Những bài văn chọn lọc lớp 10 pot

http://ebook.here.vn – Thư viện Sách Tham Khảo 1

L−u §øc H¹nh (Chñ biªn)

L−u TuyÕt Hiªn - NguyÔn Mai H−¬ng - Lª V¨n Kh¶i

TrÞnh Träng Nam - TrÞnh Duy Tu©n - NguyÔn Anh Th¬

Nh÷ng bµi v¨n chän läc

líp 10 ch−¬ng tr×nh ph©n ban

Nhµ xuÊt b¶n

http://ebook.here.vn – Thư viện Sách Tham Khảo 2

Lêi nãi ®Çu

Tõ n¨m häc 2006 - 2007, tÊt c¶ c¸c tr−êng Trung häc phæ th«ng b¾t ®Çu

thùc hiÖn ®¹i trµ Ch−¬ng tr×nh ph©n ban.

ViÖc d¹y vµ häc m«n Ng÷ V¨n cã nh÷ng ®iÓm thay ®æi c¬ b¶n sau ®©y :

Thø nhÊt, c¸c lo¹i v¨n b¶n ®−îc häc theo c¸ch "®äc hiÓu". Ngoµi viÖc rÌn

luyÖn c¸c kÜ n¨ng nghe, nãi, ®äc, viÕt cßn tËp trung rÌn luyÖn hai n¨ng lùc ph©n

tÝch vµ c¶m thô. NhÊt lµ c¶m thô v¨n b¶n v¨n häc.

Thø hai, phÇn viÕt bµi v¨n (x©y dùng v¨n b¶n), ch−¬ng tr×nh líp 10 häc

sinh ph¶i t¹o ®−îc c¸c kiÓu :

+ C¶m nghÜ vÒ ®êi sèng, vÒ v¨n häc

+ KÓ chuyÖn cã yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m

+ Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù

+ KÓ chuyÖn cã yÕu tè h− cÊu

+ ThuyÕt minh (giíi thiÖu) vÒ ®êi sèng vµ v¨n häc tõ chÝnh x¸c ®Õn hÊp

dÉn.

Cuèn s¸ch nµy ®−îc biªn so¹n b¸m s¸t ch−¬ng tr×nh Ng÷ V¨n 10 nh»m

gióp häc sinh n©ng cao n¨ng lùc ph©n tÝch , c¶m thô v¨n häc vµ t¹o lËp c¸c v¨n

b¶n theo kiÓu lo¹i mµ ch−¬ng tr×nh yªu cÇu.

RÊt mong c¸c em sö dông s¸ch cã hiÖu qu¶.

C¸c t¸c gi¶

http://ebook.here.vn – Thư viện Sách Tham Khảo 3

§Ò sè 1

§øc tÝnh trung thùc

Bµi lµm

Kh«ng trung thùc lµ mét hiÖn t−îng ta vÉn th−êng gÆp trong cuéc sèng, nã ®# vµ

®ang diÔn ra quanh ta, nhÊt lµ trong líp trÎ. Nã trë thµnh mét c¸ch sèng phæ biÕn. VËy

trung thùc lµ g× ?

Trung thùc lµ lu«n t«n träng sù thËt, t«n träng ch©n lÝ, lÏ ph¶i, sèng ngay th¼ng,

thËt thµ vµ dòng c¶m nhËn lçi khi m¾c khuyÕt ®iÓm.

Ng−êi trung thùc lµ ng−êi thËt thµ, ngay th¼ng ch©n thµnh trong c¸ch ®èi xö víi

mäi ng−êi, lu«n nh×n nhËn kh¸ch quan vÒ c¸c sù viÖc trong cuéc sèng, lu«n t«n träng

vµ b¶o vÖ ch©n lÝ, b¶o vÖ lÏ ph¶i.

