Nồng độ insulin like growth factor 1 trong huyết thanh và các yếu tố liên quan trên bệnh nhân mụn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

NGUYỄN HOÀNG KHIÊM

NỒNG ĐỘ INSULIN-LIKE GROWTH FACTOR-1

TRONG HUYẾT THANH VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN

TRÊN BỆNH NHÂN MỤN TRỨNG CÁ THÔNG THƯỜNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

.

.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

NGUYỄN HOÀNG KHIÊM

NỒNG ĐỘ INSULIN-LIKE GROWTH FACTOR-1

TRONG HUYẾT THANH VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN

TRÊN BỆNH NHÂN MỤN TRỨNG CÁ THÔNG THƯỜNG

NGÀNH: NỘI KHOA (DA LIỄU)

MÃ SỐ: 8720107

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. BS NGUYỄN THỊ HỒNG CHUYÊN

.

.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả

nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình

nào khác.

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 27 tháng 12 năm 2021

Người cam đoan

Nguyễn Hoàng Khiêm

.

.

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

Danh mục từ viết tắt .................................................................................................i

Danh mục đối chiếu anh việt...................................................................................iii

Danh mục bảng........................................................................................................v

Danh mục biểu đồ..................................................................................................vii

Danh mục hình .....................................................................................................viii

ĐẶT VẤN ĐỀ ........................................................................................................1

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ..................................................................................3

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ...............................................................4

1.1. Đại cương bệnh mụn trứng cá ...........................................................................4

1.2. Các yếu tố có ảnh hưởng đến mụn trứng cá.....................................................18

1.3. Insulin-like growth factor-1 ............................................................................25

1.4. Một số công trình nghiên cứu trên thế giới về nồng độ IGF-1 trên bệnh nhân mụn

trứng cá thông thường ...........................................................................................33

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..................36

2.1. Thiết kế nghiên cứu ........................................................................................36

2.2. Đối tượng nghiên cứu .....................................................................................36

2.3. Tiêu chí chọn mẫu ..........................................................................................36

2.4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................37

2.5. Đạo đức trong nghiên cứu...............................................................................51

2.6. Sơ đồ nghiên cứu ............................................................................................51

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...........................................................52

3.1. Đặc điểm dịch tễ học và lâm sàng của bệnh nhân mụn trứng cá thông thường 52

3.2. Nồng độ IGF-1 trong huyết thanh ở nhóm bệnh nhân mụn trứng cá và nhóm đối

chứng ....................................................................................................................67

3.3. Mối liên quan giữa nồng độ IGF-1 trong huyết thanh với một số yếu tố liên quan

trên bệnh nhân mụn trứng cá .................................................................................68

CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ...................................................................................78

4.1. Đặc điểm dịch tễ học và lâm sàng của bệnh nhân mụn trứng cá ......................78

.

.

4.2. Nồng độ IGF-1 trong huyết thanh ở nhóm bệnh nhân mụn trứng cá và nhóm đối

chứng ....................................................................................................................87

4.3. Mối liên quan giữa nồng độ IGF-1 trong huyết thanh với một số yếu tố liên quan

trên bệnh nhân mụn trứng cá thông thường............................................................90

4.4. Hạn chế của đề tài...........................................................................................93

KẾT LUẬN..........................................................................................................94

KIẾN NGHỊ.........................................................................................................96

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC 1

PHỤ LỤC 2

PHỤ LỤC 3

PHỤ LỤC 4

.

.

i

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

TÊN VIẾT TẮT TÊN ĐẦY ĐỦ

BPO Benzoyl peroxide

BMI Body mass index

DHEAS Dehydroepiandrosterone sulfate

DHT Dihydrotestosterone

DNA Deoxyribonucleic acid

EDTA Ethylenediamine tetraacetic acid

EGFR Epidermal growth factor receptor

GAGS Global Acne Grading System

GI Glycemic index

GL Glycemic load

GnRH Gonadotropin-releasing hormone

IGF-1 Insulin-like growth factor-1

IGFBP3 Insulin-like growth factor binding protein 3

IGF1R Insulin-like growth factor-1 receptor

IL Interleukin

KGF Keratinocyte growth factor

.

