Quan hệ quốc tế Đông Nam Á (1945-1954) và vấn đề hiệp định Genève năm 1954

r ,

BO G1Ao ovc vA E>Ao T�o

? , ,.. ' ,.., K ,

E>�I HQC Md BAN CONG THANH PHO HO CHI MINH

KHOA DONG NAM A HQC

CHAU THI ANH TRINH

QUAN Ht QUOC TE DONG NAM A (1945 - 1954)

VA VAN DE HIEP DINH GENE VE NAM 1954 . .

( LU);\N VAN TOT NGHl$P E>�I HOC CHUYEN NGANH VAN HOA E>ONG NAM A)

KHOA 1997 - 2001

HUONG DAN KHOA HOC

E>INH KIM PHUC

CAO HOC LICH SU

THANH PHO HO CHI MINH

2001

� ? �

PHAN MO DAU

I. y NGHIA DE TAI

MUCLUC . .

II. LICH SU NGHIEN cuu DE TAI

III. D

0

0I TUC;NG VA PHUdNG PHAP NGHIEN cuu DE TAI

1. D6i tu'c;Jng nghien cuu d6 tai

2. B6 clf c a6 tai

� "

PHAN NOi DUNG

1

2

3

3

3

CHUONG I BOI CA.NH VA TINH HINH DONG NAM A TU SAU NAM 1945

1. BOI cANH v A TINH HINH DONG NAM A TRudc v A SAU NAM 1945 5

1. Khai niQm "Dong Nam A" 5

2. Tinh hlnh Dong Nam A tru'<k nam 1945 7

II. Cl)C DI�N QUOC TEVA KHU V(JC SAU CHIEN TRANH THE GIOI THU HAI 11

1. Cl,lc diQn qu6c te' sau chie'n tranh the' gioi thu hai 11

2. Tinh hlnh khu vvc sau chie'n tranh the' gidi thu hai 17

CHUONG II SURA DOI

CUA CAC TO CHtJ'C KHU vvc (j DONG NAM A

I. HOI NGHI BANG DUNG

'• A

0

� ? ' ? ,' A A I'

VA SU LIEN KET CUA PHONG TRAO GIAI PHONG DAN TOC A - PHI 24

II. slj HINH THANH cAc To CHUC KHU vljc d DONG NAM A 21

1. Ke' ho�ch COLOMBO 27

2. HiQp ttdc An ninh Australia - New Zealand va My 29

3. T6 chuc HiQp u'dc Dong Nam A 31

4. HiQp ttdc Phong thu nam qu6c gia 32

CHUdNGIII "- ' V

HQI NGHJ GENEVE NAM 1954

I. SU THAT BAI CU A MY TR ONG AM MUU CAN THIEP

v A Md RQNG CHIEN TRANH xAM Lue;c DONG DVdNG

II. MQT so VAN DE TRONG BAN HI�P D�NH GENEVE NAM 1954

KETLU!N

35

37

57

., - � '

I. Y NGHIA DE TAI

� ? �

PHAN MO DAU

Cung voi nhung bu'oc di c1fa ViQt Nam h9i nh�p vao khu vi,tc va the' gioi, va'n d6

nghien cuu khu vi,tc Bong Nam .A va cac mo'i quan hQ qu6c te' a khu vi,tc nay cang du'c;ic

quan tam va chu tr9ng cJ ViQt Nam. Tuy n�m cJ trong khu vi,tc Bong Nam A, nhu'ng trong

nhi6u th�p nien tru'oc day cong tac nghien cuu khu vvc cua chung ta khong c6 di6u kiQn di

sau vl nhi6u nguyen nhan, trong d6 c6 anh httong cua chie'n tranh lqnh, y thuc hQ, va c6

th6 vl m9t so' cho r�ng chung ta da hi6u 116. Ngoai ra con c6 nhung nguyen nhan khac nhu'

chie'n tranh, phu'dng tiQn thong tin, sach bao hqn che' ... ta't ca nhung di6u d6 da hqn che'

cong tac nghien cuu Cd ban v6 Bong Nam .A va anh hu'dng khong thu�n lc;ii de'n nhung

danh gia Clla chung ta V6 cac nu'oc trong khu Vl,I'C Va ViQC hoqch dinh chfnh sach VOi khu

vi,tc. ViQC nghien cuu Cd ban v6 Campuchia va Lao, v6 lich Su' quan hQ giua ViQt Nam -

