QUY TẮC CHUNG VỀ BẢO HIỂM HÀNG HÓA VẬN CHUYỂN BẰNG ĐƯỜNG BIỂN CỦA BỘ TÀI CHÍNH BAN HÀNH 1990.doc

QUY TẮC CHUNG VỀ BẢO HIỂM HÀNG HÓA VẬN CHUYỂN BẰNG

ĐƯỜNG BIỂN CỦA BỘ TÀI CHÍNH BAN HÀNH 1990

I. Tổng quan về QTC-1990:

1. Lịch sử hình thành:

a. Trên thế giới:

Bảo hiểm hàng hải đã có lịch sử rất lâu đời. Nó ra đời và phát triển cùng với sự phát

triển của hàng hoá và ngoại thương. Khoảng thế kỷ V trước công nguyên, vận chuyển

hàng hoá bằng đường biển đã ra đời và phát triển người ta biết tránh tổn thất toàn bộ

một lô hàng bằng cách chia nhỏ, phân tán chuyên chở trên nhiều thuyền khác nhau. Đây

có thể nói là hình thức sơ khai của bảo hiểm hàng hoá. Đến thế kỷ thứ XII thương mại

và giao lưu hàng hoá bằng đường biển giữa các nước phát triển. Nhiều tổn thất lớn xảy

ra trên biển vì khối lượng và giá trị của hàng hoá ngày càng tăng, do thiên tai, tai nạn bất

ngờ, cướp biển... gây ra làm cho giới thương nhân lo lắng nhằm đối phó với các tổn thất

nặng nề có khả năng dẫn tới phá sản họ đã đi vay vốn để buôn bán kinh doanh. Nếu

hành trình gặp phải rủi ro gây ra tổn thất toàn bộ thì các thương nhân được xoá nợ, nếu

hành trình may mắn thành công thì ngoài vốn vay họ còn phải trả chủ nợ một khoản tiền

lãi với lãi suất rất cao. Lãi suất cao và nặng nề này có thể coi là hình thức ban đầu của

phí bảo hiểm.

Năm 1182 ở Lomborde - Bắc Ý, hợp đồng bảo hiểm hàng hoá đã ra đời, trong đó người

bán đơn này cam kết với khách hàng sẽ thực hiện nội dung đã ghi trong đơn. Từ đó hợp

đồng bảo hiểm, người bảo hiểm đã ra đời với tư cách như là một nghề riêng độc lập.

Năm 1468 tại Venise nước Ý đạo luật đầu tiên về bảo hiểm hàng hải đã ra đời. Sự phát

triển của thương mại hàng hải đã dẫn đến sự ra đời và phát triển mạnh mẽ của bảo hiểm

hàng hải và hàng loạt các thể lệ, công ước, hiệp ước quốc tế liên quan đến thương mại

và hàng hải như: Mẫu hợp đồng bảo hiểm của Lloyd's 1776 và Luật bảo hiểm của Anh

năm 1906 (MiA - Marine insurance Act 1906), công ước Brucxen năm 1924, Hague

Visby 1986, Hămbua năm 1978, Incoterms 1953,1980,1990,2000 ... Các điều khoản về

bảo hiểm hàng hải cũng ra đời và ngày càng hoàn thiện .

Nói về bảo hiểm hàng hải không thể không nói tới nước Anh và Lloyd's. Nước Anh là

một trong những nước có sự phát triển hiện đại về thương mại và hàng hải lớn nhất trên

thế giới. Có thể nói lịch sử phát triển của ngành hàng hải và thương mại thế giới gắn liền

với sự phát triển của nước Anh, thế kỷ XVII nước Anh đã có nền ngoại thương phát

triển với đội tàu buôn mạnh nhất thế giới và trở thành trung tâm thương mại và hàng hải

của thế giới. Do đó nước Anh cũng là nước sớm có những nguyên tắc, thể lệ hàng hải và

bảo hiểm hàng hải. Năm 1779, các hội viên của Lloyd's đã thu thập tất cả các nguyên tắc

bảo hiểm hàng hải và quy thành một hợp đồng chung gọi là hợp đồng Lloyd's. Hợp đồng

này đã được Quốc hội Anh thông qua và được sử dụng ở nhiều nước cho đến 1982.Từ

ngày 1/1/1982, đơn bảo hiểm hàng hải mẫu mới đã được Hiệp hội bảo hiểm London

thông qua và được sử dụng ở hầu hết các nước trên thế giới hiện nay.

