Phân tích không gian phân vùng tuyển sinh các trường THPT tỉnh Thái Nguyên trên cơ sở tiếp cận hệ thông tin địa lí (GIS)

Trần Viết Khanh và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 78(02): 67 - 71

67

PHÂN TÍCH KHÔNG GIAN PHÂN VÙNG TUYỂN SINH

CÁC TRƢỜNG THPT TỈNH THÁI NGUYÊN TRÊN CƠ SỞ

TIẾP CẬN HỆ THỐNG THÔNG TIN ĐỊA LÍ (GIS)

Trần Viết Khanh1*, Lê Minh Hải2

1Đại học Thái Nguyên, 2

Trường THPT Khánh Hoà, Thái Nguyên

TÓM TẮT

Trong cấu trúc của hệ thống thông tin địa lí (GIS), ngoài các thành phần nhƣ: phần cứng, phần

mềm, cơ sở dữ liệu, yếu tố con ngƣời thì phƣơng pháp tiếp cận (approaches) hay các phƣơng pháp

phân tích không gian sẽ quyết định hiệu quả ứng dụng của GIS. Phƣơng pháp phân tích không gian

mang tính vừa mang tính đặc thù chuyên ngành vừa mang tính địa lí và cả yếu tố kinh nghiệm. Bài

báo giới thiệu một số phƣơng pháp phân tích không gian trên cơ sở ứng dụng phần mềm MapInfo

trong nghiên cứu phân vùng tuyển sinh cho các trƣờng THPT của tỉnh Thái Nguyên, từ đó khuyến

nghị ứng dụng mô hình nghiên cứu tƣơng tự trong nghiên cứu địa lí và trong nghiên cứu của các

chuyên ngành khác.

Từ khoá: Địa lí, thông tin địa lí, GIS, phân tích, phân tích không gian, MapInfo

ĐẶT VẤN ĐỀ*

Phân tích không gian (spatial analysis) hay số

liệu thống kê không gian (spatial statistics)

bao gồm các kỹ thuật nghiên cứu các thực thể

trong không gian trên cơ sở sử dụng dữ liệu

tôpô, hình học hay địa lý học. Thuật ngữ phân

tích không gian đề cập đến một loạt các kỹ

thuật, phƣơng pháp tiếp cận khác nhau và áp

dụng trong các lĩnh vực nhƣ thiên văn học, vũ

trụ, đo đạc, quy hoạch...Cụm từ thƣờng đƣợc

sử dụng với một ý nghĩa giới hạn hơn để mô

tả các kỹ thuật áp dụng cho trong việc phân

tích dữ liệu địa lý, thậm chí đôi khi đƣợc

dùng để chỉ một kỹ thuật cụ thể trong một

nghiên cứu cho một khu vực lãnh thổ cụ thể.

Các hệ GIS hiện đại có nhiều phƣơng pháp

phân tích hiệu quả, trong đó có hai hƣớng

phân tích quan trọng đặc biệt là phân tích liền

kề và phân tích chồng xếp.

Phân tích liền kề là các phân tích theo chiều

ngang của không gian địa lí có liên quan đến

sự thay đổi về khoảng cách, thay đổi vị trí của

đối tƣợng địa lí. Phân tích liền kề thông

thƣờng còn là phân tích chỉ ra sự khác biệt, so

sánh giữa các đối tƣợng hoặc phân tích vùng

đệm. Phân tích liền kề chủ yếu xử lí trên một

lớp bản đồ.

*

Tel:0912187118

Phân tích chồng xếp là sử dụng một số lớp

bản đồ để sinh ra thông tin mới và các đối

tƣợng mới. Trong nhiều trƣờng hợp, đối

tƣợng địa lí sẽ đƣợc tạo lại. Phân tích chồng

xếp khá tốn thời gian và phụ thuộc vào nhóm

các ứng dụng có tính chất sâu, khi hệ thống

đƣợc khai thác sử dụng ở mức độ cao hơn là

đƣợc sử dụng cho từng vùng cụ thể. Phân tích

chồng xếp là quá trình tích hợp các lớp thông

tin khác nhau. Các thao tác phân tích đòi hỏi

một hoặc nhiều lớp dữ liệu phải đƣợc liên kết

với nhau.

Các phân tích không gian là đặc trƣng cơ bản

của GIS. Trên cơ sở hiểu các chức năng phân

tích không gian có thể giúp chung ta đƣa ra

nhiều hƣớng nghiên cứu sự phát triển và phân

bố của các hiện tƣợng địa lí khác nhau.

Ứng dụng GIS trong phân tích sự phát triển

mạng lƣới các trƣờng THPT tỉnh Thái

Nguyên dƣới góc độ tiếp cận GIS đã mạng lại

hiệu quả nhất định.

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ

THẢO LUẬN

Công tác tuyển sinh là một công việc thƣờng

xuyên của các trƣờng THPT. Hiện nay việc

phân vùng tuyển sinh ở Thái Nguyên đƣợc

phân theo cấp huyện. Đối với các huyện

(thành phố, thị xã) có nhiều trƣờng THPT thì

địa bàn tuyển do UBND cấp huyện quy định.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn