Phát Huy Vai Trò Của Hội Nông Dân Trong Phát Triển Kinh Tế Trang Trại Trên Địa Bàn Tỉnh Hòa Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

BÙI THỊ TUYẾT

PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA HỘI NÔNG DÂN TRONG

PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TRÊN ĐỊA BÀN

TỈNH HÒA BÌNH

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

MÃ SỐ: 8310110

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS TRẦN THỊ THU HÀ

Hà Nội, 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan:

Những kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là hoàn toàn

trung thực, của tôi, không vi phạm bất cứ điều gì trong luật sở hữu trí tuệ và

pháp luật Việt Nam. Nếu sai, tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Hà Nội, ngày 30 tháng 10 năm 2020

Người cam đoan

Bùi Thị Tuyết

ii

LỜI CẢM ƠN

Sau thời gian học tập, nghiên cứu, để hoàn thành luận văn này tôi xin

bày tỏ sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc tới:

Cô giáo hướng dẫn: PGS.TS. Trần Thị Thu Hà

Các thầy, cô giáo Khoa Kinh tế và Quản trị kinh doanh, Phòng Đào tạo

sau đại học, Trường Đại học Lâm nghiệp đã chỉ bảo, hướng dẫn và giúp đỡ

tận tình trong quá trình tôi thực hiện luận văn này.

Sự giúp đỡ của Lãnh đạo, đồng nghiệp cơ quan và gia đình, bạn bè đã

luôn quan tâm, động viên và tạo điều kiện cho tôi trong quá trình thực hiện.

Xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 30 tháng 10 năm 2020

Tác giả

Bùi Thị Tuyết

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN.................................................................................................. ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT............................................................... vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU........................................................................... vii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VAI TRÒ CỦA HỘI

NÔNG DÂN TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI............... 4

1.1. Cơ sở lý luận về vai trò của Hội Nông dân trong phát triển kinh tế trang trại ...... 4

1.1.1. Các khái niệm cơ bản....................................................................... 4

1.1.2. Vai trò và vị trí của kinh tế trang trại trong phát triển nông nghiệp.......11

1.1.3. Vai trò của Hội Nông dân trong phát triển kinh tế trang trại ....... 13

1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới việc phát huy vai trò của Hội Nông dân

trong phát triển kinh tế trang trại ............................................................ 19

1.2. Cơ sở thực tiễn về vai trò của Hội Nông dân trong phát triển kinh tế

trang trại....................................................................................................... 22

1.2.1. Kinh nghiệm của một số địa phương trong phát huy vai trò của Hội

nông dân trong phát triển kinh tế trang trại ............................................ 22

1.2.2. Bài học rút ra cho Hội Nông dân tỉnh Hòa Bình........................... 25

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..27

2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Hòa Bình ........................ 27

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên .......................................................................... 27

2.1.2. Đặc điểm kinh tế-xã hội ................................................................. 29

2.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ................. 34

2.2. Giới thiệu về Hội Nông dân tỉnh Hòa Bình.......................................... 36

2.2.1. Chức năng, nhiệm vụ...................................................................... 36

2.2.2. Hội viên .......................................................................................... 37

iv

2.3. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 38

2.3.1 Phương pháp chọn điểm nghiên cứu............................................... 38

2.3.2 Phương pháp thu thập số liệu ......................................................... 39

2.3.3. Phương pháp phân tích số liệu ...................................................... 39

2.4. Hệ thống chỉ tiêu sử dụng trong đề tài.................................................. 40

2.4.1. Chỉ tiêu phản ảnh về hoạt động hỗ trợ của Hội Nông dân; khả năng

triển khai hỗ trợ của cán bộ hội............................................................... 40

2.4.2. Chỉ tiêu phản ánh hoạt động và kết quả sản xuất của trang trại .. 41

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................ 42

3.1. Tình hình phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn tỉnh Hòa Bình....... 42

3.1.1. Phát triển số lượng các loại hình trang trại .................................. 42

3.1.2. Phát triển về quy mô các trang trại ............................................... 44

3.1.3. Kết quả và hiệu quả sản xuất kinh doanh của trang trại............... 48

3.2. Vai trò của Hội nông dân trong phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn

tỉnh Hòa Bình............................................................................................... 49

3.2.1. Công tác tuyên truyền .................................................................... 49

3.2.2. Tạo vốn thông qua các chương trình phối hợp.............................. 51

3.2.3. Chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật và dạy nghề...................... 57

3.2.4. Hỗ trợ về vật tư .............................................................................. 59

3.2.5. Xây dựng mô hình điểm.................................................................. 60

3.3 Các yếu tố ảnh hưởng tới việc phát huy vai trò của Hội Nông dân trong

phát triển kinh tế trang trại........................................................................... 63

3.3.1. Yếu tố chủ quan.............................................................................. 63

3.3.2. Yếu tố khách quan .......................................................................... 66

3.4. Giải pháp phát huy vai trò của Hội Nông dân trong phát triển kinh tế

trang trại tỉnh Hòa Bình ............................................................................... 68

3.4.1. Tăng cường tranh thủ sự lãnh đạo của cấp uỷ Đảng, sự phối hợp

v

tạo điều kiện của chính quyền đối với hoạt động của Hội Nông dân trong

phát triển kinh tế trang trại...................................................................... 68

3.4.2. Xây dựng tổ chức hội vững mạnh thực hiện có hiệu quả chức năng,

nhiệm vụ của Hội Nông dân góp phần phát triển kinh tế trang trại........ 70

3.4.3. Tuyên truyền vận động cán bộ, hội viên nông dân tham gia phát

triển kinh tế trang trại .............................................................................. 73

