ong dot.pdf

1

ONG ÑOÁT

TS. Traàn Quang Bính

1. Muïc tieâu toång quaùt :

Bieát ñöôïc caùc trieäu chöùng vaø daáu hieäu laâm saøng taïi choã vaø toaøn thaân cuûa ong ñoát.

2. Muïc tieâu chuyeân bieät :

2.1 Thaùi ñoä: caàn nhaän ñònh ong ñoát laø moät caáp cöùu noäi khoa caàn phaûi ñöôïc chaån ñoaùn

nhanh vaø xöû trí kòp thôøi, ñuùng caùch.

2.2 Hieåu bieát: ñoäc toá cuûa ong coù theå gaây ra phaûn öùng taïi choã vaø toaøn thaân, beänh caûnh

laâm saøng naëng hay nheï coù theå tuøy thuoäc vaøo soá löôïng noát ñoát, loaïi ong, vaø ñaëc bieät laø

cô ñòa cuûa naïn nhaân laø cô ñòa dò öùng hoaëc khoâng.

2.3 Kyõ naêng :

- bieát xöû trí caáp cöùu trong tröôøng hôïp beänh nhaân coù phaûn öùng phaûn veä vaø bieát caùch

ñaùnh giaù theo doõi caùc phaûn öùng tieán trieån muoän xaåy ra trong nhöõng ngaøy sau ñeå coù caùc

chæ ñònh ñieàu trò phuø hôïp.

NOÄI DUNG

I. ÑAÏI CÖÔNG:

Cuõng nhö ôû caùc nöôùc coù khí haäu oân hoøa, ôû nöôùc ta haøng naêm coù nhieàu tröôøng hôïp

coân truøng caùnh maøng ñoát (Hymenoptera - chuû yeáu laø ong) gaây töû vong do khoâng ñöôïc

xöû trí kòp thôøi vaø ñuùng caùch. ÔÛ Anh töø naêm 1959 – 1972 coù 61 tröôøng hôïp töû vong do

ong ñoát. ÔÛ Myõ moãi naêm coù khoûang töø 40-50 tröôøng hôïp töû vong moät naêm do ong ñoát.

Phaûn öùng phaûn veä do ong ñoát thöôøng laø nguyeân nhaân gaây töû vong hôn laø taùc duïng ñoäc

tröïc tieáp töø baát kyø ñoäc toá cuûa chuùng. ÔÛ caùc nöôùc töû vong vì phaûn öùng phaûn veä do ong

ñoát coù leõ chöa ñöôïc ghi nhaän ñaày ñuû vì nguyeân nhaân coân truøng ñoát khoâng ñöôïc nghi

ngôø khi töû vong, phaàn lôùn tröôøng hôïp ñöôïc giaû ñònh laø nhoài maùu cô tim hoaëc tai bieán

maïch maùu naõo. Ñoäc toá cuûa ong cuõng coù taùc duïng ñoäc tröïc tieáp nhöng thöôøng khoâng

thaáy ôû ngöôøi tröø khi bò ñoát raát nhieàu thöôøng haøng traêm noát, nhö trong tröôøng hôïp bò taán

coâng bôûi caû ñaøn ong maät Apis mellifera scutellata (Africanized honey bees) ôû Trung

vaø Nam Myõ.

Ong thuoäc loïai coân truøng caùnh maøng thuoäc hoï Apidae (vd ong maät Apis mellifera)

vaø Vespidae (vd ong baép caøy, voø veõ Paravespula vulgaris).

Ong voø veõ cuûa Vieät Nam ñöôïc ñònh danh laø Vespa affinis , coù maët ôû nhieàu tænh

thaønh phía nam cuûa nöôùc ta.

Ñoäc toá cuûa ong ñöôïc tieâm tröïc tieáp baèng kim ôû ñuoâi ong vaøo cô theå. Ong tieâm moãi

laàn khoaûng 50 μg ñoäc toá, vaø ñeå laïi kim trong da cuûa naïn nhaân, nhöng ong voø veõ vaø ong

baép caøy coù theå ruùt kim ra vaø ñoát nhieàu laàn lieân tieáp.

Ñoäc toá cuûa ong goàm: