Phật giáo và mối quan hệ với xã hội đại việt thời trần (thế kỷ xiii - xix)

34 Nghien curu Ton giao. Sd 7-2008

PHAT GIAO VA MOI LIEN HE Vdl XA HOI

DAI VIET THdl TRAN

(thekiXIII-XIV)

D ao Phat du nhap vao Viet Nam

bang hai con dfldng, tfl An Do qua

dfldng bien va tfl Trung Qud'c qua dfldng

bg, vad khoang dau Cdng nguyen va phat

trien cflc thinh d thdi Ly - Tran. Nhflng

chi den thdi Tran. Phat giao Viet Nam

mdi dflgc due kei thanh mdt tfl tfldng dgc

dao, Thien phai True Lam. Trdn Nhan

Tdng vi to thfl nha't cua Thien phai nay

dfldc nhieu nha nghien cflu ggi la "bd

dud'c" cua Thien hgc Viet Nam. Dao Phat

dfldc cac tdng ldp nhan dan sflng bai.

Giao li dao Phat vdi tfl bi, hi xa va sfl tu

tap theo ngu gidi va thap thien di dang

dfldc qudn chung nhan dan Dai Viet tiep

thu. Giao li dd cung rat gan vdi tmh than

bac ai, khoan hda, nhan tfl cua dan tdc va

tdn tai den ngay nay,

Sfl phat tnen va pho bien ciia dao

Phat the hien d viec chfla chien dfldc xay

dflng rat nhieu. Thee ghi chep cua

Nguyen Dfl trong Truyen ki man lij.c thi

thdi Trdn, chfla chien dflng len khdp ndi:

"Lang Idn cd den hdn mUdi ndi, lang nhd

cung chflng nam, sau, bao ngoai bdng rao

luy, td trong bdng vang son...""'. Tinh

trung binh cd le mot lang cd khoang tfl 5

den 7 ngdi chua. Nhfl vay, sdchua chien d

' ' NGUYEN THI FHl/ONG CHI''

Dai Viet thdi Trdn chac phai ra't nhieu.

Rat tiec, chung ta khdng ed con so' chinh

xac. Nhflng ghi chep cua Nguyen Dii

hoan toan cd li khi sii cfl chep; "Tan Mao,

nam thfl 7 (1231), Thflgng hoang xud'ng

chieu rang trong nfldc pham chd nao c6

dinh tram deu phai td tfldng phat de thd.

Trfldc la tue nfldc ta vi nang mfla nen lam

nhieu dinh nghi de eho ngfldi di dfldng

nghi chan, trat vach bdng vdi trdng, goi

J a dinh tram"'^'. Cac quan vfldng nha

Tran deu rat gidi tren nhieu linh vflc,

trong dd cd Phat giao. Cac vua Trdn Thai

Tdng, Trdn Thanh Tdng, Tran Nhan

Tdng va Tran Anh Tdng deu am tfldng

Phat hgc. Day la dieu khac vdi cac vua

thdi Ly trfldc dd. Cae vi vua thdi Ly can

den eac thien sfl khdng chi vi ham thich

dao Phat ma cdn can den t n thflc cua ho

tren nhieu phfldng dien (chinh tri, van

hda, ngdai giao...). Tran Thai Tdng la

ngfldi cd vai trd quan trgng trdng viec dat

nen mdng cho sii phat trien Phat giao va

sau dd, dudi thdi Tran Nhan Tdng, Phat

giao phat trien cUc thinh. Trdn Thai Tong

ham me ke cflu Phat giao, nhflng cung

nghien cflu day du kmh dien ciia Nho

*. TS., Vien Sir hpc