Campuchia, Lao - hai d6ng minh chie'n lu'c;ic cua ViQt Nam trong each m<;1ng giai ph6ng

dan tQC cung n�m trong tlnh trqng chung. Trong khi d6 cac h9c gia phu'dng Tay, Trung

Qu6c, Lien Xo ra't quan tam va c6 di6u ldQn nghien cuu sau v6 khu vvc Bong Nam A. H9

da c6 cac cong trlnh kha cong phu v6 lich su' Bong Nam A, v6 CUQC chie'n tranh Bong

Du'dng, cu9c chie'n tranh ViQt Nam, t6 chuc ASEAN.

C6 th€ n6i va'n d6 nghien cuu cd ban v6 Bong Nam Ao ViQt Nam b�t dfiu du'c;ic d�t

ra tu dfi u nhung nam 1970, khi CUQC khang chie'n ch6ng My s� p thanh cong va nha't la sau

khi mi6n Nam da giai ph6ng, d�t ra nhu du ca'p bach v6 thie't l�p va md r9ng quan hQ voi

cac nu'oc trong khu vi,tc.

Cho de'n nay, m9t lo<;1t cong trlnh nghien cuu v6 lich su', v6 van h9c, nghQ thu�t va

khao c6 h9c cac mtoc Bong Nam A, kinh te' cac mtoc ASEAN, si,t hlnh thanh va phat tri6n

cua t6 chuc ASEAN ... da du'c;ic hoan thanh. Tuy nhien chtta c6 m9t cong trlnh nao di sau

1

nghien cuu mo'i quan h� quo'c te' a Dong Nam A trong t6ng th€ khu vlfc Chau A - Thai

Blnh Dttong va the' gioi vdi m9t chi6u day ljch Su' tu nam 1945 de'n nay, va hon nua lien

quan de'n chinh sach cua Vi�t Nam vdi khu vlfc ngoai giao trlnh "Quan hf quoc te' ll Dong

Nam A "Clta Tie'n si Huynh Van Tong.

Vl nhung ly do tren, d€ tang them slf hi€u bie't cua ban than va lam phong phd vi�c

A K K ?

nghien cuu v6 nhung n()i dung nay, toi m<;1nh d<;tn ch9n d6 tai: QUAN H� QUOC TE (j

DONG NAM A TU NAM 1945 DEN NAM 1954 vA VAN DE HI:tP DJNH

GENEVE NAM 1954 lam lu�n van to't nghi�p d<;ti h9c cha mlnh. ·

II. LJCH SU NGHIEN cuu DE TAI

Sach "Chu tich H6 Chi Minh vdi cong tac ngo<;ti giao" (H9c vi�n quan h� quo'c te')

doi ch6 co d6 c�p de'n thai dQ cua m()t so' chinh phu tren the' gidi va khu vlfc do'i vdi tlnh

hlnh Dong Duong, nhung khong di sau vao phan tich tlnh hinh khu vlfc noi chung, d6 tai

"CUQC da'u tranh giua cac llfc ht9ng trong va ngoai khu vlfc Dong Nam A (1945 - 1985) -

H9c vi�n quan h� quo'c te'" co d6 c�p de'n tlnh hlnh Dong Nam Ava Vi�t Nam nhung chu

y6u ci khfa C<;tnh mo'i quan h� giua cac nude trong Va ngoai khu VlfC, cac llfc lu9ng do'i l�p

nhau a day dttdi tac dong cua tlnh hinh the' gidi va khu vlfc, nhung chua di sau phan tich

nhung nguyen nhan ma each m<;1ng Vi�t Nam phai ganh chiu qua H()i nghi Geneve nam

1954.

Trang tac phffm "Tam giac Trung Quo'c - Vi�t Nam - Campuchia" cua Wilfred

Burchett xua't ban vao dftu th�p nien 80, trong tac phffm nay chu ye'u tac gia di sau phan

tich v6 tQi ac di�t chung cua t�p doan Pol Pot - Ieng sary va co danh m9t phfin d€ trlnh bay

nguyen nhan sau xa cua no. d day, tac gia cung da trlnh bay m9t so' thong tin cua mlnh v6

va'n d6 H()i nghi Geneve nam 1954.

