Phương pháp khảo sát Phage

c«U,201 1 HUONG DAN QUAN LY, SU DUNG

PHL'O'N G PH A A T PHAG E

PGS. TS. Bien Van Minh

TrUdng Dai hoc supham - Dai hoc Hue

P

hage la mot loai virus

dac biet, ten goi tat ciia

Bacteriophage hay con

dtfdc goi la the thtfc khuan.

Day la nhom virus phan bo'

rong rai trong tu" nhien, lan

dau tien dtfdc nha khoa hoc

ngtfdi Anh Frederick Twort

(1877-1950) phat hien d tu

cau nam 1915, sau do la dng

Felix d'Herelle (1873-1949),

nha khoa hoc Canda da xac

djnh dtfdc virus ky sinh tren

vi khuan ly va goi chiing la

Bacteriophage. Phage khong

gay benh cho ngtfdi ma chi

gay benh cho vi khuan. Mdi

vi khuan cd the la vat chii

ciia mot hoac nhieu phage.

Hien nay phage dtfdc stf

dung de nghien ctfu dinh loai

prokaryote (sinh vat nhan

sd), van chuyen cac ye'u to di

truyen trong nghien ctfu sinh

hoc phan ttf, dieu tri cac

benh do vi khuan, dieu tra

dich te hoc... Trong bai viet

nay chiing tdi gidi thieu

phtfdng phap khao sat phage.

1. So' ltfo'c ve phage

a. Cdu true cua phage

phage cd 3 dang cd ban: cau

triic hinh khdi khdng dudi,

cau true hinh khdi cd duoi va

cau true dang sdi hay dang

que. Dang co duoi (chang

han phage T2) gdm dau hinh

luc giac; co; duoi cd dang

hinh tru, cud'i duoi co cac sdi

long nhtf chan de' bam vao vi

khuan va dia goc vdi 6 sdi

long duoi.

b. Thanh phdn hda hoc gom:

+ ADN: cd hau het d cac

phage, thtfdng cd 2 chudi

xoan vao nhau, mot so' co

A D N mot chudi, nhtfng

phage khong chtfa ADN thi

chtfa ARN va thtfdng ARN

mot chudi.

+ Protein: vd capsid dtfdc

cau tao bang nhtfng ddn phan

gqi la capsome chinh la

nhtfng hat protein.

+ Enzyme: d duoi ciia

phage cd chtfa mot so' loai

enzyme (hinh 1).

- Phage ddc ltfc: phage

sau khi nhan len trong vi

khuan thi vi khuan se chet va

phage mdi hinh thanh.

- Phage on hoa: sau khi

xam nhap vao te' bao vi

khuan se xay ra mot trong

hai trtfdng hdp:

+ Theo each nhan len ciia

phage doc ltfc va gie't chet te

bao vi khuan.

+ Cac ADN cua phage se

ke't hdp vdi ADN ciia vi

khuan cho nen khong cd qua

trinh nhan len. Khi vi khuan

nhan len thi cac ADN ciia

phage nhan len theo.

c. Stf nhdn len cua phage

doc luc trong vi khudn

Stf nhan len ciia phage

dqc ltfc trong vi khuan

thtfdng dien ra theo cac giai

doan sau:

- Giai doan hap phu va

xam nhap: Mudn xam nhap va

nhan len trong vi khuan, trtfdc

het phage phai tim thay cho

tie'p nhan dac hieu tren be mat

Oia gic

Hinh 1. Anh hien vi dien ttf cdc phage bdm tren be mat tebdo vi

khudn (trdi); hinh mat cdt (giua) vd hinh dang ngoai phageTl