Quyền bào chữa của bị can, bị cáo được bảo đảm thực hiện ở tất cả các giai đoạn của TTHS

Bài 12. Khẳng định sau đúng hay sai? Giải thích tại sao?

a. Quyền bào chữa của bị can, bị cáo được bảo đảm thực hiện trong

giai đoạn điều tra, truy tố?

b. Biên bản hoạt động điều tra, xét xử là một nguồn chứng cứ trong

TTHS?

Bài làm:

a. Khẳng định “Quyền bào chữa của bị can, bị cáo được bảo đảm thực

hiện ở tất cả các giai đoạn của TTHS” là sai, vì những lý do sau:

Thứ nhất, Quyền bào chữa của bị can, bị cáo là những khả năng mà pháp

luật cho phép thực hiện các hành vi tố tụng, hướng tới sự chứng minh cho sự vô

tội hoặc làm giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của mình, chống lại sự buộc tội hoặc

tăng nặng trách nhiệm hình sự một cách vô căn cứ.

Thứ hai, Giai đoạn tố tụng hình sự là những bước trong trình tự tố tụng có

nhiệm vụ riêng mang đặc thù về phạm vi chủ thể, hành vi tố tụng và văn bản tố

tụng. Luật tố tụng hình sự Việt Nam chia quá trình tố tụng thành 7 giai đoạn:

Khởi tố, Điều tra , Truy tố, Xét xử sơ thẩm, Xét xử phúc thẩm, Thi hành án, Thủ

tục giám đốc thẩm, tái thẩm .

Thứ ba, theo khoản 1 điều 49 bị can là người đã bị khởi tố về hình sự.

Như vậy, bị can chỉ tham gia vào quá trình tố tụng từ giai đoạn điều tra, truy tố

và một phần giai đoạn xét xử sơ thẩm.

Thứ tư, Theo khoản 1 điều 50 bị cáo là người đã bị tòa án quyết định đưa

ra xét xử. Như vậy, bị cáo tham gia tố tụng từ khi có quyết định đưa vụ án ra xét

xử đến khi bản án quyết định của tòa có hiệu lực pháp luật, tức là bị cáo tham gia

vào quá trình tố tụng vào một phần giai đoạn xét xử sơ thẩm, và giai đoạn xét xử

phúc thẩm.

Như vậy, mặc dù theo điểm e khoản 2 điều 49, và điểm e khoản 2 điều 50

bào chữa là quyền của bị can bị cáo được pháp luật bảo vệ, tuy nhiên như đã

phân tích ở trên bị can, bị cáo chỉ tham gia vào một số giai đoạn của TTHS nên

không thể khẳng định rằng quyền bào chữa của bị can, bị cáo được bảo đảm thực

hiện ở tất cả các giai đoạn của quá trình tố tụng. Ví dụ như trong giai đoạn thi

hành bản án trong giai đoạn này người bị buộc tội không được coi là bị cáo nữa

mà là người có tội vì bản án, quyết định hình sự của tòa đã có hiệu lực pháp luật

nên không thể nói là quyền bào chữa của bị cáo được đảm bảo ở giai đoạn này.

Mà trong TTHS quyền bào chữa là quyền thuộc về người bị buộc tội theo bốn

cấp độ khác nhau trong các giai đoạn của TTHS: Người bị tạm giữ, bị can, bị

các, người bị kết án.

Có thể khẳng định quyền bào chữa của bị can, bị cáo được đảm bảo ở giai

đoạn điều tra, truy tố, xét xử sơ thẩm và xét xử phúc thẩm. Tuy nhiên việc thực

hiện quyền bào chữa của bị can từ giai đoạn điều tra trên thực tế còn bị hạn chế.