QL LĐ tiền lương tại cty CP vận tải ôtô 3

Lêi më ®Çu

Lao ®éng lµ ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn, cÇn thiÕt cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña

x· héi, lµ yÕu tè c¬ b¶n cã t¸c dông quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Lao

®éng cña con ngêi trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cã tÝnh chÊt hai mÆt: Mét

mÆt con ngêi lµ tiÒm lùc cña s¶n xuÊt, lµ yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cßn

mÆt kh¸c con ngêi ®îc hëng lîi Ých cña m×nh lµ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n thu

nhËp .

TiÒn l¬ng lµ kho¶n tiÒn c«ng tr¶ cho ngêi lao ®éng t¬ng øng víi sè lîng

, chÊt lîng vµ kÕt qu¶ lao ®éng .

TiÒn l¬ng lµ nguån thu nhËp cña c«ng nh©n viªn chøc , ®ång thêi lµ

nh÷ng yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt quan träng cÊu thµnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña

doanh nghiÖp .

Qu¶n lý lao ®éng tiÒn l¬ng lµ mét yªu cÇu cÇn thiÕt vµ lu«n ®îc c¸c chñ

doanh nghiÖp quan t©m nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý tõ

c¬ chÕ bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng. Qua thêi gian thùc tËp vµ nghiªn cøu t¹i

C«ng ty vËn t¶i « t« sè 3 , t«i ®· nhËn thøc râ vÊn ®Ò nµy vµ lùa chän ®Ò tµi

luËn v¨n tèt nghiÖp lµ: "Mét sè vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý lao ®éng tiÒn l¬ng ë C«ng

ty vËn taØ « t« sè 3".

§Ò tµi gåm 3 phÇn:

Ch¬ng I: Lý thuyÕt c¬ b¶n vÒ qu¶n lý lao ®éng tiÒn l¬ng.

Ch¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ qu¶n lý lao ®éng tiÒn l¬ng ë C«ng ty vËn t¶i « t«

sè 3.

Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng tiÒn

l¬ng ë c«ng ty.

1

Ch¬ng I :

Lý thuyÕt c¬ b¶n vÒ qu¶n lý lao ®éng tiÒn l¬ng

I. VÞ trÝ , vai trß cña qu¶n lý lao ®éng tiÒn l¬ng trong doanh

nghiÖp .

1. B¶n chÊt cña tiÒn l¬ng.

Lao ®éng cña con ngêi lµ yÕu tè trung t©m , gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh trong

qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . ViÖc ®¸nh gi¸ ®óng vai trß cña ngêi lao ®éng , s¶n xuÊt sÏ

t¹o ra kÕt qu¶ theo ý muèn . Hµng h¸o søc lao ®éng còng nh mäi hµng h¸o

kh¸c ®Òu cã hai thuéc tÝnh , ®ã lµ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông.

Gi¸ trÞ sö dông søc lao ®éng chÝnh lµ n¨ng lùc s¸ng t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ

míi trong hµng ho¸ vµ trong tiªu dïng hay thùc hiÖn gi¸ trÞ sö dông cña hµng

ho¸ søc lao ®éng diÔn ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.

Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng lµ chi phÝ ®µo t¹o , lµ nh÷ng t liÖu sinh

ho¹t cÇn thiÕt ®Ó duy tr× ®êi sèng cña ngêi lao ®éng vµ gia ®×nh hä , gióp hä

kh«i phôc l¹i nh÷ng hao phÝ vÒ n¨ng lùc , thÓ chÊt vµ tinh thÇn sau qu¸ tr×nh

lao ®éng. Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng thay ®æi trong tõng giai ®o¹n vµ cã sù

kh¸c nhau gi÷a c¸c vïng vµ gi÷a c¸c quèc gia do tiªu chuÈn ®êi sèng cña mçi

ngêi vµ mçi tÇng líp d©n c kh¸c nhau . Tiªu chuÈn cña ®êi sèng con ngêi liªn

quan mËt thiÕt víi thu nhËp , khi thu nhËp t¨ng th× tiªu chuÈn sèng còng ®îc

n©ng cao vµ ngîc l¹i . V× vËy , khi chuyÓn sang c¬ chÕ qu¶n lý míi th× b¶n

chÊt tiÒn l¬ng còng cã sù thay ®æi hoµn toµn so víi c¬ chÕ tËp trung quan liªu

bao cÊp .

