Nửa thế kỉ phát triển văn xuôi các dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc Việt Nam (từ 1960 đến nay)

Cao Thị Thu Hoài Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 80(04): 9 - 13

9

NỬA THẾ KỈ PHÁT TRIỂN VĂN XUÔI CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ

MIỀN NÚI PHÍA BẮC VIỆT NAM (TỪ 1960 ĐẾN NAY)

Cao Thị Thu Hoài *

Khoa Đào tạo giáo viên THCS, Trường ĐH Sư phạm - ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Một chặng đường năm mươi năm, một nửa thế kỷ hình thành và phát triển, cho đến nay, văn xuôi

miền núi phía Bắc Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể: ngoài sự hoàn chỉnh về thể

loại, số lượng các tác giả, tác phẩm không ngừng được tăng nhanh thì chất lượng nghệ thuật của

văn xuôi cũng ngày một nâng cao, tính truyền thống và hiện đại được thể hiện đại sâu sắc hơn, chủ

đề, đề tài cũng được mở rộng và phong phú hơn rất nhiều.

Từ khóa: văn xuôi, miền núi, thể loại, truyền thống, hiện đại

ĐẶT VẤN ĐỀ*

Văn học các dân tộc thiểu số là một bộ phận

cấu thành của nền văn học Việt Nam. Bên

cạnh đội ngũ các nhà văn, nhà thơ người Kinh

còn có đội ngũ các tác giả người dân tộc thiểu

số ngày càng đông đảo và trưởng thành, góp

phần làm nên diện mạo văn học hiện đại nước

nhà. Vì vậy, việc nghiên cứu thơ văn các dân

tộc thiểu số là hết sức quan trọng và cần thiết,

đặc biệt là nghiên cứu các tác phẩm do chính

các tác giả người dân tộc thiểu số sáng tác.

Bản thân văn học (trong đó có văn xuôi) các

dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc Việt Nam

có những giá trị và bản sắc riêng. Các tác

phẩm văn xuôi không chỉ phản ánh hiện thực

cuộc sống và con người miền núi mà còn là

một bộ phận văn hoá tinh thần của các dân

tộc. Bên cạnh đó, rất nhiều nhà văn người dân

tộc thiểu số có tên tuổi đã trở nên quen thuộc

với văn học cả nước như Nông Minh Châu,

Vi Hồng, Nông Viết Toại, Vi Thị Kim Bình,

Cao Duy Sơn… Họ là những cây bút tiêu

biểu, có nhiều đóng góp đối với sự phát triển

của văn học dân tộc thiểu số nói riêng và nền

văn học Việt Nam hiện đại nói chung. Như

nhận xét của Lâm Tiến: Việc đánh giá văn

xuôi các dân tộc thiểu số không thể nhìn từ

góc độ hình thành và phát triển tự thân của

dân tộc ấy, mà phải được xem xét từ nhiều

mặt, từ sự ảnh hưởng qua lại của các nền văn

học và quá trình trưởng thành của từng nhà

*

Tel: 0945849267; Email: [email protected]

văn …[1], do đó, nghiên cứu văn xuôi các

dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc Việt Nam

qua nửa thế kỉ phát triển sẽ góp một tiếng nói

quan trọng vào việc khẳng định những giá trị

và thành tựu của văn xuôi nói riêng và toàn

bộ nền văn học các dân tộc thiểu số Việt Nam

hiện đại nói chung.

SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA

VĂN XUÔI CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ

MIỀN NÚI PHÍA BẮC VIỆT NAM NỬA

THẾ KỈ QUA

Giai đoạn hình thành

* Văn học các dân tộc thiểu số chỉ được hình

thành và phát triển từ sau cách mạng tháng

Tám 1945. Trưởng thành từ sau cách mạng,

những người con của miền núi đã có chỗ

đứng để nhìn lại dân tộc mình và các dân tộc

khác cả về kinh tế, văn hoá, xã hội. Sau sự

phát triển của thơ, văn xuôi ra đời muộn hơn.

Những sáng tác văn xuôi của các tác giả

người Kinh viết về đề tài dân tộc miền núi

như Truyện Tây Bắc của Tô Hoài, Đất nước

đứng lên của Nguyên Ngọc… đã ảnh hưởng

không nhỏ tới cảm hứng sáng tác văn xuôi

của các tác giả người dân tộc. Cùng với chính

sách quan tâm của Đảng, Nhà nước và sự dìu

dắt của các tác giả văn xuôi người Kinh, văn

xuôi các dân tộc thiểu số thực sự được ra đời

một vài năm sau ngày Hòa bình lập lại

(1954). Người đi tiên phong trong giai đoạn

đầu là Nông Minh Châu với truyện ngắn Ché

Mèn được đi họp (1958). Đây là tác phẩm mở

đầu cho một cuộc “cách mạng” mới của