Phối hợp sử dụng thí nghiệm và phương tiện công nghệ thông tin trong dạy học các kiến thức về "sóng cơ" (vật lý 12) theo hướng tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh thuộc Trung tâm Giáo dục thường xuyên miền núi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

MÔNG THANH DŨNG

PHỐI HỢP SỬ DỤNG THÍ NGHIỆM VÀ PHƢƠNG TIỆN

CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC CÁC KIẾN THỨC

VỀ “SÓNG CƠ” (VẬT LÍ 12) THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HÓA

HOẠT ĐỘNG NHẬN THỨC CỦA HỌC SINH THUỘC

TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƢỜNG XUYÊN MIỀN NÚI

Chuyên ngành: LÍ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC VẬT LÍ

Mã số: 60 14 01 11

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS-TS Nguyễn Văn Khải

Thái Nguyên, năm 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

LỜI CẢM ƠN

Tác giả luận văn xin chân thành cảm ơn phòng đào tạo Sau Đại Học, Ban chủ

nhiệm khoa Vật lí trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên, các thầy cô giáo đã trực tiếp

giảng dạy và giúp đỡ tác giả trong suốt thời gian học tập ở trường Đại học Sư phạm Thái

Nguyên.

Tác giả luận văn xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo PGS.TS

Nguyễn Văn Khải, người đã tận tình hướng dẫn, động viên và giúp đỡ tác giả trong suốt

thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Tác giả xin được cảm ơn các thầy cô giáo trong hội đồng duyệt và chấm luận văn

cao học Vật lí K20, đã quan tâm và chỉ bảo để tác giả hoàn thiện tốt luận văn của mình.

Tác giả xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo trung tâm GDTX-HNDN Hồ Tùng

Mậu huyện Lục Yên, các thầy cô giáo đã tạo điều kiện và cộng tác cùng tác giả trong

thời gian dạy thực nghiệm đề tài.

Thái nguyên, tháng 4 năm 2014

Tác giả

Mông Thanh Dũng

i

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và kết

quả nghiên cứu nêu trong luận văn này là trung thực và chưa từng công bố trong bất kỳ

một công trình nào khác.

Tác giả luận văn

Mông Thanh Dũng

ii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU.......................................................................................................................001

Chƣơng I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI................................006

1.1 Tổng quan về vấn đề cần nghiên cứu ..................................................................006

1.2 Hoạt động nhận thức và các vấn đề tích cực hóa HĐNT ..................................007

1.2.1 Tích cực hóa HĐNT và các biểu hiện của tính tích cực nhận thức ...............010

1.2.2 Tính tích cực với vấn đề chất lượng học tập..................................................012

1.2.3 Các biện pháp phát huy hoạt động nhận thức của học sinh...........................013

1.3 Phối hợp sử dụng thí nghiệm và phƣơng tiện công nghệ thông tin trong dạy học

Vật lí..............................................................................................................................016

1.3.1 Thí nghiệm vật lí ..........................................................................................016

1.3.1.1 Khái niệm về thí nghiệm Vật lí............................................................016

1.3.1.2 Các vai trò của thí nghiệm trong dạy học Vật lí..................................017

1.3.1.3 Sự cần thiết của thí nghiệm trong dạy học Vật lí ................................019

1.3.1.4 Những khó khăn và hạn chế khi sử dụng thí nghiệm trong dạy học Vật lí

..........................................................................................................................021

1.3.2 Các phƣơng tiện công nghệ thông tin ........................................................022

1.3.2.1 Phương tiện dạy học ............................................................................022

1.3.2.2 Phương tiện công nghệ thông tin.........................................................025

1.3.2.3 Ưu và nhược điểm của phương tiện công nghệ thông tin....................026

1.3.2.4 Các phương tiện công nghệ thông tin trong dạy học Vật lí.................027

1.3.3 Biện pháp phối hợp sử dụng thí nghiệm và phƣơng tiện công nghệ thông

tin trong dạy học Vật lí................................................................................................032

1.3.3.1 Căn cứ lí luận và thực tiễn lựa chọn phối hợp sử dụng thí nghiệm và

phương tiện công nghệ thông tin trong dạy học ..............................................032