Do vËy, ngay tõ tuæi Êu th¬, tuæi häc trß, chóng ta cÇn ®−îc vµ tù b¶n th©n x©y

d¾p, rÌn luyÖn tÝnh trung thùc. Nh−ng ®©y ®ã vÉn cßn nhiÒu hiÖn t−îng häc sinh thiÕu

trung thùc. Cø nh×n vµo c¸c giê kiÓm tra, c¸c k× thi cö, hay tù hái, m×nh ®# mét lÇn nãi

dèi bè mÑ, thÇy c« gi¸o ch−a lµ râ. Êy thÕ mµ nhiÒu b¹n cßn rñ rª nhau, bao che cho

nhau.

Ngoµi x# héi còng vËy. Trong kinh doanh, trong c«ng viÖc, trong chÝnh trÞ hä vÉn

th−êng lîi dông lßng tin cña mäi ng−êi ®Ó trôc lîi c¸ nh©n, lõa ®¶o kiÕm tiÒn hay tham

nhòng, che giÊu téi ¸c tr−íc ph¸p luËt. Mét dÉn chøng ®iÓm h×nh dÔ thÊy nhÊt lµ trong

khi nhµ n−íc ®ang ph¶i båi th−êng cho ng−êi d©n mang gµ ®i tiªu huû th× t¹i §«ng

Anh - Hµ Néi c¸c c¸n bé ®# khai khèng lªn ®Õn hµng ngh×n con gµ, vÞt c¸c lo¹i. Hä lµ

nh÷ng c¸n bé ®¹i diÖn cho d©n, cho n−íc mµ l¹i thiÕu trung thùc. Råi gian lËn thuÕ, ¨n

c¾p b¶n quyÒn, khai t¨ng thiÖt h¹i hay thµnh tÝch, xö ¸n gian lËn, dèi trªn lõa d−íi...

Kh«ng trung thùc chÝnh lµ nguyªn nh©n, mÇm mèng cña c¸c tiªu cùc x# héi, g©y b¨ng

ho¹i ®¹o ®øc, lµm mÊt lßng tin, xãi mßn ®êi sèng tèt ®Ñp mäi ng−êi ®ang chung tay

x©y ®¾p. Bëi vËy cÇn ph¶i trung thùc, kh«ng v× c¸i lîi tr−íc m¾t mµ b¸n rÎ l−¬ng t©m.

NhÊt lµ nh÷ng ng−êi cÇm quyÒn ph¶i lµ ng−êi chÝ c«ng v« t−, c−¬ng trùc, th¼ng th¨n

th× míi ®−a ®Êt n−íc v÷ng m¹nh ®i lªn, tiÕn tíi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. Råi

trong c¸c mèi quan hÖ hîp t¸c s¶n xuÊt kinh doanh, tÝnh trung thùc sÏ gióp cã ®−îc

lßng tin ë mäi ng−êi, tõ ®ã cã uy tÝn trong s¶n phÈm. ThiÕu trung thùc sÏ g©y ra hËu

qu¶ kh«ng thÓ l−êng tr−íc ®−îc. Nh÷ng tai biÕn x# héi tõ n¹n lµm hµng gi¶ hay ngé

®éc thùc phÈm, b»ng cÊp gi¶...h¼n ai còng thÊy.

TÝnh trung thùc cÇn ®−îc chó träng gi¸o dôc, rÌn luyÖn ngay tõ nh÷ng ngµy cßn

c¾p s¸ch tíi tr−êng mµ ®iÓm ®Çu rÌn luyÖn lµ thµnh thùc víi chÝnh b¶n th©n m×nh. Bëi

v×, “Ph¶i thµnh thËt víi m×nh, cã thÓ míi kh«ng dèi tr¸ víi ng−êi kh¸c” (Uy-li-am

SÕch-xpia).

Trung thùc lµ cèt lâi, xoay quanh nã cßn nhiÒu ®øc tÝnh kh¸c mµ quan träng nhÊt

lµ th¸i ®é th¼ng th¾n, tinh thÇn, hµnh ®éng dòng c¶m. Kh«ng cã ®øc tÝnh nµy, trung

thùc chØ nh− cña quý bÞ dÊu kÝn. Th¶ng th¾n, dòng c¶m l¹i ph¶i ch©n thµnh, khÐo lÐo.

