Phân tích di truyền số lượng trên chiều dài hạt và thời gian sinh trưởng của một số giống lúa thơm

KHOA HOC C6N G NGH £

PHAIM TICH Dl TRUYEIM SO LUOIMG TREIM CHIEU DAI

HAT V A THOI GIAIM SIIMH TRUOIMG CUA IVIOT SO GIOIViG

LUA TH01VI

Trin Tin Phuong^ Trin Duy Quf,

Nguyin Thj Tram^ Ld Th} Kim Nhung'

T6MTAT

Di truyen chieu dai hat va thdi gian sinh trudng dugc xac dinh bAng phuang phap lai dialen day dii 6 x 6 bd

me. Gidng lua Hoa SUa, CK96, ST5 co chieu dai hat thupc nhom rat dai. Gidng lua Huong Com va Jasmine

85 thuoc nhom gao dai. Lua thom Tam Thorn TTI thupc nhom gao hat ngAn. Hat Fl va bd me dupc cay

theo khdi hoan toan ngau nhien, ba lan lap lai. Thanh phan phuong sai di truyin duoc phan hch theo mo

hinh cua Hayman (1954), kha nang phdi hpp ehung va kha nang phdi hgp rieng dugc phan tich theo mo

hinh cua Griffing (1956) phuang phap 1 kieu 1. Ket qua phan tich cho thay chilu dai hat gao va thdi gian

sinh trudng dugc dieu khien bdi it nhait 2 nhom gien co hieu qua cong tinh va trgi. Gien cong tinh dong vai

tro quan trgng hon gien khong cong tinh. Chieu dai hat la tinh trang kha dn dinh khong bi anh hudng cua

moi trudng nhung thdi gian sinh trudng bi tac dgng ciia moi trudng. Tin suat gien lan chiem uu the hon tan

suat gien trgi doi vdi ca hai tinh trang chieu dai hat va thdi gian sinh trudng. Ddng thdi, di truyin cua ca hai

tinh trang nay deu khong bi anh hudng te bao chat. Hoa Sua, ST5 va CK96 co gia tri phdi hgp ehung cao

nhat dugc su dung cho chuong trinh chgn tao gidng co hat dai va thdi gian sinh trudng ngAn.

Ttr khoa: Dialen, dai hat, liia thom, sdluong, thoi gian sinh trudng, GCA, SCA

LDATVANDE

Ddi vdi lua iham, ngoai mill tham IA tidu chi

chinh thi chilu dAi hat gao IA tieu chi rat quan trpng

vdi Ilia iham, tidu chi nAy dupc hai nudc IA ThAi Lan

vA An Dp dua vAo tieu ehuan gao Basmati 370 vA

Khao Dawk Mali 105 xuat khau. Ddng thdi, hat gao

thon dAi eung IA tieu ehi dl ngudi tieu diing d cAc

nudc su dung gao hat dAi dAnh giA giA tri hAng hda.

Trong khi dd, ddi vdi ngudi trdng liia, ngoAi ylu td

nang suat, ehdng ehiu sAu benh ihi thdi gian sinh

trudng IA mdi quan tAm ldn. Lua ed thdi gian sinh

trudng ngAn se thuan lpi eho bd tri sAn xult va tAng

vu. CA hai tinh trang nAy diu IA tinh irang sd lupng,

eho nen mue tidu ciia nghien eiru nAy nhAm tim hiiu

nhting thdng sd di truyin ciia hai tinh trang trong

cac td hpp lai kit hpp gitra cac gidng liia thom cd

nhtmg dAc tnmg khae nhau dl ehpn bd me phuc vu

eho chuong irinh ehpn tao gidng. Mdt irong nhtmg

phuong phAp phd biin IA phuang phAp phan tich

dialen dupc diing dl nghidn cim vl tinh trang sd

lupng. Quan trpng nhit IA phAn tieh iheo phuang

phap cua Hayman va Griffing nhAm xAc dinh anh

'Sd Ndng nghi?p va PTNT tinh Sdc Trang

^Vifn Khoa hpc Ndng nghi?p Vi$t Nam

'Trudng D^i hpc Ndng nghidp Ha Npi

hudng gien, mdt sd thdng sd di truyin vA dl nghi

hudng sir dung gidng.

L VAT U ^ VA PHUONG PHAP NGHIEAi CUU

LV$tb|u

Hat Fl vA hat bd me ciia cAc td hpp lai thuan

nghich eua nam gidng liia thom Huong Cdm, ST5,

Hoa Sira, Jasmine 85, TAm tiiam HAi Hau TTI (TTI)

vA CK96 khdng tham.

2. Phuang phAp

a. Bd tri thi nghiem

Thue hien irong vu ddng xuAn 2006 d huyen Ke

SAch, tinh Sdc TrAng, bd tri theo khdi hoAn toan

ngau nhien, ba lan lap lai, mdi nghidm tiiirc 165 cay,

ciy mat dp 20 cm x 20 cm (Verma and Srivastava,

2003).

b. Phuong phip lay mau

Thu hat Ilia ti-dn bdng ehinh ciia tiing khdm h-en

cAc nhanh gie so cap tiiu 3, 4 vA 5 kl tir dinh bdng

xudng, mdi gie tiiu 10 hat Fj cua mdi khdm F,. Hat

dupc bde vd trIu tini edng, do ehilu dai tiing hat gao,

lay sd do trung binh eua 30 hat gao IA sd do chilu dai

hat cua khdm (Kato, 1989). Thdi gian sinh trudng

(TGST) dupc tinh tii luc gieo din khi liia chin 85%

ciia khdm Fi.

c. Phan tich di truyen

28 NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON - KY 2 - THANG 4/2011