt hç trî lu«n ®i cïng víi c¸c ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm cho nªn ®· cã rÊt nhiÒu

thµnh c«ng vÒ nghiªn cøu triÓn khai s¶n xuÊt bét mµu gèm sø nãi chung, bét mµu cho

g¹ch gèm èp l¸t nãi riªng. Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu triÓn khai cña thÕ giíi vÒ bét mµu

gèm sø nãi chung, bét mµu xanh l¸ c©y, xanh n−íc biÓn, n©u vµ ®en sö dông thÝch hîp

cho s¶n xuÊt g¹ch gèm èp l¸t nãi riªng, cã thÓ ®−îc tãm t¾t thÓ hiÖn mét sè néi dung

chÝnh sau ®©y:

B¶n chÊt bét mµu gèm sø, bét mµu cho g¹ch gèm èp l¸t:

+ Bét mµu gèm sø lµ mét sè hîp chÊt v« c¬ cã kh¶ n¨ng ph¸t mµu khi sö dông

chóng. Thùc tÕ cã nhiÒu lo¹i ®−îc sö dông, nh−ng chØ cã mét sè lo¹i cã gam mµu c¬ b¶n,

cã b¶n chÊt kho¸ng ho¸ bÒn, cã c−êng ®é ph¸t mµu m¹nh míi ®−îc lùa chän ®Ó sö dông

trong s¶n xuÊt g¹ch gèm èp l¸t. Mµu thÓ hiÖn tuú thuéc vµo hîp chÊt cña mét sè nguyªn

tè ho¸ häc cã ®Æc tÝnh t¹o mµu. Mét sè nguyªn tè thuéc nhãm chuyÓn tiÕp hoÆc nhãm ®Êt

hiÕm cã kh¶ n¨ng ph¸t mµu m¹nh, vÝ dô nh− Cr«m, Coban, Niken, S¾t, Mangan, Vanadi,

KÏm, Selen, Cadmi, Praseodymium. Nång ®é (hµm l−îng) cña chóng ¶nh h−ëng m¹nh tíi

kh¶ n¨ng ph¸t mµu (c−êng ®é mµu).

+ §é bÒn bét mµu phô thuéc vµo kh¶ n¨ng bÒn cña d¹ng tinh thÓ kho¸ng mµu.

D¹ng cÊu tróc kho¸ng mµu bÒn th−êng lµ Spinen, Corindon, MulÝt, Olevin, Cordierit,