PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU HÀNG HOÁ CỦA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 1997-2007VÀ DỰ ĐOÁN ĐẾN NĂM 200972

MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU.........................................................................................8

.1 Sự cần thiết nghiên cứu của đề tài luận văn............................................8

.2 Tình hình nghiên cứu của đề tài luận văn...............................................8

.3 Mục tiêu nghiên cứu của đề tài luận văn.................................................9

.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài luận văn.........................10

.5 Phương pháp nghiên cứu........................................................................10

.6 Những đóng góp mới của luận văn........................................................10

.7 Kết cấu luận văn......................................................................................10

.7.1. Tên đề tài của luận văn thạc sỹ: ........................................................10

.7.2. Kết cấu của luận văn:.........................................................................10

CHƯƠNG :II TỔNG QUAN CHUNG VỀ XUẤT KHẨU HÀNG HOÁ

VÀ THỐNG KÊ XUẤT KHẨU HÀNG HOÁ.....................................12

.1 Khái niệm, đặc điểm và vai trò của xuất khẩu trong nền kinh tế quốc

dân.................................................................................................................12

.1.1. Khái niệm về ngoại thương và xuất khẩu .........................................12

.1.1.1. Khái niệm về ngoại thương.........................................................12

.1.1.2. Khái niệm về xuất khẩu...............................................................13

.1.2. Phân loại hoạt động xuất khẩu..........................................................14

.1.2.1. Theo mức độ tham gia của các chủ thể xuất khẩu.......................14

.1.2.2. Theo hình thức xuất khẩu............................................................15

.1.2.3. Theo nội dung xuất khẩu.............................................................15

.1.3. Vai trò của xuất khẩu trong nền kinh tế quốc dân...........................17

.1.3.1. Xuất khẩu tạo nguồn vốn quan trọng để thoả mãn nhu cầu nhập

khẩu và tích luỹ phát triển sản xuất phục vụ công nghiệp hoá đất nước.

18

.1.3.2. Xuất khẩu góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế sang nền kinh tế

hướng ngoại...........................................................................................18

.1.3.3. Xuất khẩu góp phần tích cực giải quyết công ăn việc làm và cải

thiện đời sống nhân dân.........................................................................19

.1.3.4. Xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế

đối ngoại của đất nước..........................................................................20

1

.2 Những vấn đề lý luận về xuất khẩu hàng hoá ......................................21

.2.1. Khái niệm về xuất khẩu hàng hoá.....................................................21

.2.2. Vai trò của hoạt động xuất khẩu hàng hoá.......................................22

.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu hàng hoá..........22

.2.3.1. Đường lối và chính sách của Nhà nước .....................................22

.2.3.2. Các công cụ quản lý hoạt động xuất khẩu hàng hoá của Nhà nước

26

.2.3.3. Năng lực hàng hoá xuất khẩu .....................................................28

.2.3.4. Khối lượng hàng hoá xuất khẩu..................................................29

.2.3.5. Giá cả hàng hoá xuất khẩu.........................................................29

.3 Một số nét khái quát về thống kê xuất khẩu hàng hoá.........................29

.3.1. Hệ thống tổ chức thu thập thông tin thống kê..................................29

.3.2. Một số khái niệm chủ yếu trong thống kê xuất khẩu hàng hóa.......30

.3.2.1. Khái niệm hàng hoá xuất khẩu....................................................30

.3.2.2. Thời điểm thống kê......................................................................34

.3.2.3. Giá tính trị giá xuất khẩu............................................................34

.3.2.4. Loại tiền và tỷ giá.......................................................................34

.3.2.5. Nước/khối bạn hàng....................................................................35

.3.2.6. Danh mục....................................................................................35

CHƯƠNG :III PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH VÀ DỰ ĐOÁN

THỐNG KÊ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU HÀNG HOÁ...................36

.1 Xác định hệ thống chỉ tiêu thống kê phản ánh hoạt động xuất khẩu

hàng hoá........................................................................................................36

.1.1. Sự cần thiết phải xây dựng hệ thống chỉ tiêu thống kê phản ánh

hoạt động xuất khẩu hàng hoá...................................................................36

.1.2. Những nguyên tắc chủ yếu xây dựng hệ thống chỉ tiêu thống kê

xuất khẩu hàng hoá ....................................................................................37

.1.3. Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu thống kê xuất khẩu hàng hoá............38