3.4.4. Đẩy mạnh thực hiện các phong trào hành động cách mạng của Hội

nông dân................................................................................................... 74

3.4.5. Tổ chức dạy nghề cho nông dân gắn với xây dựng các mô hình

điểm phát triển kinh tế trang trại............................................................. 76

3.4.6. Vận động các trang trại tham gia hiệp hội trang trại, thành lập

doanh nghiệp, tham gia các hoạt động bảo hiểm sản phẩm nông nghiệp77

3.5. Kiến nghị để thực hiện giải pháp.......................................................... 78

3.5.1. Đối với Nhà nước ........................................................................... 79

3.5.2. Đối với Tỉnh uỷ, HĐND và UBND tỉnh Hòa Bình......................... 80

KẾT LUẬN.................................................................................................... 82

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 85

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

KHKT: Khoa học kỹ thuật

HND: Hội nông dân

HTX: Hợp tác xã

MTTQ: Mặt trận Tổ quốc

UBND: Ủy ban Nhân dân

vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 3.1: Số lượng các loại hình trang trại giai đoạn 2017-2019 .................. 43

Bảng 3.2: Quy mô đất đai của các trang trại giai đoạn 2017-2019................. 45

Bảng 3.3: Quy mô đất đai của 1 trang trại giai đoạn 2017-2019.................... 45

Bảng 3.4: Tình hình lao động các trang trại giai đoạn 2017-2019 ................. 46

Bảng 3.5: Bình quân lao động 1 trang trại giai đoạn 2017-2019.................... 47

Bảng 3.6: Nguồn vốn của trang trại giai đoạn 2017-2019.............................. 48

Bảng 3.7: Nguồn vốn bình quân 1 trang trại giai đoạn 2017-2019 ................ 48

Bảng 3.8: Đánh giá của chủ trang trại về hiệu quả sản xuất kinh doanh của

trang trại .......................................................................................................... 49

Bảng 3.9: Kết quả hoạt động tuyên truyền của Hội Nông dân ....................... 50

Bảng 3.10: Kết quả cho vay vốn theo hình thức tín chấp giai đoạn 2017-2019..53

Bảng 3.11: Kết quả cho vay vốn từ nguồn vốn Quỹ Hỗ trợ nông dân giai đoạn

2017-2019........................................................................................................ 56

Bảng 3.12: Kết quả chuyển giao KHKT trồng trọt tới trang trại.................... 57

Bảng 3.13: Kết quả chuyển giao KHKT chăn nuôi tới trang trại ................... 58

Bảng 3.14: Kết quả hỗ trợ nông dân mua tín chấp trả chậm vật tư ................ 60

giai đoạn 2017-2019........................................................................................ 60

Bảng 3.15: Đánh giá của cán bộ về các hoạt động của Hội Nông dân........... 63

Bảng 3.16: Đánh giá của chủ trang trại về năng lực cán bộ Hội Nông dân

trong thực hiện các hoạt động hỗ trợ............................................................... 64

Bảng 3.17: Đánh giá của chủ trang trại về khả năng hợp tác và kết nối của Hội

Nông dân với các tổ chức khác ....................................................................... 65

Bảng 3.18: Đánh giá của chủ trang trại về các chính sách của nhà nước....... 66

Bảng 3.19: Đánh giá của cán bộ về năng lực của chủ trang trại..................... 68

1

MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu

Trang trại là những hình mẫu về tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế ở

nông thôn theo cơ chế thị trường. Do tính hiệu quả của kinh tế trang trại nên

nhiều năm qua các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu, các nhà hoạch định

chính sách đã tập trung nghiên cứu thực trạng về kinh tế trang trại và cũng đã

có những kiến nghị và đề ra giải pháp đẩy mạnh phát triển kinh tế trang trại,

song chưa có một tổ chức chính trị xã hội nào đặt vấn đề nghiên cứu một cách

khoa học vai trò của tổ chức mình trong vấn đề phát triển kinh tế trang trại.

Hội Nông dân là một tổ chức chính trị xã hội của giai cấp nông dân do

Đảng Cộng sản Việt Nam sáng lập và lãnh đạo, là cơ sở chính trị của Nhà

nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, với chức năng là: Tuyên truyền

giáo dục, vận động nông dân thực hiện tốt các chủ trương của Đảng; chính

sách, pháp luật của Nhà nước, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng và hợp

pháp cho nông dân, là trung tâm nòng cốt cho phong trào nông dân và công

cuộc xây dựng nông thôn mới.

Hội Nông dân các cấp trong tỉnh Hòa Bình đã có những đóng góp quan

trọng vào việc phát triển kinh tế - xã hội, nhất là trong lĩnh vực hỗ trợ nông

dân phát triển kinh tế trang trại. Phối hợp với các ngành theo mô hình liên kết

4 nhà hỗ trợ nông dân về vốn, kinh nghiệm sản xuất, tiêu thụ sản phẩm,

chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật… Để góp phần giúp cho kinh tế trang

trại phát triển bền vững, thu hút, giải quyết công ăn việc làm cho lao động

nông thôn.

Trong thời gian qua, vai trò của Hội nông dân tỉnh Hòa Bình trong phát

triển kinh tế trang trại còn có những hạn chế như: Trình độ của cán bộ Hội

còn chưa đáp ứng yêu cầu phát triển trong thời kỳ mới, chưa phát huy được

vai trò cầu nối giữa các chính sách của nhà nước với các chủ trang trại, công