2

Tac phfim "Cuoc chie'n tranh Clla nhung ngu'oi anh em do" (ban dich Chan ly thuoc

v€ ai c1h tac gia Grant Evans & Kelvin Rowley), trong tac phfim nay tac gia da trlnh bay

coi ngu6n cua m6i xung dot Trung Qu6c - ViQt Nam - Campuchia va tac dong cua tlnh

h:inh khu V\tC Dong Nam A d6i voi m6i xung dot nay.

Tu hai tac phfim neu tren chung ta c6 th€ tM(y du'QC kha ro net m6i quan hQ ch6ng

cheo, mau thu�n va doi luc thffm tlnh huu nghi giua ViQt Nam - Campuchia va Trung

Qu6c.

Sach tr�ng " Sl;t' th�t v€ quan hQ ViQt Nam - Trung Qu6c trong 30 nam qua" cua Bo

ngo<;ti giao nu'oc Cong Hoa Xa Hoi Chu Nghla ViQt Nam. Trong tac phfim nay chinh phu

ViQt Nam da trlnh bay sl;t' th�t m6i quan hQ ViQt Nam - Trung Qu6c tu tru'oc nam 1979.

V oi nhung ngu6n thong tin co ban d6 va voi nhung kie'n thuc da du'QC h9c trong

chu'ong trlnh lich Slt va quan hQ qu6c te' a Dong Nam A, toi di de'n xay dl;t'ng d€ cu'ong cho

cong tr:inh nghien cuu cua m:inh.

III. DOI TU(JNG VA PHUONG PHAP NG HIEN cuu

1. Do'i tu'<fng nghien cuu

M9c dich cua d€ tai la di sau nghien cuu va danh gia m6i quan hQ qu6c te' d Dong

Nam A tu nam 1945 de'n 1954 qua cac sl;t' kiQn lich SU cua khu Vl;t'C. Nhung m6i quan hQ

mau thu�n ch6ng cheo giua ViQt Nam va cac cu'ong qu6c tren the' gioi, nha't la d6i voi

Trung Qu6c.

Thong qua viQC nghien cuu, tac gia mu6n du'QC dong g6p phfin nao d6 lam sang to

nhung va'n d€ cua lich SU. Mot gia tri thl;t'c ti�n khac cua d€ tai ma tac gia hy v9ng d<;tt

du'QC la sau khi hoan chfoh c6 th€ dttQC SU d9ng nhu' mot tai liQU nghien cuu cho phfin kie'n

thuc v€ m6i quan hQ qu6c te' d Dong Nam A.

3

2. Plutdng phdp nghien ellll

Tren co so nhung tai li�u c6 du\1c, toi da Su' dt;mg cac phu'ong phap phan tfch, so

sanh, do'i chie'u, t6ng hc;ip a€ trlnh bay logic va'n a€ ma mlnh d�t ra tren co so phu'ong phap

lu�n stl' h9c Marxit.

Ngoai phfin mo dfiu va kit lu�n, n(H dung lu�n van du'c;ic chia lam ba chu'ong:

• Clutdng I: Boz eanh V(l tinh hinh Dong Nam A. tr't sau nam 1945.

• Clutdng II: S{t ra d<!i e1"ta ede to? elute klm V{te li Dong Nam A.

• Clutdng III: Hi?p dtnh Geneve nam 1954 .

.8€ hoan thanh lu�n van nay, ngoai phfin 116 h.fc cua ban than chung toi xin chan

thanh cam on Thay Dinh Kim Piute da hu'ong d&n toi trong suo't qua trlnh vie't lu�n van.

Toi khong quen cam on PGS. TS Nguyin Quoc L9e, Truong khoa Bong Nam A.

h9c, BHMBC TP. HCM da tc.to di€u ki�n cho chung toi trong suo't 4 nam qua . .86ng thoi,

toi khong quen cam on quy Thfiy Co cung nhu' cac bc.tn sinh vien cung kh6a da cung dip,

h6 trc;i tai li�u cho toi hoan thanh lu�n van nay.

Chae chan rang, voi vo'n kie'n thuc, tai li�u cung nhu' thoi gian c6 hc.tn, tac gia

khong th€ nao dap (l'ng va giai quye't dtl'c;ic m9i va'n a€ cho chu dao, ra't mong quy vi dong

g6p them y kie'n cua mlnh, a€ nQi dung lu�n van du'c;ic phong phu va hoan chinh hon!

Tp. Hr5 Chi Minh, thcing 8/2001

Tac gid lu(i,n van

4