.

ii

mTOR Mammalian target of rapamycin

NSILA Non-suppressible insulin-like activity

C. acnes Cutibacterium acnes

PCOS Polycystic ovary syndrome

PI3K Phosphoinositide 3-kinase

PPAR Peroxisome proliferator-activated receptors

RARs Retinoic acid receptors

RTK's Receptor Tyrosine Kinase's

ROS Reactive oxygen species

SHBG Sex hormone binding globulin

SHP2

Src homology region 2 domain-containing

phosphatase-2

SREBPs-1 Sterol regulatory element-binding proteins-1

STAT5 Signal transducer and activator of transcription 5

Th T Helper Cell

TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh

.

.

iii

DANH MỤC ĐỐI CHIẾU ANH VIỆT

CHỮ VIẾT TẮT TÊN TIẾNG ANH TÊN TIẾNG VIỆT

BMI Body mass index Chỉ số khối cơ thể

EGFR

Epidermal growth factor

receptor

Thụ thể yếu tố tăng

trưởng biểu bì

Enzyme Men

GAGS

Global Acne Grading

System

Hệ thống phân loại mụn

toàn cầu

GI Glycemic index Chỉ số đường huyết

GL Glycemic load Tải lượng đường huyết

IGF-1

Insulin-like growth

factor-1

Yếu tố tăng trưởng dạng

insulin 1

Hormon Nội tiết tố

KGF

Keratinocyte growth

factor

Yếu tố tăng trưởng tế bào

sừng

mTOR

Mammalian target of

rapamycin

Mục tiêu động vật có vú

của rapamycin

PCOS

Polycystic ovary

syndrome

Hội chứng buồng trứng

đa nang

PPAR

Peroxisome proliferator￾activated receptors

Thụ thể kích hoạt tăng

sinh peroxisome

.

.

iv

RAR Retinoic acid receptors Thụ thể của axit retinoic

ROS Reactive oxygen species Gốc tự do oxy hóa

SHBG

Sex hormone binding

globulin

Globulin gắn hormon

sinh dục

.

.

v

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1:1Phác đồ điều trị mụn trứng cá. ..............................................................16

Bảng 3.1:4Đặc điểm dịch tễ của nhóm bệnh nhân mụn trứng cá thông thường và nhóm

chứng ....................................................................................................................53

Bảng 3.2:5Đặc điểm tuổi của bệnh nhân mụn trứng cá thông thường ....................54

Bảng 3.3:6Tỉ lệ phân bố theo trình độ học vấn trong nhóm bệnh nhân mụn trứng cá

thông thường .........................................................................................................56

Bảng 3.4:7Tỉ lệ phân bố theo nghề nghiệp trong nhóm bệnh nhân mụn trứng cá thông

thường...................................................................................................................57

Bảng 3.5:8Tuổi bắt đầu dậy thì..............................................................................57

Bảng 3.6:9Tuổi khởi phát bệnh..............................................................................58

Bảng 3.7:10Thời gian mắc bệnh mụn trứng cá thông thường.................................58

Bảng 3.8:11Tiền sử điều trị mụn trứng cá..............................................................60

Bảng 3.9:12Vận động thể lực của bệnh nhân mụn trứng cá thông thường..............61

Bảng 3.10:13Thói quen ăn uống của bệnh nhân mụn trứng cá thông thường .........61

Bảng 3.11:14Tần suất dùng sữa .............................................................................62

Bảng 3.12:15Phân loại da trên nhóm bệnh nhân mụn trứng cá thông thường.........65

Bảng 3.1317Điểm số GAGS trên bệnh nhân mụn trứng cá thông thường ..............66

Bảng 3.14:18Sự khác biệt nồng độ IGF-1 trong huyết thanh giữa nhóm bệnh nhân

mụn trứng cá thông thường và nhóm chứng...........................................................67

Bảng 3.15:19Nồng độ IGF-1 trong huyết thanh theo giới tính ...............................69

Bảng 3.16:21Nồng độ IGF-1 trong huyết thanh theo mức độ vận động thể lực ......70

Bảng 3.17:23Nồng độ IGF-1 trong huyết thanh theo thói quen ăn uống.................71

.

