Phan1 Chuong1.doc

PHÁÖN THÆÏ NHÁÚT

HÇNH THAÌNH VAÌ PHAÏT TRIÃØN GIAÏO DUÛC

TRONG THÅÌI KYÌ KHAÏNG CHIÃÚN CHÄÚNG PHAÏP

(1945 - 1954)

---

CHÆÅNG I:

HÇNH THAÌNH GIAÏO DUÛC CAÏCH MAÛNG

Caïch maûng thaïng Taïm thaình cäng khai sinh ra

næåïc Viãût Nam dán chuí cäüng hoìa, måí ra kyí nguyãn

måïi, kyí nguyãn âäüc láûp, tæû do, haûnh phuïc. Chênh

phuí næåïc Viãût Nam dán chuí cäüng hoìa âæïng âáöu laì

Häö Chuí Tëch âaî këp thåìi kãu goüi "Täø chæïc bçnh

dán hoüc vuû, têch cæûc baìi træì naûn muì chæî, måí

Âaûi hoüc vaì Trung hoüc, caíi caïch hoüc theo tinh t háön

måïi, baìi træì caïch daûy hoüc nhäöi soü" (1

). Häö Chê

Minh, vë laînh tuû caïch maûng âáöu tiãn âaî nháûn thæïc

âuïng vai troì, vë trê cuía giaïo duûc âäúi våïi sæû phaït

triãøn cuía âáút næåïc, vç váûy ngay trong phiãn hoüp

âáöu tiãn cuía Häüi âäöng Chênh phuí, ngaìy 03 thaïng 9

nàm 1945 Ngæåìi âaî âæa ra âãö nghë: "Naûn däút laì

mäüt trong nhæîng phæång phaïp âäüc aïc maì boün

thæûc dán Phaïp duìng âãø cai trë chuïng ta". Hån 95%

âäöng baìo chuïng ta muì chæî. Nhæng chè cáön 3 thaïng

laì âuí âãø hoüc âoüc, hoüc viãút tiãúng ta theo váön

quäúc ngæî. "Mäüt dán täüc däút laì mäüt dán täüc yãúu.

Vç váûy täi âãö nghë måí chiãún dëch chäúng naûn muì

chæî" (2

). Âãö nghë âoï cuía Häö Chuí Tëch tråí thaình

Quyãút âënh cuía Häüi âäöng Chênh phuí vaì 3 Sàõc

lãûnh quan troüng âæåüc ban haình. Sàõc lãûnh säú

17/SL thaình láûp Nha Bçnh dán hoüc vuû (8/9/1945);

sàõc lãûnh säú 19/SL haûn âënh trong 6 thaïng caïc laìng

xaî, thän baín phaíi täø chæïc hoüc chæî Quäúc ngæî,

sàõc lãûnh 20/SL:

-------------------------------------------------------------------------------

1

(

1

) Khaïng chiãún kiãún quäúc, Chè thë cuía BCHTW Âaíng NXB Sæû tháût

Haì Näüi trang 19,20

(

2

) Häö Chuí tëch baìn vãö Giaïo duûc. NXB Giaïo duûc

Xáy dæûng nãön giaïo duûc caïch maûng: Vç dán, do dán

vaì âæåüc xáy dæûng trãn nguyãn tàõc khoa hoüc, dán

täüc, âaûi chuïng âæåüc täø chæïc khàõp toaìn quäúc

"Trong khi chåì âåüi láûp âæåüc nãön Tiãøu hoüc cæåîng

bæïc, viãûc hoüc chæî Quäúc ngæî tæì nay bàõt buäüc

vaì khäng máút tiãön cho táút caí moüi ngæåìi. Haûn

trong 1 nàm táút caí moüi ngæåìi Viãût Nam tæì 8 tuäøi

tråí lãn phaíi biãút âoüc, biãút viãút chæî Quäúc ngæî ".

Nhæîng chuí træång taïo baûo, quyãút liãût, âuïng âàõn

vaì saïng taûo trong nhæîng ngaìy âáöu cuía Chênh phuí

âaî nhanh choïng âæåüc thæûc hiãûn räüng khàõp trong

caí næåïc.

Quaíng Trë, giaình âæåüc chênh quyãön tæì ngaìy

23 thaïng 8 nàm 1945. UÍy ban nhán dán caïch maûng

lám thåìi tènh ra âåìi do äng Tráön Hæîu Dæûc laìm Chuí

tëch, äng Âàûng Thê vaì äng Ngä Hæîu Khiãút laìm Phoï

Chuí tëch âaî këp thåìi cæí äng Væång Kiãm Toaìn,

Nguyãùn Lã Thiãûu (Häüi viãn häüi truyãön baï quäúc

ngæî) phuû traïch cäng taïc giaïo duûc, phuû traïch

"Chiãún dëch chäúng naûn muì chæî" vaì triãøn khai 3

Sàõc lãûnh cuía Chênh phuí.

Âãø thæûc thi Sàõc lãûnh cuía Chênh phuí, UÍy ban

nhán dán caïch maûng lám thåìi tènh quyãút âënh giæî

nguyãn täø chæïc thanh tra tiãøu hoüc vuû do äng Tän

Tháút Dæång Thanh laìm Træåíng ty Thanh tra tiãøu hoüc

vuû. Mäüt thæûc tãú laì khi ta cæåïp chênh quyãön, trãn

95% nhán dán muì chæî. Dán täüc Pa Kä, Ván Kiãöu, säú

ngæåìi biãút chæî âãúm trãn âáöu ngoïn tay. Caïn bäü

khaïng chiãún phaíi huy âäüng tçm nguäön åí caïc thän2