Phát triển nhận thức cho trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với toán tại các trường mẫu giáo thị xã điện bàn, tỉnh quảng nam

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

MẠC THỊ NHƢ TRANG

PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC CHO TRẺ 5-6 TUỔI

THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VỚI TOÁN

TẠI CÁC TRƢỜNG MẪU GIÁO THỊ XÃ ĐIỆN BÀN

TỈNH QUẢNG NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC

Đà Nẵng – Năm 2020

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

MẠC THỊ NHƢ TRANG

PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC CHO TRẺ 5-6 TUỔI

THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VỚI TOÁN

TẠI CÁC TRƢỜNG MẪU GIÁO THỊ XÃ ĐIỆN BÀN

TỈNH QUẢNG NAM

Chuyên ngành : Giáo dục học (Giáo dục Mầm non)

Mã số : 8.14.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:

PGS.TS. TRẦN XUÂN BÁCH

Đà Nẵng – Năm 2020

iv

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................i

MỤC LỤC .....................................................................................................................iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT........................................................................ vii

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU.............................................................................. viii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ......................................................................................ix

MỞ ĐẦU.........................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .....................................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu .........................................................2

4. Giả thuyết khoa học.................................................................................................3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..............................................................................................3

6. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3

7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn............................................................4

8. Bố cục......................................................................................................................4

CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC CHO TRẺ 5-6

TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VỚI TOÁN ...............................5

1.1. Tổng quan nghiên cứu .......................................................................................5

1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài...........................................................................5

1.1.2 Các nghiên cứu trong nước ............................................................................8

1.2 Phát triển nhận thức ...........................................................................................9

1.3 Phát triển nhận thức của trẻ 5-6 tuổi ..............................................................10

1.3.1 Cảm giác – tri giác .......................................................................................10

1.3.2 Chú ý............................................................................................................11

1.3.3 Trí nhớ .........................................................................................................12

1.3.4 Tư duy..........................................................................................................12

1.3.5 Ngôn ngữ .....................................................................................................13

1.4 Hoạt động làm quen với toán. ..........................................................................14

1.5 Phát triển nhận thức cho trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với

toán. ..........................................................................................................................19

1.5.1 Mục tiêu phát triển nhận thức cho trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm

quen với toán.........................................................................................................19

1.5.2 Nội dung của lĩnh vực phát triển nhận thức cho trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt

động làm quen với toán.........................................................................................20

v

1.5.3 Hình thức và phương pháp phát triển nhận thức cho trẻ 5-6 tuổi thông qua

hoạt động làm quen với toán.................................................................................21

1.5.4 Điều kiện hỗ trợ để phát triển nhận thức cho trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt

động làm quen với toán.........................................................................................25

1.5.5 Đánh giá sự phát triển nhận thức của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm

quen với toán.........................................................................................................27

TIỂU KẾT CHƢƠNG 1..............................................................................................29

CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG VỀ PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC CHO TRẺ 5-6

TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VỚI TOÁN TẠI CÁC

TRƢỜNG MẪU GIÁO THỊ XÃ ĐIỆN BÀN TỈNH QUẢNG NAM......................30

2.1 Khái quát về quá trình khảo sát ......................................................................30

2.1.1 Mục tiêu khảo sát.........................................................................................30

2.1.2 Nội dung khảo sát......................................................................................30

2.1.3 Phương pháp khảo sát ...............................................................................30

2.1.4 Tổ chức khảo sát ..........................................................................................32

2.2 Thực trạng nhận thức của giáo viên về việc thực hiện lĩnh vực phát triển

nhận thức trong chƣơng trình GDMN 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen

với toán tại các trƣờng mẫu giáo thị xã Điện Bàn tỉnh Quảng Nam.................33

2.3 Thực trạng về phát triển nhận thức cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động làm quen

với toán tại các trường mẫu giáo thuộc thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam........................... 36

2.3.1 Thực trạng xác định mục tiêu phát triển nhận thức cho trẻ 5-6 tuổi thông

qua hoạt động làm quen với toán..........................................................................36

2.3.2 Thực trạng xây dựng nội dung của lĩnh vực phát triển nhận thức trong

chương trình GDMN cho trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với toán. ..37

2.3.3 Thực trạng hình thức và phương pháp phát triển nhận thức cho trẻ 5-6 tuổi

thông qua hoạt động làm quen với toán................................................................40

2.3.4 Thực trạng sử dụng điều kiện hỗ trợ để phát triển nhận thức cho trẻ 5-6 tuổi

thông qua hoạt động LQVT..................................................................................41

2.3.5 Thực trạng đánh giá sự PTNT của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động LQVT ........42

2.3.6 Thực trạng về mức độ phát triển nhận thức của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động

LQVT ở 3 trường mẫu giáo trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam .................44

2.4 Đánh giá chung thực trạng...............................................................................44

TIỂU KẾT CHƢƠNG 2..............................................................................................46

CHƢƠNG 3 BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC CHO TRẺ 5-6 TUỔI

THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VỚI TOÁN TẠI CÁC TRƢỜNG

MẤU GIÁO THỊ XÃ ĐIỆN BÀN TỈNH QUẢNG NAM.........................................48

vi

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp..................................................................48

3.2 Các biện pháp phát triển nhận thức cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động

làm quen với toán tại các trƣờng mẫu giáo thị xã Điện Bàn tỉnh Quảng Nam.49

3.2.1. Dạy trẻ làm quen với Toán học ở mọi lúc mọi nơi.....................................49

3.2.2 Chuẩn bị đồ dùng trực quan của cô và trẻ ...................................................50

3.2.3 Tập huấn giáo viên về lĩnh vực phát triển nhận thức trong chương trình giáo

dục trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với toán. .....................................51

3.3 Thực nghiệm một số biện pháp phát triển nhận thức cho trẻ 5-6 tuổi thông

qua hoạt động làm quen với toán ở thị xã Điện bàn, tỉnh Quảng Nam. ...........55

3.3.1. Mục đích thực nghiệm................................................................................55

3.3.2. Thời gian, phạm vi, đối tượng thực nghiệm ...............................................55

3.3.3. Điều kiện tiến hành thực nghiệm................................................................55

3.3.4. Nội dung thực nghiệm ................................................................................55

3.3.5. Tiêu chí đánh giá thực nghiệm ...................................................................55

3.3.6. Tổ chức thực nghiệm ..................................................................................58

3.3.7. Kết quả thực nghiệm...................................................................................59

3.3.8. Nhận xét đánh giá kết quả thực nghiệm .....................................................71

TIỂU KẾT CHƢƠNG 3..............................................................................................72

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................................73

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................75

PHỤ LỤC 1 .............................................................................................................. PL1

PHỤ LỤC 2 .............................................................................................................. PL5

PHỤ LỤC 3 .............................................................................................................. PL7

PHỤ LỤC 4 .............................................................................................................. PL8

vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BTTH : Biểu tượng toán học

GVMN : Giáo viên mầm non

GV : Giáo viên

GDMN : Giáo dục mầm non

HĐ : Hoạt động

LQVT : Làm quen với toán

MG : Mẫu giáo

MQH : Mối quan hệ

PTNT : Phát triển nhận thức

SL : Số lượng

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Số hiệu

bảng Tên bảng Trang

2.1 Trình độ chuyên môn của GVMN dạy lớp 5-6 tuổi 33

2.2 Thâm niên công tác của giáo viên mầm non dạy lớp 5-6 tuổi 34

2.3 Nhận thức của giáo viên về thực hiện lĩnh vực phát triển nhận

thức thông qua hoạt động LQVT trong chương trình giáo dục 5-6

tuổi.

35

2.4 Nhận định của giáo viên về những yếu tố ảnh hưởng đến chất

lượng thực hiện lĩnh vực phát triển nhận thức trong chương trình

giáo dục trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động LQVT.

36

2.5 Kết quả về xác định mục tiêu phát triển nhận thức cho trẻ mẫu

giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với toán:

37

2.6 Kết quả về mức độ lựa chọn nội dung để tổ chức dạy 38

2.7 Nhận xét của giáo viên về những khó khăn trong việc thực hiện

xây dựng nội dung lĩnh vực phát triển nhận thức cho trẻ 5-6 tuổi

thông qua hoạt động LQVT

39

2.8 Các hình thức và phương pháp được sử dụng khi dạy hoạt động

LQVT.

40

2.9 Những hỗ trợ khi dùng bộ chuẩn để phát triển nhận thức cho trẻ

5-6 tuổi thông qua hoạt động LQVT

41

2.10 Những khó khăn khi sử dụng bộ chuẩn để phát triển nhận thức

cho trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động LQVT.

42

2.11 Kết quả tìm hiểu công cụ đánh giá sự phát triển nhận thức của trẻ 42

2.12 Khó khăn của GV khi đánh giá sự phát triển nhận thức của trẻ 43

2.13 Mức độ phát triển nhận thức của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động

LQVT

44

3.1 Nội dung tập huấn cho giáo viên về lĩnh vực phát triển nhận thức

của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động LQVT

52

3.2 Kết quả đo mức độ phát triển nhận thức của trẻ 5-6 tuổi thông

qua hoạt động LQVT

59

ix

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Số hiệu

biểu đồ Tên biểu đồ Trang

3.1 So sánh mức độ nhận thức của trẻ 5- 6 tuổi thông qua hoạt

động LQVT ở hai nhóm TN và ĐC trước TN

60

3.2 So sánh trung bình mức độ nhận thức của trẻ 5-6 tuổi qua từng

tiêu chí trước TN

62

3.3 So sánh mức độ PTNT của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động

LQVT của 2 nhóm TN và ĐC trước TN ở Tiêu chí 1

62

3.4 So sánh mức độ PTNT của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động

LQVT của 2 nhóm TN và ĐC trước TN ở Tiêu chí 2

63

3.5 So sánh mức độ PTNT của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động

LQVT của 2 nhóm TN và ĐC trước TN ở Tiêu chí 3

63

3.6 So sánh mức độ PTNT của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động

LQVT của 2 nhóm TN và ĐC trước TN ở Tiêu chí 4

64

3.7 So sánh mức độ PTNT của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động

LQVT của 2 nhóm TN và ĐC trước TN ở Tiêu chí 5

64

3.8 So sánh mức độ nhận thức của trẻ 5- 6 tuổi thông qua hoạt

động LQVT ở hai nhóm TN và ĐC sau TN

66

3.9 So sánh trung bình mức độ nhận thức của trẻ 5-6 tuổi qua từng

tiêu chí sau TN

67

3.10 So sánh mức độ PTNT của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động

LQVT của 2 nhóm TN và ĐC sau TN ở Tiêu chí 1

68

3.11 So sánh mức độ PTNT của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động

LQVT của 2 nhóm TN và ĐC sau TN ở Tiêu chí 2

68

3.12 So sánh mức độ PTNT của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động

LQVT của 2 nhóm TN và ĐC sau TN ở Tiêu chí 3

69

3.13 So sánh mức độ PTNT của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động

LQVT của 2 nhóm TN và ĐC sau TN ở Tiêu chí 4

69

3.14 So sánh mức độ PTNT của trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt động

LQVT của 2 nhóm TN và ĐC sau TN ở Tiêu chí 5

70