.

vi

Bảng 3.18:24Nồng độ IGF-1 trong huyết thanh theo mức độ dùng sữa..................72

Bảng 3.19:25Nồng độ IGF-1 trong huyết thanh theo di chứng sẹo.........................73

Bảng 3.20:26Nồng độ IGF-1 trong huyết thanh theo phân loại chỉ số khối cơ thể..73

Bảng 3.21:27Nồng độ IGF-1 trong huyết thanh theo dạng lâm sàng chiếm ưu thế .74

Bảng 3.22:28Nồng độ IGF-1 trong huyết thanh theo độ nặng của bệnh mụn trứng cá

thông thường dựa trên thang điểm GAGS..............................................................75

Bảng 3.23:29So sánh nồng độ IGF-1 huyết thanh giữa từng cặp độ nặng của bệnh

mụn trứng cá thông thường (theo phân độ GAGS).................................................75

Bảng 4.1:30So sánh kết quả nồng độ IGF-1 huyết thanh của các nghiên cứu trên thé

giới........................................................................................................................89

Bảng 4.2:31Nghiên cứu về tương quan giữa nồng độ IGF-1 huyết thanh với điểm số

GAGS ...................................................................................................................92

.

.

vii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1:1Phân bố tuổi ở nhóm bệnh nhân mụn trứng cá thông thường ............55

Biểu đồ 3.2:2Tỷ lệ giới tính ở nhóm bệnh nhân mụn trứng cá thông thường..........55

Biểu đồ 3.3:3Phân bố nơi cư trú ở nhóm bệnh nhân mụn trứng cá thông thường ...56

Biểu đồ 3.4:4Thời gian mắc bệnh mụn trứng cá thông thường...............................59

Biểu đồ 3.5:5Tiền sử gia đình bị mụn trứng cá thông thường.................................59

Biểu đồ 3.6:6Đáp ứng với điều trị của bệnh nhân mụn trứng cá thông thường.......60

Biểu đồ 3.7 7Các dạng sang thương mụn trứng cá thông thường ...........................62

Biểu đồ 3.8:8Các dạng lâm sàng chiếm ưu thế.......................................................63

Biểu đồ 3.9:9Phân nhóm chỉ số khối cơ thể trên nhóm bệnh nhân mụn trứng cá thông

thường...................................................................................................................64

Biểu đồ 3.10:10Vị trí sang thương trên nhóm bệnh nhân mụn trứng cá thông thường

..............................................................................................................................64

Biểu đồ 3.11:11Di chứng sẹo mụn trứng cá thông thường .....................................65

Biểu đồ 3.12:12Phân độ nặng mụn trứng cá thông thường dựa trên thang điểm GAGS

..............................................................................................................................66

Biểu đồ 3.1313Tương quan nồng độ IGF-1 trong huyết thanh theo tuổi.................68

Biểu đồ 3.1414Tương quan nồng độ IGF-1 trong huyết thanh với thời gian bệnh..69

Biểu đồ 3.15: 15So sánh nồng độ IGF-1 huyết thanh giữa từng cặp độ nặng của bệnh

mụn trứng cá thông thường (theo phân độ GAGS).................................................76

Biểu đồ 3.1616Tương quan giữa nồng độ IGF-1 trong huyết thanh và điểm GAGS

của bệnh nhân mụn trứng cá thông thường ............................................................77

.

.

viii

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1:1Dòng thác viêm liên quan sinh bệnh học mụn trứng cá. ..........................5

Hình 1.2: 2Bệnh sinh của mụn trứng cá ...................................................................9

Hình 1.3:3Tác động của các liệu pháp điều trị. ......................................................15

Hình 1.4:4Con đường tạo thành hormon sinh dục..................................................19

Hình 1.5:5Cấu trúc IGF-1......................................................................................26

Hình 1.6:6Sự tương đồng giữa thụ thể của insulin và thụ thể của IGF-1 ................28

Hình 1.7:7Dòng thác của trục hormon tăng trưởng ................................................29

.

.

i

.

.