.1.3.1. Nhóm chỉ tiêu nghiên cứu năng lực xuất khẩu hàng hoá (điều kiện

về cơ sở vật chất, nhân lực, công nghệ của hoạt động xuất khẩu hàng

hoá) 38

.1.3.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động xuất khẩu hàng hoá.40

.1.3.3. Nhóm chỉ tiêu phân tích hoạt động xuất khẩu hàng hoá ............44

2

.2 Lựa chọn các phương pháp phân tích và dự đoán thống kê hoạt động

xuất khẩu hàng hoá.....................................................................................47

.2.1. Sự cần thiết và nguyên tắc lựa chọn các phương pháp phân tích

thống kê và dự đoán thống kê.....................................................................47

.2.2. Các phương pháp lựa chọn để phân tích hoạt động xuất khẩu hàng

hoá 50

.2.3. Các phương pháp lựa chọn để tiến hành dự đoán hoạt động xuất

khẩu hàng hóa.............................................................................................51

.3 Đặc điểm vận dụng các phương pháp được chọn khi phân tích các chỉ

tiêu thống kê xuất khẩu hàng hoá..............................................................51

.3.1. Đặc điểm của hoạt động xuất khẩu hàng hoá có ảnh hưởng đến

việc vận dụng các phương pháp.................................................................51

.3.2. Đặc điểm vận dụng các phương pháp được chọn khi phân tích

thống kê xuất khẩu hàng hoá.....................................................................53

.3.2.1. 3.2.1. Phương pháp phân tổ thống kê..........................................53

.3.2.2. Phương pháp bảng thống kê và đồ thị thống kê..........................56

.3.2.3. Phương pháp số tuyệt đối............................................................58

.3.2.4. Phương pháp số tương đối..........................................................58

.3.2.5. Phương pháp phân tích dãy số thời gian.....................................59

.3.2.6. Chỉ số..........................................................................................66

.3.2.7. Phương pháp hồi quy tương quan...............................................68

.4 Đặc điểm vận dụng các phương pháp được lựa chọn để tiến hành dự

đoán hoạt động xuất khẩu hàng hóa..........................................................70

CHƯƠNG :IV PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU HÀNG

HOÁ CỦA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 1995-2005 VÀ DỰ ĐOÁN ĐẾN

NĂM 2009 72

.1 Phân tích bối cảnh xuất khẩu của Việt Nam.........................................72

.2 Phân tích hoạt động xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam giai đoạn

1995-2005......................................................................................................74

.2.1. Phân tích quy mô, tốc độ của xuất khẩu hàng hoá...........................74

.2.1.1. Phân tích quy mô, tốc độ theo chỉ tiêu trị giá xuất khẩu hàng hoá

(giá trị xuất khẩu hàng hoá)..................................................................74

.2.1.2. Phân tích quy mô, tốc độ theo chỉ tiêu số nước Việt Nam có quan

hệ xuất khẩu (nước bạn hàng xuất khẩu)...............................................76

3

.2.2. Phân tích cơ cấu và chuyển dịch cơ cấu của xuất khẩu hàng hoá..78

.2.2.1. Phân tích cơ cấu xuất khẩu hàng hoá theo khu vực kinh tế.........78

.2.2.2. Phân tích cơ cấu xuất khẩu hàng hoá theo châu lục...................79

.2.2.3. Phân tích cơ cấu xuất khẩu hàng hoá theo khối nước.................82

.2.2.4. Phân tích cơ cấu xuất khẩu hàng hóa theo nước xuất khẩu đến

chủ yếu ..................................................................................................84

.2.2.5. Phân tích cơ cấu và chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu hàng hoá theo

Danh mục tiêu chuẩn ngoại thương (SITC)...........................................88

.2.2.6. Phân tích cơ cấu và chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu hàng hoá theo

Cơ cấu kế hoạch nhà nước.....................................................................91

.2.3. Phân tích xu thế và biến động thời vụ của xuất khẩu hàng hoá.....93

.2.4. Phân tích tác động của giá xuất khẩu và lượng xuất khẩu đến trị

giá xuất khẩu hàng hoá (phương pháp phân tích chỉ số)........................96

.2.5. Phân tích mối liên hệ tương quan giữa xuất khẩu bình quân đầu

người và năng suất lao động xã hội...........................................................99

.2.6. Phân tích một số chỉ tiêu tổng hợp về xuất khẩu hàng hoá (cán cân

thương mại hàng hóa, xuất khẩu bình quân đầu người, tỷ lệ xuất khẩu

so với GDP)................................................................................................101

.3 Dự đoán hoạt động xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam đến năm 2009

