Phương pháp trắc quan xác định hàm lượng Thori trong mẫu địa chất với thuốc thử Ortho-ester tetra azophenyl calix[4]arene (TEAC)

141

PHƢƠNG PHÁP TRẮC QUANG XÁC ĐỊNH HÀM LƢỢNG

THORI TRONG MẪU ĐỊA CHẤT VỚI THUỐC THỬ

ORTHO-ESTER TETRA AZOPHENYL CALIX[4]ARENE (TEAC)

1Trần Quang Hiếu,

2Nguyễn Ngọc Tuấn, 3Lê Văn Tán, 4Ngô Văn Tứ

1

Trường Đại Học Công Nghệ Sài Gòn

2Viện Nghiên Cứu Hạt Nhân Đà Lạt

3

Trường Đại Học Công Nghiệp Tp.Hồ Chí Minh

4 Khoa Hóa, Đại học Sư phạm Huế

SUMMARY

SPECTROPHOTOMETRIC METHOD FOR DETERMINATION OF THORIUM

IN SOIL SAMPLES BY ORTHO-ESTER TETRA AZOPHENYL

CALIX[4]ARENE (TEAC)

A new method for quantitative determination of thorium in soil sample has been

developed. Sample is decomposed by mixed acid (conc. H2SO4 and HF) in platin crucible,

after cooling, the residue was dissolved in dilute HCl and thorium is separated togetther

with the lanthanides in the form of oxalate from zirconium, iron and phosphate ions. The

oxalate precipitate is dissolved in concentration nitric acid and Th(IV) is complexed with

Ortho-Ester Tetra azophenyl Calix[4]arene (TEAC) in acetate buffer solution (pH = 4-5).

Measure the absorption of solution on a spectrophotometer at 520nm against a blank

solution. The method can be used to determine1.10-3

percent of thorium in soil samples with

satisfactory results..gfd

Keyword: Calixarene, Spectrophotometric, Thorium.

I. GIỚI THIỆU

Calixaren đã và đang trở thành một trong những hướng nghiên cứu mới được nhiều

nhà khoa học quan tâm. Dựa trên chất nền này, nhiều dẫn xuất của calixaren đã được tổng

hợp và ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Các nghiên cứu gần đây cho thấy một số

dẫn xuất azocalix[n]arene (n = 4-8) có khả năng tạo phức chọn lọc với các ion kim loại như

Ni

2+

, Cr

3+

, Pb

2+. Người ta cũng đã sử dụng các azocalixarene này như tác nhân chiết các ion

kim loại kiềm, kiềm thổ, kim loại chuyển tiếp [1,2] phục vụ cho phân tích.

Thori là một nguyên tố phóng xạ tự nhiên có ứng dụng trong nhiều lĩnh vực; đặc biệt

là lĩnh vực công nghệ hạt nhân. Hợp kim của nó với magiê dùng trong các động cơ máy bay

nhằm tăng độ bền và chống lại biến dạng trườn ở nhiệt độ cao. Hợp kim của nó với tungsten

khí (GTAW) để tăng nhiệt độ nóng chảy của các điện cực tungsten và tăng độ bền mối hàn.

Trong lĩnh vực phóng xạ, nó dùng để xác định tuổi hóa thạch, được bổ sung thêm trong quá

trình sản xuất nguyên liệu hạt nhân. Đặc biệt đối với các lò phản ứng khuếch đại năng lượng

được thiết kế với mục đích sử dụng thori. Khi thori nhiều hơn urani, một số mẫu lò phản ứng

hạt nhân kết hợp thori vào chu trình nguyên liệu của chúng. Thori cũng được sử dụng trực

tiếp làm nguyên liệu hạt nhân giống như urani, vì nó tạo ra ít chất thải phóng xạ nguyên tử