Pháp luật một số quốc gia về sử dụng khoảng không vũ trụ và bài học kinh nghiệm đối với việt nam

1

Pháp luật một số quốc gia về sử dụng khoảng

không vũ trụ và bài học kinh nghiệm đối với

Việt Nam trong quá trình xây dựng pháp luật

vũ trụ

Vũ Thị Như Quỳnh

Khoa Luật

Luận văn Thạc sĩ ngành: Luật Quốc tế; Mã số: 60 38 60

Người hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Bá Diến

Năm bảo vệ: 2011

Abstract: Tìm hiểu một số khái niệm chính, lịch sử phát triển của Luật Vũ trụ quốc

tế, chủ thể của Luật vũ trụ quốc tế, nguồn và các nguyên tắc cơ bản của Luật Vũ trụ

quốc tế. Ngoài ra, ở chương này, tác giả còn đưa ra một số nhận định về xu hướng

phát triển của Luật Vũ trụ quốc tế trong thế kỷ 21. Giới thiệu tổng quan về hệ thống

chính sách, pháp luật vũ trụ của các quốc gia trên thế gới, đồng thời tập trung phân

tích kỹ pháp pháp luật của một số quốc gia cụ thể (Liên Bang Nga, Hoa Kỳ,

Ucraine, Indonesia). Từ đó rút là kết luận về những điểm tương đồng, khác biệt

trong hệ thống pháp luật vũ trụ của các quốc gia. Phân tích một số luận điểm sau:

Sự cần thiết phải xây dựng pháp luật Việt Nam về khai thác và sử dụng KKVT;

Các định hướng và nguyên tắc chỉ đạo việc xây dựng hệ thống pháp luật Việt Nam

về vũ trụ; Cấu trúc khung pháp luật về khai thác và sử dụng KKVT ở Việt Nam;

Một số kiến nghị, giải pháp đảm bảo cho việc xây dựng và thực thi pháp luật Việt

Nam về khai thác và sử dụng KKVT vì mục đích hòa bình.

Keywords: Pháp luật; Luật Quốc tế; Khoảng không vũ trụ; Pháp luật vũ trụ

Content

MỞ ĐẦU

Đại văn hào Lỗ Tấn đã từng khẳng định “Ước mơ không phải là cái sẵn có, cái

không thể có. Ước mơ giống như một con đường tiềm ẩn để người ta khai phá và vượt

qua”. Chính ước mơ đã nuôi dưỡng khát khao của con người, khát khao tìm kiếm những

miền đất mới, khát khao vươn ra đại dương và giờ đây là những khát khao chinh phục vũ

trụ bao la. Nửa thế kỷ qua, từ khi Liên Xô phóng thành công Vệ tinh nhân tạo Sputnik lên

vũ trụ vào năm 1957, cộng đồng quốc tế đã có những bước tiến dài trong việc thăm dò,

chinh phục và khai thác vũ trụ để phục vụ cho đời sống.

Trong khoảng thời gian ấy, luật vũ trụ quốc tế cũng đã phát triển hết sức nhanh

chóng, tạo ra một khuôn khổ pháp lý quan trọng để điều chỉnh hoạt động của các quốc gia

2

và các thực thể phi chính phủ trên vũ trụ, ngăn chặn chạy đua vũ trang và bảo vệ môi

trường xung quanh Trái đất. Tuy nhiên, đối với hoạt động khai thác và sử dụng khoảng

không vũ trụ (KKVT) của các tổ chức, thực thể tư thuộc thẩm quyền tài phán của quốc gia

thì pháp luật quốc gia mới thực sự có giá trị hiệu lực. Việt Nam đang bước đầu thực hiện

ước mơ chinh phục KKVT đồng thời với quá trình xây dựng hệ thống pháp luật về vũ trụ.

Vì vậy, việc nghiên cứu pháp luật của một số quốc gia trên thế giới, từ đó rút ra bài học

kinh nghiệm cho Việt Nam là rất cần thiết.

