Quá trình nhận thức của Đảng về đổi mới tổ chức toà án nhân dân

nghiªn cøu - trao ®æi

10 T¹p chÝ luËt häc sè 1/2009

ThS. NguyÔn V¨n Khoa *

rong công cuộc đổi mới đất nước, thực

hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã

hội công bằng, dân chủ, văn minh, trong đó

quyền con người ngày càng được tôn trọng,

Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến công

tác cải cách tư pháp. Đổi mới tổ chức của toà

án là khâu trung tâm trong quá trình cải cách

tư pháp nhằm xây dựng các cơ quan tư pháp

trong sạch vững mạnh, giữ nghiêm kỉ cương,

bảo vệ công lí và công bằng xã hội.

Bài viết sau đây trình bày khái quát quá

trình hình thành và phát triển nhận thức của

Đảng về đổi mới tổ chức toà án trong công

cuộc đổi mới từ năm 1986 đến nay.

1. Quá trình hình thành nhận thức của

Đảng về đổi mới tổ chức toà án

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của

Đảng (12/1986) trong khi khởi xướng công

cuộc đổi mới toàn diện đã chủ trương đồng

thời tiến hành cải cách và hoàn thiện bộ máy

nhà nước, ở đó nền tư pháp là bộ phận cấu

thành. Đại hội khẳng định: “Để thiết lập cơ

chế quản lí mới, cần thực hiện một cuộc cải

cách về tổ chức bộ máy của các cơ quan nhà

nước theo phương hướng xây dựng và thực

hiện một cơ chế quản lí nhà nước thể hiện

quyền làm chủ tập thể của nhân dân lao

động ở các cấp”.

(1)

Đại hội VI tuy không trình bày riêng về

đổi mới tổ chức toà án nhưng vấn đề này

được thể hiện trong nội dung xây dựng pháp

luật và tăng cường pháp chế xã hội chủ

nghĩa. Đại hội khẳng định: “Pháp luật phải

được chấp hành nghiêm chỉnh, mọi người

đều bình đẳng trước pháp luật. Trong điều

kiện Đảng cầm quyền, mọi cán bộ, bất cứ

cương vị nào, đều phải sống và làm việc

theo pháp luật, gương mẫu trong trong việc

tôn trọng pháp luật. Không cho phép bất cứ

ai dựa vào quyền thế để làm trái pháp luật.

Mọi vi phạm đều phải được xử lí. Bất cứ ai

phạm pháp đều đưa ra xét xử theo pháp luật,

không được giữ lại để xử lí “nội bộ”. Không

làm theo kiểu phong kiến: dân thì chịu hình

pháp, quan thì xử theo “lễ”. Hiến pháp quy

định: “Khi xét xử, thẩm phán và hội thẩm

nhân dân độc lập và chỉ tuân theo pháp

luật”; Văn kiện Đại hội Đảng lần VI cũng đã

khẳng định: “Cấm bao che hành động phạm

pháp và người phạm pháp dưới bất cứ hình

thức nào. Phải dùng sức mạnh của pháp chế

xã hội chủ nghĩa kết hợp với sức mạnh của dư

luận quần chúng để đấu tranh chống những

hành vi phạm pháp. Các cấp uỷ đảng, từ trên

xuống dưới phải thường xuyên lãnh đạo công

tác pháp chế, tăng cường cán bộ có phẩm

chất và năng lực cho lĩnh vực pháp chế và

kiểm tra chặt chẽ hoạt động của các cơ quan

pháp chế. Trong điều kiện Đảng cầm quyền,

mọi cán bộ, bất cứ cương vị nào, đều phải

sống và làm việc theo pháp luật, gương mẫu

T

* Giảng viên Khoa lí luận chính trị

Trường Đại học Luật Hà Nội