106

.3.1. Dự đoán dựa vào lượng tăng (giảm) tuyệt đối bình quân..............106

.3.2. Dự đoán dựa vào tốc độ phát triển bình quân.................................107

.3.3. Dự đoán dựa vào Bảng Buys-Ballot................................................107

.4 Kiến nghị.................................................................................................108

.4.1. Về công tác thống kê xuất khẩu hàng hoá......................................108

.4.2. Về hoạt động xuất khẩu hàng hóa...................................................112

KẾT LUẬN..........................................................................................116

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................117

4

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1: Trị giá xuất khẩu và mức độ biến động trị giá xuất khẩu hàng hóa

của Việt Nam giai đoạn 1997-2007.

Bảng 2: Số nước/vùng lãnh thổ Việt Nam xuất khẩu hàng hóa đến giai đoạn

1997-2007.

Bảng 3: Trị giá xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam phân theo khu vực kinh

tế giai đoạn 1997-2007.

Bảng 4: Trị giá xuất khẩu và tỷ trọng xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam

phân theo châu lục giai đoạn 1997-2007.

Bảng 5: Trị giá xuất khẩu và tỷ trọng xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam

phân theo khối nước giai đoạn 1997-2007.

Bảng 6: Xếp hạng xuất khẩu theo nước/vùng lãnh thổ giai đoạn 1995-2005.

Bảng 7: Trị giá xuất khẩu hàng hóa một số mặt hàng chủ yếu của Việt Nam

giai đoạn 1997-2007.

Bảng 8: Trị giá xuất khẩu và tỷ trọng xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam

phân theo SITC giai đoạn 1997-2007.

Bảng 9: Trị giá xuất khẩu hàng hóa và tỷ trọng xuất khẩu hàng hóa của Việt

Nam phân theo cơ cấu kế hoạch nhà nước giai đoạn 1997-2007.

Bảng 10: Lượng và tốc độ tăng của trị giá xuất khẩu hàng hóa do ảnh

hưởng của giá và lượng giai đoạn 1997-2007.

Bảng 11: Xuất khẩu bình quân đầu người và năng suất lao động xã hội Việt

Nam giai đoạn 1997-2007.

Bảng 12: Độ lệch giữa giá trị thực tế và giá trị lý thuyết của xuất khẩu bình

quân đầu người và năng suất lao động xã hội.

Bảng 13: Cán cân thương mại hàng hóa Việt Nam giai đoạn 1997-2007.

Bảng 14: Xuất khẩu bình quân đầu người của Việt Nam giai đaọn 1997-

2007.

5

Bảng 15: Tỷ lệ xuất khẩu hàng hóa so với GDP của Việt Nam giai đoạn

1997-2007.

DANH MỤC ĐỒ THỊ

Đồ thị !: Trị giá xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam giai đoạn 1997-2007.

Đồ thị 2: Tỷ trọng đóng góp của các khu vực kinh tế trong trị giá xuất khẩu

hàng hóa của Việt Nam giai đoạn 1997-2007.

Đồ thị 3: Trị giá xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam phân theo châu lục giai

đoạn 1997-2007.

Đồ thị 4: Trị giá xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam phân theo SITC giai

đoạn 1997-2007.

Đồ thị 5: Trị giá xuất khẩu hàng hóa theo tháng của Việt Nam giai đoạn

1997-2007.

Đồ thị 6: Cán cân thương mại hàng hóa Việt Nam giai đoạn 1997-2007.

Đồ thị &: Tỷ lệ xuất khẩu so với GDP của Việt Nam giai đoạn 1997-2007.

6

KÝ HIỆU VÀ VIẾT TẮT

Stt Chữ viết tắt

1 XKHH Xuất khẩu hàng hóa

2 NKHH Nhập khẩu hàng hóa

3 TMLCHH Tổng mức lưu chuyển hàng hóa

4 CCTMHH Cán cân thương mại hàng hóa

5 SNA Hệ thống Tài khoản quốc gia

6 GDP Tổng sản phẩm trong nước

7 FDI Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài

8 WTO Tổ chức Thương mại thế giới

9 ASEAN Hiệp hội các nước Đông Nam Á

10 APEC

Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái

Bình Dương

11 ASEM Diễn đàn Hợp tác Á-Âu

12 AFTA Khu vực mậu dịch tự do ASEAN

13 EC Ủy ban châu Âu

14 EU Cộng đồng chung châu Âu

15 OPEC Tổ chức các nước dầu mỏ

7