Trong c¬ chÕ cò , ho¹t ®éng cu¶ c¸c xÝ nghiÖp hoµn toµn tr«ng chê vµo

chØ tiªu cña nhµ níc vµ cÊp trªn nh chê chØ tiªu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt , chê vËt t,

chê lao ®éng. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng phô thuéc vµo n¨ng suÊt

chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt mµ chØ cÇn thùc hiÖn tèt chØ tiªu nhµ níc

giao cho vµ nép ®ñ nhìng kho¶n Nhµ níc qui ®Þnh . Do vËy , g©y ra sù lÉn lén

gi÷a tiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng lµm viÖc cã hiÖu qu¶ vµ ngêi lµm viÖc kh«ng

hiÖu qu¶ , dÉn ®Õn t×nh tr¹ng bÊt b×nh , kh«ng yªn t©m trong c«ng viÖc . T×nh

tr¹ng tiÒn l¬ng nh vËy kh«ng ®ñ ®Ó ngêi lao ®éng t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng,

lµm triÖt tiªu tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña mçi ngêi lao ®éng, kh«ng khuyÕn

khÝch hä n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô, tr×nh ®é tay nghÒ. Cßn rong nÒn kinh tÕ

2

thÞ trêng cã sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ®· thõa nhËn søc lao

®éng lµ mét hµng ho¸. V× vËy, thÞ trêng søc lao ®éng ®îc h×nh thµnh lµ mét tÊt

yÕu, ngêi ta cã quyÒn tù do lùa chän c«ng viÖc , ngêi lµm viÖc , do ®ã gi¸ c¶

lao ®éng lu«n biÕn ®æi.

Trong c¬ chÕ thÞ trêng, tiÒn c«ng chØ tr¶ cho nh÷ng ho¹t ®éng cã Ých,

nh÷ng ho¹t ®éng mang l¹i gi¸ trÞ vËt chÊt hoÆc tinh thÇn cho x· héi . Song tiÒn

c«ng mµ ngêi sö dông lao ®éng tr¶ l¹i c¨n cø vµo thêi gian lao ®éng vµ tr×nh

®é nghÒ nghiÖp cña mçi ngêi hoÆc cã thÓ c¨n cø vµo sè lîng, chÊt lîng s¶n

phÈm ®îc s¶n xuÊt ra . Nh vËy , ai lµm nhiÒu , cã tr×nh ®é nghÒ nghiÖp cao ,

t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm ngêi ®ã sÏ nhËn ®îc nhiÒu tiÒn c«ng vµ ngîc l¹i . B¶n

chÊt cña tiÒn c«ng trong c¬ chÕ thÞ trêng chÝnh lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng ®îc h×nh

thµnh trªn c¬ së gi¸ trÞ søc lao ®éng th«ng qua sù tho¶ thuËn gi÷a ngêi cã søc

lao ®éng vµ ngêi sö dông søc lao ®éng . §ång thêi chôi sù chi phèi cña c¸c

qui luËt kinh tÕ nh qui luËt gi¸ trÞ , qui luËt cung cÇu . MÆt kh¸c, tiÒn c«ng

ph¶i ®¶m b¶o lµ nguån thu nhËp , lµ nguån sèng chñ yÕu cña ngêi lao ®éng vµ

lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ngêi lao ®éng cã thÓ hoµ nhËp vµo x· héi. Nãi chung kh¸i

niÖm vÒ tiÒn c«ng cã tÝnh phæ qu¸t h¬n vµ cïng víi nã lµ mét lo¹t c¸c kh¸i

niÖm : TiÒn l¬ng danh nghÜa , tiÒn l¬ng thùc tÕ , tiÒn l¬ng tèi thiÓu, tiÒn l¬ng

kinh tÕ , chÕ ®é tiÒn l¬ng , h×nh thøc tiÒn l¬ng ...

+ TiÒn l¬ng danh nghÜa : Lµ kh¸i niÖm chØ sè lîng tiÒn tÖ mµ ngêi sö

dông søc lao ®éng tr¶ cho ngêi cung øng søc lao ®éng c¨n cø vµo hîp ®ång

tho¶ thuËn gi÷a hai bªn trong viÖc thuª lao ®éng . Song b¶n th©n tiÒn l¬ng

danh nghÜa cha cho ta mét nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ møc tr¶ c«ng thùc tÕ cho ngêi

lao ®éng . Lîi Ých mµ ngêi cung øng søc lao ®éng nhËn ®îc ngoµi viÖc phô

thuéc vµo møc l¬ng danh nghÜa cßn phô thuéc vµo gi¸ c¶ hµng ho¸ , dÞch vô

vµ sè lîng thuÕ mµ ngêi lao ®éng sö dông tiÒn l¬ng ®ã ®Ó mua s¾m hoÆc ®ãng

thuÕ .