1.3.3.2 Các biện pháp phối hợp sử dụng thí nghiệm và phương tiện công nghệ

thông tin trong dạy học Vật lí..........................................................................037

iii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1.4 Tìm hiểu thực trạng dạy học các kiến thức về “sóng cơ” (Vật lí 12) ở một số

Trung tâm GDTX khu vực miền núi .........................................................................038

1.4.1 Mục đích điều tra .........................................................................................038

1.4.2 Phương pháp điều tra ...................................................................................039

1.4.3 Kết quả điều tra............................................................................................040

KẾT LUẬN CHƢƠNG I...........................................................................................046

Chƣơng II: XÂY DỰNG TIẾN TRÌNH DẠY HỌC MỘT SỐ KIẾN THỨC VỀ

SÓNG CƠ (VẬT LÍ 12) THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HOÁ HOẠT ĐỘNG NHẬN

THỨC CỦA HỌC SINH THUỘC TRUNG TÂM GDTX MIỀN NÚI BẰNG CÁCH

PHỐI HỢP SỬ DỤNG THÍ NGHIỆM VÀ PHƢƠNG TIỆN CÔNG NGHỆ

THÔNG TIN ................................................................................................................047

2.1 Phân tích cấu trúc nội dung chƣơng “Sóng cơ và Sóng âm”.............................047

2.1.1 Cấu trúc chương trình chương “Sóng cơ và Sóng âm ” ................................047

2.1.2 Cấu trúc nội dung chương “Sóng cơ và Sóng âm”........................................047

2.1.3 Mục đích yêu cầu theo chuẩn kiến thức, kĩ năng chương “Sóng cơ và Sóng

âm” (Vật lí 12)......................................................................................................048

2.2 Phối hợp sử dụng thí nghiệm và phƣơng tiện công nghệ thông tin để tổ chức dạy

học một số kiến thức về “Sóng cơ”(Vật lí 12)............................................................054

2.3 Thiết kế tiến trình dạy học một số kiến thức về “Sóng cơ” trong chƣơng trình

(Vật lí 12) ......................................................................................................................058

2.3.1 Thiết kế tiến trình dạy học bài: “Sóng cơ, sự truyền sóng cơ”......................058

2.3.2 Thiết kế tiến trình dạy học bài: “Giao thoa sóng” .........................................068

2.3.3 Thiết kế tiến trình dạy học bài: “Sóng dừng” ................................................080

KẾT LUẬN CHƢƠNG II...........................................................................................090

Chƣơng III: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM................................................................091

3.1 Mục đích và nhiệm vụ thực nghiệm sƣ phạm .....................................................091

3.1.1 Mụcđích của thực nghiệm sư phạm..................................................................................... 091

iv

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

3.1.2 Nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm................................................................091

3.2 Đối tƣợng và phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm .............................................091

3.2.1 Đối tượng thực nghiệm sư phạm ...................................................................091

3.2.2 Phương pháp thực nghiệm sư phạm ..............................................................092

3.3 Cách đánh giá, xếp loại .........................................................................................093

3.3.1 Phương pháp đánh giá quá trình và đánh giá kết quả TN sư phạm...............093

3.3.2 Cách đánh giá, xếp loại kết quả thực nghiệm sư phạm .................................095

3.4 Các tham số đặc trƣng cho thực nghiệm sƣ phạm theo phƣơng pháp thống kê

trong khoa học giáo dục ..............................................................................................096

3.5 Thực nghiệm sƣ phạm, kết quả và xử lý kết quả thực nghiệm .........................098

3.5.1 Thực nghiệm sư phạm ...................................................................................098

3.5.2 Kết quả và xử lý kết quả thực nghiệm sư phạm ............................................099

KẾT LUẬN CHƢƠNG III..........................................................................................115

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................................116

TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................118

PHỤ LỤC......................................................................................................................122

v

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Phương pháp...........................................................................................................PP

Dạy học .................................................................................................................DH

Giáo viên ...............................................................................................................GV

Học sinh................................................................................................................. HS

Thực nghiệm ......................................................................................................... TN

Đối chứng..............................................................................................................ĐC