Chương 1: TỔNG QUAN KHUNG PHÁP LUẬT QUỐC TẾ VỀ KHAI THÁC

VÀ SỬ DỤNG KHOẢNG KHÔNG VŨ TRỤ VÌ MỤC ĐÍCH HÒA BÌNH

Ở Chương 1, tác giả tập trung vào phân tích một số khái niệm chính, lịch sử phát

triển của luật vũ trụ quốc tế, chủ thể của Luật Vũ trụ quốc tế, nguồn và các nguyên tắc cơ

bản của Luật Vũ trụ quốc tế. Ngoài ra, ở chương này, tác giả còn đưa ra một số nhận định

về sự phát triển của Luật Vũ trụ quốc tế trong thế kỷ 21.

1.1. Một số khái niệm cơ bản

Trong phần 1.1, tác giả phân tích một số khái niệm cơ bản có liên quan đến khoảng

không vũ trụ cụ thể: (1) Khái niệm khoảng không vũ trụ; (2) Khái niệm vật thể vũ trụ; (3)

Khái niệm sử dụng hòa bình khoảng không vũ trụ.

1.1.1. Khái niệm khoảng không vũ trụ

Khái niệm KKVT vẫn đang trong quá trình nghiên cứu, xây dựng và hiện nay các

chuyên gia mới chỉ thống nhất được một khái niệm chung, đó là: “Khoảng không vũ trụ là

khoảng không nằm ngoài khoảng không khí quyển (môi trường hoạt động của các phương

tiện bay hàng không) và các hành tinh. Khoảng không vũ trụ được xác định là phạm vi

hoạt động đặc thù (độc đáo) của nhân loại mà tính chất hoạt động này rất đặc biệt”. Biên

giới bên ngoài của KKVT hoàn toàn được xác định theo khả năng khoa học kỹ thuật của

nhân loại, và trình độ khoa học của loài người vươn xa được tới đâu trong việc khám phá

và chinh phục vũ trụ thì biên giới bên ngoài của KKVT sẽ vươn xa tới đó. Bên giới bên

trong của KKVT được quan niệm là đường biên giới giữa khoảng không gian và KKVT

vẫn chưa có sự xác định rõ. Có chuyên gia đề nghị ranh giới giữa vùng trời và KKVT nên

được xác định ở độ cao mà các điểm bay thấp nhất của quỹ đạo bay nhân tạo của trái đất,

vào khoảng 110 km tính từ mặt nước biển. Đây không được xem là quan điểm thống nhất

của tất cả các quốc gia đối với đường ranh giới trong của KKVT.

1.1.2. Khái niệm vật thể vũ trụ

Mỗi quốc gia khái niệm vật thể vũ trụ được định nghĩa rất khác nhau và chưa có sự

thống nhất. Tác giả đã khảo sát khái niệm này trong hệ thống pháp luật vũ trụ của Bỉ, Hàn

Quốc, Australia,…và rút ra kết luận: định nghĩa vật thể vũ trụ của Bỉ tương đối đầy đủ và

bao quát hơn, với sự nhấn mạnh rằng đây là những vật thể có yếu tố nhân tạo và gắn với

mục đích nhất định của con người.

1.1.3. Khái niệm sử dụng hòa bình khoảng không vũ trụ

Qua tìm hiểu khái niệm này, tác giả nhận thấy có một sự thay đổi từ quan niệm

“hòa bình” nghĩa là “không quân sự” sang quan niệm “hòa bình” nghĩa là “không tấn

công”. Theo quan điểm này, tất cả lực lượng quân sự sử dụng KKVT đều được phép và

phù hợp với luật pháp miễn là chúng duy trì việc “không tấn công” theo Điều 2(4) của

Hiến chương LHQ, và không được phép “đe dọa hay sử dụng sức mạnh”. Tóm lại, các