Quá trình xác lập kinh tế nông nghiệp sớm ở Việt Nam và Đông Nam Á

QUAŸ TRÃNH XAŸC LAƒP KINH TE£ NO¬NG NGHIEƒP

S‘ŸM ‘¤ VIEƒT NAM VAÿ —O¬NG NAM AŸ

MAI VA N TUÿNG*

—aÎt va·n Òe‡

—aı tˆ¯ ra·t la‚u, mo‰t va·n Òe‡ khoa hoÔc lÙ˘n

ÒaÎt ra la¯ ne‡n kinh te· sa˚n xua·t Òa‡u tie‚n

tre‚n the· giÙ˘i ÒˆÙÔc xa˘c la‰p tˆ¯ khi na¯o? Ca˘ch

nga¯y nay thÙ¯i gian la¯ bao nhie‚u? Va¯

phˆÙng pha˘p Òe tÏm kie·m la¯ gÏ?

Nhˆıng ke·t qua˚ nghie‚n cˆ˘u cu˚a nhie‡u

nga¯nh khoa hoÔc kha˘c nhau nhˆ kha˚o coÂ

hoÔc, da‚n to‰c hoÔc, co Òo‰ng thˆÔc va‰t hoÔc, ÒÚa

ly˘ thˆÔc va‰t..., nga¯y ca¯ng cho chu˘ng ta hieÂu

ÒˆÙÔc mo‰t ca˘ch caÍn ba˚n va·n Òe‡ na¯y. Hie‰n

nay ngˆÙ¯i ta cho raËng bˆÙ˘c qua˘ Òo‰ tˆ¯ hÏnh

thˆ˘c kinh te· chie·m ÒoaÔt (saÍn baÈt/baÈn, ha˘i

lˆÙÔm, Òa˘nh ca˘) Òe·n ne‡n kinh te· sa˚n xua·t

ÒˆÙÔc xem nhˆ mo‰t bˆÙ˘c ngoaÎt caÍn ba˚n co˘

tÌnh ca˘ch maÔng kho‚ng chÊ trong lÚch sˆ˚

kinh te· ma¯ ca˚ trong lÚch sˆ˚ loa¯i ngˆÙ¯i no˘i

chung. Ca˘c ne‡n vaÍn hoa˘, vaÍn minh, nha¯

nˆÙ˘c ra ÒÙ¯i va¯ pha˘t trieÂn cuıng dˆÔa va¯o ne‡n

kinh te· na¯y.

No˘i Òe·n ca˘c trung ta‚m xa˘c la‰p kinh te·

sa˚n xua·t ngˆÙ¯i ta pha‚n tha¯nh hai loaÔi

trung ta‚m, Òo˘ la¯ trung ta‚m pha˘t sinh va¯

trung ta‚m thˆ˘ sinh. Trung ta‚m pha˘t sinh

la¯ ne‡n sa˚n xua·t hÏnh tha¯nh taÔi cho„ dˆÔa

tre‚n nguo‡n Òo‰ng thˆÔc va‰t co˘ sa¸n, trung

ta‚m na¯y bao giÙ¯ cuıng pho bie·n pha˘t ta˘n ra

ca˘c trung ta‚m kha˘c. Co¯n trung ta‚m thˆ˘

sinh hÏnh tha¯nh tie·p nha‰n nhˆıng nguo‡n

tˆ¯ nhˆıng trung ta‚m pha˘t sinh. Tre‚n cÙ sÙ˚

a·y nhie‡u nha¯ khoa hoÔc Ù˚ nhie‡u quo·c gia

trong nhie‡u lÛnh vˆÔc kha˘c nhau cu¯ng tham

gia nghie‚n cˆ˘u va¯ xa˘c ÒÚnh ÒˆÙÔc ha¯ng chuÔc

ca˘c trung ta‚m ÒˆÙÔc coi la¯ trung ta‚m pha˘t

sinh ca‚y tro‡ng cuıng nhˆ vie‰c xa˘c la‰p kinh

te· Òa‡u tie‚n tre‚n the· giÙ˘i nhˆ Trung Quo·c,

A£n —o‰, Nam - Trung Myı,v.vÖ Vie‰t Nam -

—o‚ng DˆÙng - —o‚ng Nam AŸ cuıng ÒˆÙÔc xe·p

la¯ mo‰t trung ta‚m ca‚y tro‡ng pha˘t sinh cu˚a

the· giÙ˘i, taÔo Òie‡u ke‰n cho vie‰c xa˘c la‰p kinh

te· sÙ˘m va¯o loaÔi nha·t the· giÙ˘i. Trong ba¯i

vie·t na¯y chu˘ng to‚i kho‚ng co˘ tham voÔng

chˆ˘ng minh va¯ ke·t lua‰n Vie‰t Nam no˘i

rie‚ng va¯ —o‚ng Nam AŸ no˘i chung la¯ mo‰t

trung ta‚m pha˘t sinh ca‚y tro‡ng cuıng nhˆ

trung ta‚m xua·t hie‰n kinh te· sa˚n xua·t sÙ˘m,

ma¯ tre‚n cÙ sÙ˚ ca˘c ke·t qua˚ nghie‚n cˆ˘u cu˚a

ca˘c nga¯nh khoa hoÔc kha˚o co hoÔc, da‚n to‰c

hoÔc, vaÍn ho˘a da‚n gian, no‚ng hoÔc... Òaı ÒˆÙÔc

co‚ng bo· Òe ҈a ra nhˆıng caÍn cˆ˘ co˘ tÌnh he‰

tho·ng cu˚a qua˘ trÏnh xa˘c la‰p kinh te· Òa‡u

tie‚n Ù˚ Vie‰t Nam cuıng nhˆ khu vˆÔc —o‚ng

Nam AŸ.

—e phuÔc vuÔ cho vie‰c tÏm hieÂu go˘p pha‡n

kha˙ng ÒÚnh qua˘ trÏnh xa˘c la‰p kinh te· Òa‡u

tie‚n Ù˚ Vie‰t Nam, Ù˚ Òa‚y chu˘ng to‚i chu˚ ye·u

sˆ˚ duÔng ke·t qua˚ nghie‚n cˆ˘u cu˚a kha˚o coÂ

* TS. Mai VaÍn Tu¯ng, Khoa KHXH, TrˆÙ¯ng —aÔi hoÔc Ho‡ng —ˆ˘c