Máy vi tính .........................................................................................................MVT

Sách giáo khoa ................................................................................................... SGK

Tính tích cực........................................................................................................TTC

Hoạt động nhận thức ....................................................................................... HĐNT

Phần mềm dạy học ..........................................................................................PMDH

Phương tiện dạy học.........................................................................................PTDH

Phương pháp dạy học ....................................................................................... PPDH

Công nghệ thông tin .........................................................................................CNTT

Giáo dục thường xuyên ................................................................................... GDTX

Tính tích cực nhận thức..................................................................................TTCNT

Trung tâm giáo dục thường xuyên ............................................................. TTGDTX

Phương tiện công nghệ thông tin ................................................................ PTCNTT

vi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1: Khả năng của các PPDH trong thực hiện các mục tiêu dạy học ......... 032

Bảng 1.2: Kết quả học tập của 6 lớp 11 năm học 2012-2013 .............................. 040

Bảng 1.3: Kết quả học tập môn Vật lí của 6 lớp 11 năm học 2012-2013............ 041

Bảng 1.4: Việc sử dụng thí nghiệm trong dạy học Vật lí..................................... 042

Bảng 1.5: Lí do GV ít khi sử dụng thí trong dạy học Vật lí ................................ 043

Bảng 1.6: Việc sử dụng CNTT trong dạy học Vật lí ........................................... 043

Bảng 1.7: Lí do GV ít khi ứng dụng CNTT trong dạy học Vật lí........................ 044

Bảng 3.3: Lịch giảng dạy tại các lớp thực nghiệm............................................... 099

Bảng 3.4: Kết quả quan sát các biểu hiện của tính tích cực................................. 101

Bảng 3.5: Phân bố tần số điểm kiểm tra lần 1...................................................... 101

Bảng 3.6: Xếp loại điểm kiểm tra lần 1 ............................................................... 102

Bảng 3.7: Phân bố tần suất điểm kiểm tra lần 1................................................... 103

Bảng 3.8: Phân bố tần suất lũy tích điểm kiểm tra lần 1...................................... 104

Bảng 3.9: Các tham số đặc trưngcho bảng phân bố điểm kiểm tra lần 1............. 105

Bảng 3.10: Phân bố tần số điểm kiểm tra lần 2.................................................... 106

Bảng 3.11: Xếp loại điểm kiểm tra lần 2 ............................................................. 106

Bảng 3.12: Phân bố tần suất điểm kiểm tra lần 2................................................. 107

Bảng 3.13: Phân bố tần suất lũy tích điểm kiểm tra lần 2.................................... 108

Bảng 3.14: Các tham số đặc trưngcho bảng phân bố điểm kiểm tra lần 2........... 109

Bảng 3.15: Phân bố tần số điểm kiểm tra lần 3.................................................... 110

Bảng 3.16: Xếp loại điểm kiểm tra lần 3 ............................................................. 110

Bảng 3.17: Phân bố tần suất điểm kiểm tra lần 3................................................. 111

Bảng 3.18: Phân bố tần suất lũy tích điểm kiểm tra lần 3.................................... 111

Bảng 3.19: Các tham số đặc trưngcho bảng phân bố điểm kiểm tra lần 3........... 112

vii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ-HÌNH ẢNH

Biểu đồ 3.1: Xếp loại điểm kiểm tra lần 1 ........................................................... 102

Biểu đồ 3.2: Phân bố tần suất điểm kiểm tra lần 1............................................... 103

Biểu đồ 3.3: Phân bố tần suất lũy tích điểm kiểm tra lần 1 ................................. 104

Biểu đồ 3.4: Xếp loại điểm kiểm tra lần 2 ........................................................... 106

Biểu đồ 3.5: Phân bố tần suất điểm kiểm tra lần 2............................................... 107

Biểu đồ 3.6: Phân bố tần suất lũy tích điểm kiểm tra lần 2 ................................. 108

Biểu đồ 3.7: Xếp loại điểm kiểm tra lần 3 ........................................................... 110

Biểu đồ 3.8: Phân bố tần suất điểm kiểm tra lần 3............................................... 111

Biểu đồ 3.9: Phân bố tần suất lũy tích điểm kiểm tra lần 3 ................................. 112

Một số hình ảnh thực nghiệm của đề tài .....................................................................