Nªu kh«ng trung thùc - th¼ng th¾n - dòng c¶m sÏ kh«ng cã t¸c dông hoÆc bÞ h¹n chÕ

t¸c dông. Ta nªn rót ra mét ®iÒu : rÌn luyÖn tu d−ìng c¸c tÝnh tèt lµ rÊt cÇn nh−ng thÓ

hiÖn nã trong xö thÕ cßn quan träng h¬n.

http://ebook.here.vn – Thư viện Sách Tham Khảo 4

Ch¼ng h¹n, kh«ng nhÊt thiÕt ta ph¶i thÓ hiÖn râ, ®«i lóc ta còng ph¶i cã øng xö

khÐo lÐo ®Ó tr¸nh cho ng−êi kh¸c nçi ®au ®ín vÒ mét sù thËt phò phµng nµo ®ã. Nãi

nh− vËy cã nghÜa lµ ta kh«ng cÇn ph¶i cøng nh¾c, rËp khu«n mµ ph¶i biÕt c− xö sao

cho hîp lÝ, hîp t×nh.

§øc tÝnh trung thùc lµ ®iÒu mµ con ng−êi, nhÊt lµ con ng−êi trong x# héi hiÖn ®¹i

cÇn ph¶i cã, cÇn ph¶i ®−îc rÌn luyÖn. VËy sao ta kh«ng rÌn luyÖn nã ngay tõ khi cßn

ngåi trªn ghÕ nhµ tr−êng ®Ó khi ra ®êi ta sÏ xem nã lµ mét trong nh÷ng ®iÒu cÇn thiÕt

nhÊt ®Ó b−íc vµo cuéc sèng hiÖn ®¹i ngµy nay.

§Ò sè 2

Lßng biÕt ¬n thÇy c« gi¸o

Bµi lµm

“Kh«ng thÇy ®è mµy lµm nªn”, mét triÕt lÝ d©n gian ®# ®−îc l−u truyÒn tõ bao

®êi nay. §iÒu nµy cho chóng ta thÊy ng−êi thÇy cã vai trß to lín ®èi víi con ®−êng häc

vÊn cña mçi häc trß. DÉu lµ häc trß b¸n tù, nhÊt tù (cã c©u "nhÊt tù vi s−, b¸n tù vi s−"

- mét ch÷ lµ thÇy, nöa ch÷ còng lµ thÇy), huèng hå chi, chóng ta, trong ®êi ai ch¼ng lµ

häc trß h¬n mét lÇn "nhÊt tù" hiÓu theo nghÜa réng cña kh¸i niÖm nµy. Nh−ng ®iÒu t«i

muèn nãi ®Õn ë ®©y lµ mét mÆt kh¸c n÷a cña c©u tôc ng÷ - §ã còng lµ lêi nh¾n nhñ,

khuyªn r¨n chóng ta ph¶i nhí ¬n thÇy c«.

Mçi ng−êi cã ®−îc c«ng danh, sù nghiÖp thµnh ®¹t ®Òu nhê c«ng ¬n d¹y dç cña

thÇy c«. Nh÷ng ng−êi chiÕn sÜ trong cuéc chiÕn sinh tö víi giÆc ngo¹i x©m, trong hµnh

trang tinh thÇn mang ra mÆt trËn còng cã lêi thÇy c«. Chóng ta, h¼n ®# nhiÒu ng−êi ®äc

nhËt kÝ cña anh NguyÔn V¨n Th¹c (Nhµ xuÊt b¶n Thanh niªn xuÊt b¶n d−íi nhan ®Ò

Mi mi tuæi hai m−¬i) häc sinh tr−êng cÊp 3 (THPT) Yªn Hßa B - Tõ Liªm, Hµ Néi.