+ TiÒn l¬ng thùc tÕ : Lµ tiÒn l¬ng mµ sè t liÖu sinh ho¹t vµ dÞch vô mµ

ngêi lao ®éng cã thÓ mua b»ng tiÒn l¬ng cu¶ m×nh sau khi ®· ®ãng c¸c kho¶n

thuÕ theo qui ®Þnh cña chÝnh phñ . ChØ sè tiÒn l¬ng tû lÖ nghÞch víi chØ sè gi¸

c¶ vµ tû lÖ thuËn víi chØ sè tiÒn l¬ng danh nghÜa t¹i thêi ®iÓm x¸c ®Þnh.

C«ng thøc :

ILDN

ILTT = ___________

IG

Trong ®ã :

3

ILTT : ChØ sè tiÒn l¬ng thùc tÕ .

ILDN : ChØ sè tiÒn l¬ng danh nghÜa .

IG : ChØ sè gi¸ .

Víi møc tiÒn l¬ng nhÊt ®Þnh nÕu gi¸ c¶ hµng ho¸ thÞ trêng t¨ng th× chØ

sè tiÒn l¬ng thùc tÕ gi¶m xuèng . Trêng hîp gi¸ c¶ trthÞ trêng æn ®Þnh , tiÒn l-

¬ng danh nghÜa t¨ng lªn chØ sè tiÒn l¬ng thùc tÕ còng t¨ng . NÕu cïng mét

lóc , tiÒn l¬ng danh nghÜa vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ thÞ trêng cïng t¨ng hoÆc cïng

gi¶m lín h¬n th× sÏ quyÕt ®Þnh l¬ng thùc tÕ .

+ TiÒn l¬ng tèi thiÓu (Møc l¬ng tèi thiÓu) : Còng cã nh÷ng quan ®iÓm

kh¸c nhau . Tõ tríc tíi nay møc l¬ng tèi thiÓu ®îc xem lµ " c¸i ngìng cuèi

cïng " , ®Ó tõ ®ã x©y dùng c¸c møc l¬ng kh¸c t¹o thµnh hÖ thèng tiÒn l¬ng cña

mét ngµnh nµo ®ã , hoÆc hÖ thèng tiÒn l¬ng chung thèng nhÊt cuar mét níc ,

lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng . Víi quan niÖm nh vËy , møc l¬ng

tèi thiÓu ®îc coi lµ yÕu tè rÊt quan träng cña mét chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng nã liªn

hÖ chÆt chÏ víi ba yÕu tè lµ :

- Møc sèng trung b×nh cña d©n c mét níc .

- ChØ sè gi¸ c¶ sinh ho¹t .

- Lo¹i lao ®éng vµ ®Òu kÖn lao ®éng .

Møc l¬ng tèi thiÓu nh»m h¹n chÕ sù gi·n c¸ch qu¸ lín gi÷a tiÒn l¬ng

thùc tÕ vµ tiÒn l¬ng danh nghÜa , lµ h×nh thøc can thiÖp cña chÝnh phñ vµo

chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng , trong ®iÒu kiÖn thÞ trêng lao ®éng lu«n cã sè cung lín

h¬n cÇu. NhiÒu nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi vµ c¸c nhµ kinh tÕ

ñng hé biÖn ph¸p b¶o hé cña chÝnh phñ ®èi víi møc l¬ng tèi thiÓu vµ c¬ chÕ

tr¶ l¬ng ë c¸c thµnh phÇn kinh tÕ . §Æc biÖt , ®èi víi c¸c níc ®ang trong qu¸

tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ l¹m ph¸t lu«n thêng trùc , nguån nh©n lùc t¨ng qu¸

nhanh so víi kh¶ n¨ng t¹o viÖc lµm cña nÇn kinh tÕ , sù x©m nhËp lín cña chñ

nghÜa t b¶n níc ngoµi ®Ó tËn dông thÞ trêng vµ nguån nh©n lùc t¹i chç ... th×

viÖc chÝnh phñ c«ng bè c¸c møc l¬ng tèi thiÓu ë mçi thêi kú lµ mét yªu cÇu

b¾t buéc . Tuy vËy còng cã ý kiÕn cho r»ng møc l¬ng tèi thiÓu quy ®Þnh qu¸ "

cøng vµ m¸y mãc" sÏ lµm mÊt ®i sù linh ho¹t trong c¬ chÕ tù ®iÒu tiÕt cña thÞ

trêng lao ®éng , thËm chÝ cã ¶nh hëng ®Õn c¶ tÝnh hÊp dÉn tr«ng thu hót ®Çu t

níc ngoµi vµo nÒn kinh tÕ .

+ TiÒn l¬ng kinh tÕ : Lµ mét kh¸i niÖm cña kinh tÕ häc . C¸c doanh

nghiÖp muèn cã sù cung øng søc lao ®éng nh yªu cÇu , cÇn ph¶i tr¶ møc l¬ng

cao h¬n so víi møc l¬ng tèi thiÓu . TiÒn tr¶ thªm vµo l¬ng tèi thiÓu ®¹t ®îc

4