1

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

MỞ ĐẦU

I. Lý do chọn đề tài:

Trong quá trình dạy học thì phương pháp dạy học (PPDH) là một trong những yếu

tố rất quan trọng để dẫn đến sự thành công trong mỗi tiết dạy trên lớp. Cùng một vấn đề

nghiên cứu nhưng có thu hút được sự chú ý và tạo hứng thú học tập cho học sinh hay

không? Có thể để lại những dấu ấn sâu sắc về kiến thức đã học trong trí nhớ của học sinh

hay không?… Phần lớn là phụ thuộc vào PPDH của người giáo viên.

Những vấn đề chung về đổi mới PPDH: Luật giáo dục năm 2005, Điều 28 có ghi

“phương pháp dạy học phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng

tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học; bồi dưỡng phương pháp tự

học, khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn,

tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”. Vậy làm thế

nào để khắc phục lối dạy học truyền thống truyền thụ kiến thức theo một chiều (thầy đọc

– trò chép) nhằm phát huy tốt năng lực tự học, học tập suốt đời, tăng cường học tập cá

thể phối hợp với hợp tác trong dạy và học Vật lí, điều đó không hề đơn giản. Cần phải

thực hiện phối hợp có hiệu quả giữa các PPDH hiện đại với việc khai thác các yếu tố tích

cực của PPDH truyền thống; Tăng cường sử dụng các dụng cụ thí nghiệm và đặc biệt

chú trọng vấn đề ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong dạy học Vật lí.

Vật lí học là môn khoa học thực nghiệm, phương pháp thực nghiệm là phương

pháp nghiên cứu đặc thù của Vật lí. Đổi mới PPDH Vật lí cần chú trọng hơn nữa vào

việc tổ chức các hoạt động nhận thức cho học sinh theo phương pháp thực nghiệm. Các

phương tiện dạy học (PTDH) như (thí nghiệm, phần mềm mô phỏng thí nghiệm Vật lí,

phần mềm phân tích băng hình,…) có vai trò hết sức quan trọng trong việc làm rõ các sự

vật, hiện tượng Vật lí, quá trình Vật lí,..để tạo hứng thú học tập, kích thích hoạt động

nhận thức của HS trong quá trình hình thành và lĩnh hội kiến thức mới (khái niệm Vật lí,

định luật Vật lí,…). Thực tế do hạn chế về thiết bị cũng như năng lực thực nghiệm của

một số giáo viên chưa thực sự tốt nên đã ảnh hưởng không ít đến hoạt động nhận thức

2

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

của HS trong một số bài dạy, điều đó có thể là một trong những nguyên nhân dẫn đến

việc nắm những kiến thức Vật lí cơ bản của học sinh còn hời hợt, không sâu sắc, không

bền vững và ít có sự vận dụng.

Qua thực tiễn giảng dạy, trao đổi và tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý cũng như vấn

đề dạy học Vật lí trong các Trung tâm GDTX tôi nhận thấy sự nhận thức của đại đa số

các em còn chậm, chưa thực sự húng thú trong học tập, thụ động trong việc tiếp thu kiến

thức mới.

Xuất phát từ các lí do nêu trên và cùng với mong muốn nâng cao hiệu quả của dạy

học Vật lí trong các Trung tâm GDTX hiện nay, nhằm góp phần thực hiện tốt mục tiêu

đổi mới PPDH Vật lí nên tôi đã chọn đề tài “Phối hợp sử dụng thí nghiệm và phương

tiện công nghệ thông tin trong dạy học các kiến thức về sóng cơ (Vật lí 12) theo

hướng tích cực hoá hoạt động nhận thức của học sinh thuộc Trung tâm giáo dục

thường xuyên miền núi”

II. Mục đích nghiên cứu:

Nghiên cứu phối hợp thí nghiệm và phương tiện công nghệ thông tin nhằm tích

cực hoá hoạt động nhận thức của học sinh thuộcTrung tâm giáo dục thường xuyên

(TTGDTX) miền núi.

