Quy luật mâu thuẫn của phép biện chứng duy vật với việc phân tích hệ thống mâu thuẫn kinh tế thị

LỜI NÓI ĐẦU

Mâu thuẫn là một hiện tượng có trong tất cả các lĩnh vực tự nhiên, xã hội

và cả trong tư duy của con người. Trong lĩnh vực kinh tế cũng như vậy. Mâu

thuẫn luôn tồn tại khi sự vật xuất hiện và đến khi sự vật kết thúc. Trong mỗi

sự vật mâu thuẫn không phải chỉ là một mà nó phát sinh rất nhiều mâu thuẫn

và sự vật trong cùng một lúc có nhiều mặt đối lập mâu thuẫn này mất đi thì

mâu thuẫn khác lại xuất hiện.

Cùng với xu thế của thời đại và sự biến động của thế giới thì việc chuyển

sang nền kinh tế thị trường của Việt Nam là một tất yếu. Sự sụp đổ chế độ xã

hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu đã làm ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh

tế của nước ta. Khủng hoảng, lạm phát tăng đến đỉnh điểm, đời sống nhân dân

khổ cực. Trước tình hình này Đảng và Nhà nước ta đã quyết định chuyển đổi

nền kinh tế sang nền kinh tế thị trường. Nền kinh tế thị trường (KTTT) là nền

kinh tế phát triển nhất từ trước đến nay. Trong sự nghiệp đổi mới của nước ta

do Đảng khởi xướng lãnh đạo Đảng ta đã vận dụng sáng tạo và phát triển chủ

nghĩa Mác - Lê Nin một cách đúng đắn, thích hợp với điều kiện đất nước lúc

đó. Trong sự nghiệp đổi mới đã thu được rất nhiều thắng lợi, những thắng lợi

thành công bước đầu mang tính quyết định, quan trọng trong công cuộc đổi

mới. Tuy nhiên bên cạnh những thành công đó luôn tồn tại những vấn đề mâu

thuẫn làm kìm hãm sự phát triển của công cuộc đổi mới. Việc nhận thức đúng

tìm ra những nguyên nhân và giải quyết chúng có vai trò vô cùng cần thiết để

thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam phát triển. Đây là nhiệm vụ vô cùng quan

trọng, hàng đầu của Đảng và Nhà nước.

Với mong muốn tìm hiểu thêm về những vấn đề của nên kinh tế, quan

điểm lý luận cũng như những vướng mắc trong, xử lý các vấn đề chính trị, xã

hội có liên quan đến quá trình tiến hành cải cách trong việc chuyển đổi nền

kinh tế nên em quyết định chọn đề tài"Quy luật mâu thuẫn của phép biện

chứng duy vật với việc phân tích hệ thống mâu thuẫn kinh tế thị trường

1

định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam".

Do trình độ kiến thức còn có nhiều hạn chế, chắc chắn bài viết của em sẽ

không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Kính mong thầy, cô và các bạn

góp ý để kiến thức của em về vấn đề này được hoàn chỉnh hơn. Bài tiểu luận

này được hoàn thành với sự giúp đỡ hướng dẫn tận tình của thầy giáo Phạm

Văn Sinh_ Phó chủ nhiệm khoa Triết học Mác - Lê Nin.

Em xin chân thành cảm ơn thầy !

Sinh viên

2

PHẦN I : QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA DUY VẬT VỀ

MÂU THUẪN

1.KHÁI QUÁT LỊCH SỬ CÁC TƯ TƯỞNG TRIẾT HỌC VỀ MÂU THUẪN VÀ CÁC

MẶT ĐỐI LẬP.

Trải qua các quá trình phát triển của những hình thái khác nhau và các

quá trình phát triển cao của các tư tưởng triết học nhân loại các quan niệm

khác nhau về mâu thuẫn cũng thay đổi. Mỗi thời đại, mỗi trường phái có

những lý giải khác nhau về mâu thuẫn, về những mặt đối lập, vì triết học luôn

xuất phát từ những bối cảnh lịch sử nhất định. Thứ nhất là triết học thời cổ đại

mà điển hình là 3 nền triết học lớn đó là Trung Quốc, Ấn Độ và Hy Lạp.

Triết học Trung Hoa đã xuất hiện rất lâu vào cuối thiên niên kỷ thứ hai

trước công nguyên nhưng phải đến cuối thời Xuân Thu - Chiến Quốc, các hệ

thống triết học lớn của Trung Quốc mới xuất hiện. Những quan điểm biện

chứng về mâu thuẫn thời kỳ này đã xuất hiện tuy còn sơ khai. Ví dụ phái Âm

- Dương nhìn nhận là mọi tồn tại không phải trong tính đồng nhất tuyệt đối

cũng không phải trong sự loại trừ biệt lập không thể tương đồng. Trái lại tất

cả bao hàm sự thống nhất của các mặt đối lập được gọi là sự thống nhất của

Âm - Dương. Âm - Dương là đối lập nhau nhưng là điều kiện tồn tại của

nhau. Sang đến phái đạo gia mà người sáng lập là Lão Tử, ông cũng có những

tư tưởng biện chứng độc đáo về sự thống nhất biện chứng của mặt đối lập

này bao hàm của mặt đối lập. Ông nói" Có và không tương sinh lẫn nhau, dễ

và khó tạo nên nhau, ngắn và dài làm rõ nhau, cao và thấp tựa vào nhau, trước

và sau theo nhau ". Tất cả trong đó, mỗi mặt đều trong quan hệ với mặt đối

lập, không có mặt này thì cũng không có mặt kia và giữa chúng cũng chỉ là

tương đối" Ai cũng cho cái đẹp là đẹp do đó sinh ra quan niệm về cái xấu, ai

cũng cho điều thiện là thiện mà sinh ra quan niệm về cái ác ". Triết học thì

3