Trang nhËt kÝ ngµy 24/5/1972, ghi tr−íc khi anh hi sinh t¹i chiÕn tr−êng Qu¶ng TrÞ hai

th¸ng, b¶y ngµy sau ®ã, ng−êi häc trß nµy ®# nhí lêi d¹y thÇy gi¸o cò - thÇy L−u, vµ

nãi r»ng, cho ®Õn lóc nµy, anh míi hiÓu hÕt lêi d¹y cña thÇy. Xin ®−îc trÝch ®o¹n

nguyªn v¨n "Lßng tin t−ëng ë con ng−êi còng chÝnh lµ mét nÐt riªng rÊt ®éc ®¸o cña

lßng nh©n ®¹o - §iÒu nµy thÇy L−u ® nãi rÊt nhiÒu lÇn víi m×nh tõ 3 n¨m tr−íc, tõ

h¬n 2 n¨m tr−íc - Nh−ng ®Õn giê m×nh míi hiÓu mét c¸ch s©u xa vµ ®Çy ®ñ nhÊt".

Ng−êi häc trß NguyÔn V¨n Th¹c hiÓu vµ x¸c ®Þnh ®óng ®¾n lÏ sèng cña ®êi m×nh. "Cã

thÓ ngµy mai, cuéc ®êi sÏ tr¶ lêi m×nh b»ng luång giã l¹nh ng¾t, nh−ng cã hÒ chi, khi

m×nh ® cèng hiÕn cho cuéc dêi mét t©m hån chÝnh trùc vµ cao c¶ - BiÕt yªu vµ biÕt

ghÐt - BiÕt l¨n lén trong c¸i b×nh dÞ cña cuéc sèng mµ c¶m hiÓu h¹nh phóc kh«ng cã g×

so s¸nh næi. BiÕt sèng cao th−îng, v−¬n lªn trªn tÊt c¶ nh÷ng nh÷ng g× tÝnh to¸n c¸

nh©n mßn mái vµ c»n cçi. Ph¶i, m×nh ph¶i sèng nh− vËy, ph¶i cèng hiÕn cho cuéc ®êi

mét t©m hån nh− thÕ - §©y lµ m¬ −íc, lµ nguyÖn väng, quyÕt t©m vµ còng lµ tr¸ch

nhiÖm m×nh ph¶i lµm. Ph¶i lµm". ChÝnh v× thÕ ta kh«ng thÓ quªn ®−îc c«ng ¬n cña

thÇy c«.

ThÇy c« gi¸o lµ ng−êi h−íng dÉn, båi d−ìng, truyÒn ®¹t cho ta nh÷ng kinh

nghiÖm mµ nh©n lo¹i ®# tÝch luü trong suèt qu¸ tr×nh lÞch sö l©u dµi vÒ khoa häc tù

nhiªn, khoa häc x# héi vµ kinh nghiÖm sèng ®Ó më réng trÝ ãc cho chóng ta. ThÇy c«

http://ebook.here.vn – Thư viện Sách Tham Khảo 5

kh«ng chØ cho chóng ta tri thøc mµ cßn rÌn luyÖn cho chóng ta bµi häc lµm ng−êi. Lóc

cßn bÐ th¬ thÇy c« d¹y ta tõng ch÷ c¸i, tõng con sè, råi theo n¨m th¸ng chóng ta dÇn

lín lªn thÇy c« d¹y ta nh÷ng ®iÒu hiÓu biÕt cao h¬n, réng h¬n ®Ó gi¸o dôc ta thµnh

ng−êi cã tri thøc, cã ®¹o ®øc. C¸c thÇy c« ®# “V× lîi Ých tr¨m n¨m trång ng−êi”, ®µo

t¹o chóng ta thµnh nh÷ng ng−êi h÷u Ých. T¹i sao danh häa ý Lª-«-na ®¬ Vanh xi

(1452 - 1519) cã thÓ trë thµnh ®Ønh cao cña thêi Phôc h−ng vµ thÕ giíi. V× «ng cã