Không chỉ riêng bảo hiểm hàng hải, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thế

giới, các loại hình bảo hiểm cũng phát triển hết sức mạnh mẽ để đáp ứng yêu cầu phát

triển kinh tế và mọi mặt của đời sống xã hội, văn hoá và giao lưu quốc tế.

b. Ở Việt Nam :

Còn ở Việt Nam, bảo hiểm xuất hiện từ bao giờ? Không có tài liệu nào chứng minh một

cách chính xác mà chỉ phỏng đoán vào năm 1880 có các Hội bảo hiểm ngoại quốc như

Hội bảo hiểm Anh, Pháp, Thụy sĩ, Hoa kỳ... đã để ý đến Đông Dương. Các Hội bảo

hiểm ngoại quốc đại diện tại Việt Nam bởi các Công ty thương mại lớn, ngoài việc buôn

bán, các Công ty này mở thêm một Trụ sở để làm đại diện bảo hiểm. Vào năm 1926, Chi

nhánh đầu tiên là của Công ty Franco- Asietique. Đến năm 1929 mới có Công ty Việt

Nam đặt trụ sở tại Sài Gòn, đó là Việt Nam Bảo hiểm Công ty, nhưng chỉ hoạt động về

bảo hiểm xe ô tô. Từ năm 1952 về sau, hoạt động bảo hiểm mới được mở rộng dưới

những hình thức phong phú với sự hoạt động của nhiều Công ty bảo hiểm trong nước và

ngoại quốc.

Ở Miền Bắc, ngày 15/01/1965 Công ty Bảo hiểm Việt Nam (gọi tắt là Bảo Việt) mới

chính thức đi vào hoạt động. Trong những năm đầu, Bảo Việt chỉ tiến hành các nghiệp

vụ về hàng hải như bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu, bảo hiểm tàu viễn dương.

Thời kỳ đầu, nhà nước giao cho một công ty chuyên môn trực thuộc Bộ Tài chính kinh

doanh bảo hiểm đó là công ty Bảo hiểm Việt Nam nay là Tổng công ty Bảo hiểm Việt

Nam (gọi tắt là Bảo Việt). Công ty Bảo hiểm Việt Nam được thành lập ngày 17/12/1964

theo Quyết định số 179/CP và chính thức đi vào hoạt động ngày 15/1/1965.

Trước năm 1964 Bảo Việt chỉ làm đại lý bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu cho công ty

Bảo hiểm nhân dân Trung Quốc trong trường hợp mua theo giá FOB, CIF và bán theo

giá CIF với mục đích là học hỏi kinh nghiệm.

Từ năm 1965 – 1975, Bảo Việt mới triển khai ba nghiệp vụ bảo hiểm đối ngoại trong đó

có bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu. Từ sau 1970 Bảo Việt có quan hệ tái bảo hiểm

với Liên Xô (cũ), Ba Lan, Triều Tiên. Trước đó Bảo Việt chỉ có quan hệ tái bảo hiểm

với Trung Quốc.

Từ năm 1975 - 1992 Bảo Việt đã triển khai thêm nhiều nghiệp vụ và mở rộng phạm vi

hoạt động. Từ chỗ chỉ có quan hệ tái bảo hiểm với một số nước xã hội chủ nghĩa cũ thì

trong thời kỳ này Bảo Việt đã có quan hệ đại lý, giám định, tái bảo hiểm với hơn 40

nước trên thế giới. Năm 1965 khi Bảo Việt đi vào hoạt động, Bộ Tài chính đã ban hành

quy tắc chung về Bảo hiểm hàng hoá vận chuyển bằng đường biển. Gần đây, để phù hợp

với sự phát triển thương mại và ngành hàng hải của đất nước, Bộ Tài chính đã ban hành

quy tắc chung mới - Quy tắc chung 1990 (QTC-1990) cùng với Luật Hàng hải Việt

Nam. Quy tắc chung này là cơ sở pháp lý chủ yếu điều chỉnh các vấn đề về bảo hiểm

hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển.

2. Mục tiêu:

Hàng hoá vận chuyển bằng đường biển thường gặp nhiều rủi ro.

- Trách nhiệm của người chuyên chở rất hạn chế và việc khiếu nại đòi bồi thường rất

khó khăn

- Mua bảo hiểm bảo vệ được lợi ích của doanh nghiệp khi có tổn thất và tạo ra tâm lý an

tâm trong kinh doanh