Nữ hoàng Phong Lan

ANCHEE MIN

Nữ hoàng Phong Lan

(Trích đoạn)

NHÀ XUẤT BẢN CÔNG AN NHÂN DÂN

Lời bạt

Sự thật là ta chưa từng bao giờ là chủ mưu của bất

cứ chuyện gì. Ta buồn cười khi nghe mọi người nói đó là

tham vọng thống trị Trung Hoa của ta từ lúc còn trẻ. Cuộc

đời ta đã bị khuôn hình bởi những lực tác động từ trước

khi ta được sinh ra. Những âm mưu của triều đình già nua

cũ kỹ và đàn ông, đàn bà dẫu không muốn đã trở thành

những đối thủ cắt họng nhau trước khi ta vào Tử Cấm

Thành và trở thành phi nữ. Triều đại của ta, nhà Thanh vẫn

đang khó lòng cứu vãn từ khi chúng ta bị thua trong cuộc

chiến nha phiến với Anh quốc và đồng minh của họ. Thế

giới của ta vốn từng là một nơi đang quá mức phiền nhiễu

của nghi thức, nơi mà quyền riêng tư duy nhất chỉ ở trong

đầu ta. Không một ngày qua đi mà ta lại không cảm thấy

như một con chuột nhắt đang thoát khỏi thêm một cái bẫy

nữa. Gần nửa thế kỷ, ta tham dự vào cái lễ nghi rắc rối của

triều đình trong toàn bộ chi tiết tỉ mẩn của nó. Ta như một

bức họa trong phòng triển lãm chân dung của Hoàng gia.

Khi ta ngồi lên ngai vàng, vẻ bề ngoài của ta duyên dáng,

vui và điềm đạm.

Trước mắt ta là một tấm màn the, một tấm màn the

trong suốt có tính biểu trưng phân cách giống cái và giống

đực. Giữ gìn bản thân, tránh chuyện bình phẩm, ta lắng

nghe, còn nói thì ít thôi. Rèn luyện triệt để theo cảm quan

của đàn ông, ta hiểu rằng một cái nhìn ranh mãnh thôi

cũng đủ gây náo động đám hội đồng cố vấn và thượng thư.

Đối với họ, ý nghĩ về một người đàn bà là một bậc quân

vương thật đáng sợ. Đám hoàng thân tị hiềm bị ám ảnh bởi

những nỗi sợ hãi xa xưa về đàn bà can dự vào chính trị.

Khi chồng ta chết và ta trở thành nhiếp chính toàn quyền

cho đứa con trai năm tuổi của ta, Đồng Trị, ta thoả mãn

triều đình bằng cách nhấn mạnh trong chỉ dụ của ta rằng

chính Đồng Trị, vị Hoàng đế trẻ, sẽ là người trị vì, chứ

không phải mẹ nó.

Trong khi những người đàn ông trong triều tìm cách

gây ấn tượng lẫn nhau bằng trí thông minh của họ, ta che

giấu sự sáng suốt của ta. Công việc triều đình của ta vốn là

cuộc chiến triền miên với các viên cố vấn đầy tham vọng,

các viên thượng thư xảo quyệt và những tướng lĩnh chỉ

huy quân đội không bao giờ tham gia chiến trận. Trải qua

hơn bốn mươi sáu năm như thế. Mùa hè vừa rồi, ta nhận ra

ta đã trở thành một ngọn nến cháy đến tận chân trong một

cung điện không cửa sổ - sức sống của ta đang lìa bỏ ta, và

ta hiểu đời ta đang đếm từng ngày.

Gần đây, ta vẫn đang buộc ta trỗi dậy vào lúc bình

minh và thiết triều trước bữa điểm tâm sáng. Tình trạng

của ta, ta vẫn giữ kín. Hôm nay ta quá yếu không dậy nổi

nữa. Thái giám của ta đến giục ta. Các quan và lũ chuyên

quyền đang sưng gối quỳ đợi ta trong điện thiết triều. Họ

không tới đây để bàn luận những vấn đề trọng đại của

qu

ốc gia sau khi ta ch

ết, mà để ép ta phong m

ột trong s

ố

con trai h

ọ là người k

ế vị.

Ta

đau lòng th

ừa nh

ận tri

ều đại c

ủa chúng ta

đã c

ạn

ki

ệt sinh khí. Trong nh

ững th

ời kh

ắc nh

ư th

ế này ta không

th

ể làm gì cho

đúng. Ta

đã bu

ộc ph

ải ch

ứng ki

ến s

ự s

ụp đổ

không nh

ững c

ủa con trai ta

ở tu

ổi mười chín, mà c

ủa b

ản

thân Trung Hoa n

ữa.

Còn

điều gì có th

ể tàn nh

ẫn h

ơn th

ế? Nh

ận th

ức đầy

đủ nh

ững lý do làm t

ăng thêm c

ảnh ng

ộ c

ủa ta, ta c

ảm

th

ấy bị ngh

ẹt th

ở t

ới mức g

ần k

ề mi

ệng l

ỗ. Trung Hoa s

ẽ

tr

ở thành m

ột th

ế gi

ới bị đầu độc trong s

ự phí hoài c

ủa

chính nó. Th

ần khí c

ủa ta héo tàn đến n

ỗi các tu sĩ t

ừ

nh

ững ngôi đền thiêng nh

ất không có kh

ả n

ăng làm cho

h

ồi ph

ục.

Đây không ph

ải ph

ần t

ồi t

ệ nh

ất. Ph

ần t

ồi t

ệ nh

ất là

th

ần dân c

ủa ta ti

ếp tục t

ỏ ra tin tưởng vào ta, còn ta, theo

ti

ếng g

ọi c

ủa lương tri, ta ph

ải phá hu

ỷ lòng tin c

ủa h

ọ. Ta

v

ẫn

đang làm tan nát nh

ững t

ấm lòng trong vòng m

ấy

tháng v

ừa qua, ta làm tan nát chúng b

ằng chỉ d

ụ vĩnh bi

ệt.

Ta làm tan nát chúng b

ằng vi

ệc b

ảo cho th

ần dân c

ủa ta

bi

ết s

ự th

ật r

ằng cu

ộc đời c

ủa h

ọ không có ta s

ẽ tr

ở nên t

ốt

đẹp h

ơn. Ta nói v

ới các thượng th

ư c

ủa ta r

ằng ta s

ẵn sàng

đi vào cõi vĩnh h

ằng trong yên bình, không quan tâm đến

d

ư lu

ận c

ủa m

ọi người. Nói cách khác ta là m

ột con chim

đã ch

ết không s

ợ nước sôi.

Ta

đã t

ừng bị mù loà, khi thị l

ực c

ủa ta

đang hoàn

h

ảo. Sáng nay, ta phát bu

ồn th

ấy nh

ững gì ta

đang vi

ết,

nh

ưng con m

ắt trí tu

ệ ta v

ẫn tinh tường. Thu

ốc nhu

ộm

Pháp làm được

điều tuy

ệt v

ời là làm cho tóc ta v

ẫn

đen

nh

ư nó v

ốn

đen nh

ư

đêm nhung. Và nó không làm nh

ơ b

ẩn

đầu ta nh

ư thu

ốc nhu

ộm Trung Hoa ta v

ẫn dùng nhi

ều

n

ăm tr

ời. Đừng nói v

ới ta r

ằng so v

ới b

ọn m

ọi r

ợ phương

Tây, chúng ta thông minh h

ơn xi

ết đỗi.

Đúng là t

ổ tiên