ng−êi thÇy lµ häa sÜ Vª-r«-ki-«. Tho¹t ®Çu thÇy b¾t cËu bÐ häc trß vÏ qu¶ trøng gµ mÊy

chôc ngµy liÒn. Bëi «ng muèn cho nhµ häa sÜ thiªn tµi t−¬ng lai biÕt "trong mét ngh×n

c¸i trøng, kh«ng bao giê cã hai c¸i hoµn toµn gièng nhau...Do vËy nÕu kh«ng cè c«ng

luyÖn tËp th× kh«ng vÏ ®óng ®−îc ®©u...§ã cßn lµ c¸ch luyÖn m¾t cho tinh, luyÖn tay

cho dÎo". C¸c thÇy c« gi¸o lµ ng−êi "mµi s¾t nªn kim", c«ng lao biÕt bao ! ThËt ®óng

nh− nhµ th¬ Bïi §¨ng Sinh, hiÖn nay ®# lµ nhµ gi¸o k× cùu, lóc cßn ngåi trªn ghÕ nhµ

tr−êng ®# viÕt :

“§åi cao th¾m s¾c ti g«n

Trång hoa thÇy ® trång lu«n c¶ ng−êi”

C¸c thÇy, c¸c c« ®ang lµm mét nghÒ cao quý nhÊt, nghÒ d¹y häc, nghÒ mµ d©n

téc ta vèn rÊt coi träng, quan t©m vµ biÕt ¬n. ¤ng cha ta th−êng nãi :

“Muèn sang th× b¾c cÇu kiÒu

Muèn con hay ch÷ ph¶i yªu kÝnh thÇy”

V× häc sinh th©n yªu, c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o ®# lu«n lu«n quan t©m ®Õn sù tiÕn

bé, vui s−íng tr−íc sù tr−ëng thµnh cña chóng ta, tr¨n trë tr−íc thiÕu sãt mµ chóng ta

m¾c ph¶i. Tõ c¸i n«i lµ nhµ tr−êng, t×nh c¶m g¾n bã gi÷a chóng ta vµ c¸c thÇy c« lµ

mét t×nh c¶m ®Æc biÖt, s©u s¾c. T×nh c¶m ®ã sÏ cïng ®i suèt cuéc ®êi, ®éng viªn, n©ng

®ì chóng ta tr−ëng thµnh. Mäi ng−êi chóng ta ph¶i kh¾c ghi vµ biÕt ¬n. Ph¶i ghi nhí

trong lßng, ®¹o thÇy trß lµ mét trong nh÷ng ®¹o lín, gi÷ cho x# héi lµnh m¹nh, v÷ng

ch¾c. L¹i xin kÓ víi c¸c b¹n mét c©u chuyÖn mµ nh©n vËt häc trß hiÖn vÉn ®ang sèng

vµ lµ mét nhµ th¬ næi tiÕng cña chóng ta. ChuyÖn cña nhµ th¬ Hoµng CÇm, thi sÜ yªu

th−¬ng cña miÒn Kinh B¾c, c¸i n«i cña v¨n hãa ViÖt Nam. Nhµ th¬ ®# lµm cho con

s«ng §uèng thµnh dßng s«ng tr÷ t×nh, dßng s«ng thi ca. N¨m häc 1935 - 1936, Hoµng

CÇm häc víi thÇy Hoµng Ngäc Ph¸ch, còng lµ mét nhµ v¨n (t¸c gi¶ Tè T©m, thiªn tiÓu

thuyÕt l#ng m¹n vµo lo¹i më ®Çu v¨n ch−¬ng l#ng m¹n). Ai ngê sau ®ã Ýt l©u, l¹i lÊy

chÞ g¸i hä thÇy gi¸o m×nh. Mét ngµy tÕt ë thÞ x# B¾c Ninh, khi hai vî chång thi sÜ ®i

chóc tÕt hä hµng, vµo nhµ thÇy, theo t«n ti trËt tù, thÇy cø mét ®iÒu "th−a b¸c", hai