III. Giả thuyết khoa học:

Nếu thiết kế tốt phương án phối hợp sử dụng thí nghiệm và phương tiện công

nghệ thông tin trong dạy học Vật lí thì sẽ phát huy được tính tích cực trong hoạt động

nhận thức của học sinh thuộc trung tâm GDTX miền núi.

IV. Nhiệm vụ nghiên cứu:

- Nghiên cứu các quan điểm hiện đại về dạy học, những định hướng cơ bản của

việc đổi mới phương pháp dạy học trong giai đoạn hiện nay.

- Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc xây dựng tiến trình dạy học, định hướng của

giáo viên trong hoạt động dạy học nhằm tích cực hoá hoạt nhận thức của học sinh.

3

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

- Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn về sử dụng thí nghiệm và phương tiện

công nghệ thông tin trong dạy học Vật lí.

- Nghiên cứu các nội dung các kiến thức về sóng cơ và tìm hiểu những khó khăn

gặp phải khi giảng dạy về vấn đề này.

- Điều tra thực trạng dạy học Vật lí với việc sử dụng thí nghiệm và phương tiện

công nghệ thông tin.

- Đề xuất phương án phối hợp sử dụng thí nghiệm và phương tiện công nghệ

thông tin khi giảng dạy một số kiến thức về sóng cơ (Vật lí 12) trong các Trung tâm

GDTX miền núi.

- Soạn một số giáo án theo hướng của đề tài và tiến hành thực nghiệm sư phạm tại

trung tâm GDTX-HNDN Hồ Tùng Mậu huyện LụcYên,Yên Bái.

V. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu. Phạm vi nghiên cứu.

1. Khách thể: Hoạt động dạy học Vật lí ở Trung tâm giáo dục thường xuyên

miền núi.

2. Đối tƣợng: Phối hợp sử dụng thí nghiệm và phương tiện công nghệ thông tin

trong dạy học các kiến thức về sóng cơ (Vật lí 12).

3. Phạm vi nghiên cứu:

- Các kiến thức về sóng cơ (Vật lí 12).

- Ứng dụng của đề tài vào giảng dạy tại trung tâm GDTX-HNDN Hồ Tùng Mậu

huyện LụcYên,Yên Bái.

VI. Phƣơng pháp nghiên cứu.

1. Nghiên cứu lí luận:

- Nghiên cứu luật giáo dục, các chỉ thị của Ban chấp hành Trung ương Đảng, của

Bộ giáo dục và đào tạo về những định hướng cơ bản của việc đổi mới phương pháp dạy

học trong giai đoạn hiện nay.

- Nghiên cứu các tài liệu về lí luận dạy học, tài liệu bồi dưỡng và đổi mới phương

pháp dạy học trong giai đoạn hiện nay.

4

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

- Nghiên cứu tài liệu hướng dẫn về sử dụng thiết bị thí nghiệm, ứng dụng công

nghệ thông tin trong dạy học Vật lí.

- Nghiên cứu tài liệu Vật lí học, chương trình và nội dung sách giáo khoa Vật lí

12, các bài giảng và tư liệu trên internet về kiến thức sóng cơ.

2. Điều tra quan sát và tổng kết kinh nghiệm:

- Tổng kết kinh nghiệm bản thân từ thực tế giảng dạy tại Trung tâm GDTX miền

núi, trao đổi với các đồng nghiệp có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy.

- Phỏng vấn GV và HS của một số Trung tâm GDTX miền núi để nắm bắt vấn đề

sử dụng thí nghiệm và CNTT trong hoạt động dạy và học; đánh giá sự hứng thú học tập

và khả năng ghi nhớ kiến thức đạt được trong những giờ học có sử dụng thí nghiệm và

CNTT.

- Từ việc thống kê và phân tích những khó khăn, hạn chế sẽ đề xuất phương án

khắc phục.

3. Thực nghiệm sƣ phạm:

- Tiến hành tổ chức thực nghiệm trên các lớp thực nghiệm(TN) và lớp đối

chứng(ĐC), kiểm tra đánh giá.

- Dùng phương pháp thống kê để xử lý kết quả thực nghiệm sư phạm qua đó

khẳng định sự khác biệt giữa kết quả học tập của lớp TN với lớp ĐC và khẳng định kết

quả nghiên cứu của đề tài.

VII. Đóng góp của đề tài.

1. Phƣơng diện lí luận:

Nghiên cứu, vận dụng lí luận về phát huy tính tích cực nhận thức của HS để thiết

kế và xây dựng tiến trình dạy học các kiến thức về sóng cơ cho HS thuộc trung tâm

GDTX miền núi.

2. Phƣơng diện thực tiễn:

- Đã xây dựng được phương án phối hợp sử dụng thí nghiệm và phương tiện công

nghệ thông tin để kích thích hứng thú học tập và tích cực hoá hoạt động nhận thức của

5

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

học sinh thuộc Trung tâm GDTX miền núi trong dạy học các kiến thức về sóng cơ (Vật

lí 12).

- Đã thiết kế được tiến trình dạy học 3 bài, cụ thể: Sóng cơ và sự truyền sóng cơ;

Giao thoa sóng; Sóng dừng.

VIII. Cấu trúc của luận văn.

Gồm có:

- Phần mở đầu.

-Phần nội dung gồm 3 chương:

+ Chương I: Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài.

+ Chương II: Xây dựng tiến trình dạy học một số kiến thức về sóng cơ (Vật lí 12)

theo hướng tích cực hoá hoạt động nhận thức của học sinh thuộc Trung tâm giáo dục

thường xuyên miền núi bằng cách phối hợp sử dụng thí nghiệm và phương tiện công

nghệ thông tin.

+ Chương III: Thực nghiệm sư phạm.

- Phần kết luận và kiến nghị.

-Danh mục các tài liệu tham khảo, phụ lục.

6

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

Chƣơng I

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI

1.1. Tổng quan về vấn đề cần nghiên cứu.

Hiện nay các thầy cô giáo giảng dạy bộ môn Vật lí trong các trường THPT nói

chung và trong các Trung tâm GDTX nói riêng cũng đã tiến hành vận dụng các phương

pháp dạy học (PPDH) tích cực và sử dụng các PTDH hiện đại vào dạy học để phù hợp

với chương trình đổi mới sách giáo khoa (SGK) và đổi mới PPDH.

Tuy nhiên trong dạy học thì không có một phương pháp nào được xem là tối ưu

và thích hợp cho việc giải quyết mọi nhiệm vụ dạy học. Vì vậy các nhà nghiên cứu và

các thầy cô tâm huyết với nghề luôn đi tìm tòi, lựa chọn và phối hợp sử dụng các PPDH

Vật lí sao cho phù hợp với mục tiêu từng bài học và trong đó nét nổi bật của đổi mới

PPDH hiện nay là áp dụng những thành tựu khoa học kĩ thuật và công nghệ hiện đại vào

quá trình dạy học, nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục với hiệu quả cao. Đáp ứng được

yêu cầu định hướng giáo dục mà Bộ giáo dục và đào tạo đã nêu trong các chủ đề năm

học là: năm học 2008-2009 “Năm học đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới

quản lí tài chính và triển khai phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích

cực”, năm học 2009-2010 với chủ đề là “Đổi mới quản lí và nâng cao chất lượng giáo

dục”.Trong đó một trong những nhiệm vụ trọng tâm của giáo dục là “Tiếp tục đổi mới

nội dung, phương pháp giáo dục, đẩy mạnh ứng dụng CNTT phục vụ đổi mới phương

pháp dạy và học”, trong đó việc ứng dụng CNTT phải thực hiện hợp lí.

Vật lí là môn khoa học thực nghiệm, các khái niệm hay định luật Vật lí đều được

rút ra từ thực nghiệm, vì vậy trong quá trình dạy một khái niệm hay một định luật Vật lí

nào đó thì thí nghiệm đóng vai trò hết sức quan trọng. Ngược lại khi người học vận

dụng các cơ sở lý thuyết đã có để đưa ra một giả thuyết nào đócũng cần phải sử dụng thí

nghiệm để kiểm tra tính đúng đắn của giả thuyết đã đưa ra, qua đó học sinh càng tin

tưởng vào những kiến thức mà mình được truyền đạt.