®iÒu "th−a b¸c". Vî nhµ th¬ còng th¶n nhiªn "cËu c©u, t«i t«i" mÆc dï kÐm ®Õn trªn 20

tuæi. Song Hoµng CÇm th× kh«ng d¸m. ¤ng lÔ phÐp x−ng "con", gäi "thÇy". VÒ nhµ, bµ

vî phµn nµn :

- Sao m×nh l¹i x−ng "con" víi cËu Êy ? CËu Êy lµ em m×nh chø !

Hoµng CÇm ®# qu¶ quyÕt tr¶ lêi :

- Anh ph¶i t«n träng c¸i ®iÒu cã tr−íc. Tr−íc khi anh lµ chång em, anh ®# lµ häc

trß cña «ng Ph¸ch tõ l©u råi. Ng−êi thÇy gi¸o Êy ®# cã c«ng lín ®µo t¹o ®−îc ra anh

h«m nay ®Êy em ¹ !

Lßng biÕt ¬n thÇy c« lµ ph¶i biÕt gi÷ ®óng "§¹o". Nh−ng cao h¬n, ph¶i ®−îc thÓ

hiÖn b»ng hµnh ®éng cô thÓ. Muèn vËy chóng ta ph¶i häc tËp tèt, ®¹t nhiÒu thµnh tÝch

cao. §©y còng chÝnh lµ ®¹o lÝ lµm ng−êi, lµ c¸ch øng xö cña ng−êi cã nh©n c¸ch. §Êt

http://ebook.here.vn – Thư viện Sách Tham Khảo 6

n−íc ta cã rÊt nhiÒu tÊm g−¬ng ®¸ng ®Ó noi theo nh− ng−êi häc trß con vua Thñy TÒ

cña thÇy Chu V¨n An. BiÕt lµ tr¸i mÖnh Ngäc Hoµng, tÊt bÞ chÕt chÐm, nh−ng vÉn tu©n

theo lêi d¹y b¶o nh©n nghÜa cña thÇy.

B¸c Hå tõng d¹y : “KÎ cã tµi mµ kh«ng cã ®øc lµ ng−êi v« dông, ng−êi cã ®øc

mµ kh«ng cã tµi th× lµm viÖc g× còng khã”. NÒn t¶ng cña con ng−êi vÉn lµ ®¹o ®øc, ®¹o

®øc kÕt hîp víi tµi n¨ng th× lµm chuyÖn g× còng thµnh c«ng. X# héi hiÖn ®¹i ngµy nay,

vÊn ®Ò ®¹o ®øc ®ang cßn nhiÒu c¸i ®Ó quan t©m, ®ã lµ t×nh tr¹ng häc sinh v« lÔ, v« ¬n

b¹c nghÜa víi thÇy c«. ThËm chÝ cã hµnh vi l¨ng m¹, c«n ®å. TÊt c¶ ®Òu bÞ chª tr¸ch,

lªn ¸n gay g¾t.

Trong bèi c¶nh nh− thÕ, thiÕt nghÜ, lßng biÕt ¬n lµ mãn quµ gi¸ trÞ nhÊt, lµ b«ng

hoa t−¬i th¾m nhÊt ®Ó c¸c thÕ hÖ häc sinh d©ng tÆng thÇy c« kÝnh yªu. §©y kh«ng ph¶i

chØ lµ bæn phËn vµ nghÜa vô mµ cßn lµ thø t×nh c¶m cao quÝ, thiªng liªng, ë ®©u, lóc

nµo còng cÇn g×n gi÷, nªu cao.

§Ò sè 3

Xin mÑ h·y yªn t©m

Bµi lµm

Con ®# m−êi l¨m tuæi råi mÑ ¬i, ®# lín kh«n, con biÕt r»ng mÑ rÊt lo l¾ng cho

con khi con ®i ®©u, nh−ng mÑ ¬i, con biÕt m×nh ph¶i lµm g× khi kh«ng cã bè mÑ ë bªn

vµ “xin mÑ h#y yªn t©m vÒ con”.

T«i cã mét ng−êi mÑ tuyÖt vêi, mÑ rÊt khÐo tay, mÑ nÊu ¨n còng kh¸ ngon.

Nh−ng t«i kh«ng ®−îc lÊy mét phÇn cña mÑ. Con g¸i lín råi mµ t«i rÊt vông vÒ, tr−íc

khi lµm viÖc g× mÑ còng dÆn t«i cÆn kÏ. Lóc nµo mÑ còng lo l¾ng v× ë c¸i tuæi ®ang

ph¸t triÓn, c¸i tuæi dËy th×, mÑ sî søc khoÎ bÞ gi¶m sót, t×nh c¶m ch«ng chªnh, suy

nghÜ ch−a chÝn ch¾n ¶nh h−ëng tíi häc tËp. Råi mÑ sî, ®êi sèng ph¸t triÓn, cµng ngµy

ph−¬ng tiÖn giao th«ng cµng tÊp nËp, ®Ï bÞ tai n¹n. MÑ kh«ng yªn t©m, d¹o ®Çu, mçi

khi ph¶i ®i häc xa, t«i ®¹p xe ®i tr−íc, mÑ xe m¸y theo sau. L©u dÇn, t«i th¹o ®−êng

mÑ kh«ng kÌm t«i n÷a, nh−ng tranh thñ, mÑ vÉn th−êng ghÐ vµo chç t«i häc. Cã nh÷ng

h«m t«i häc vÒ khuya, mÑ lo kh«ng ngñ ®−îc, ngåi ë ghÕ chê tíi khi t«i vÒ nhµ míi im

lÆng ng¶ l−ng. Nh−ng con ng−êi t«i qu¸ v« t©m, vÒ nhµ mét c¸i, chµo mÑ lµ ch¹y tãt

lªn tÇng, t«i còng ch¼ng ®Ó ý t©m tr¹ng mÑ nh− thÕ nµo. Cø thÕ ! L¹i cã lÇn mÑ nãi g×

®ã, khi t«i ®ang lµm bµi tËp khã qu¸, h×nh nh− mÑ hái ch×a kho¸ ®Ó ë ®©u. T«i g¾t lªn

víi mÑ "mÑ t×m ®i sao cø hái con nhiÒu thÕ !". MÑ kh«ng nãi g×, thui thñi mét m×nh ®i

xuèng nhµ. Thùc ra t«i còng biÕt lµm mäi viÖc, chØ kh«ng cÈn thËn ®−îc nh− mÑ th«i.

C¸i chÝnh lµ cã mÑ lµm hÕt nªn t«i û l¹i, ®©m ra l−êi.

Cßn nhí, th¸ng tr−íc, h«m sinh nhËt c¸i H¶o, b¹n th©n cña t«i, T«i xin ®i, mÑ

®ång ý, tr−íc khi ®i mÑ dÆn t«i nµo lµ vÒ sím, nµo lµ ®i ®−êng cÈn thËn, kh«ng ®−îc la

cµ. TiÖc sinh nhËt thËt vui, nh−ng nhí lêi mÑ dÆn, t«i ®# xin phÐp ra vÒ . Ai ngê, gi÷a

®−êng xe bÞ thñng x¨m, d¾t bé mét qu#ng míi cã hiÖu söa xe. VÒ ®Õn nhµ ®# kho¶ng

10h

15’, må h«i nhÔ nh¹i, t«i vµo nhµ, kh«ng thÊy mÑ chê t«i nh− mäi khi. Ch¾c mÑ

giËn, t«i më cöa råi l¼ng lÆng lªn phßng nh− mäi khi, còng sî mÑ m¾ng. Nh−ng råi mÑ

gäi xuèng, dÆn ngµy mai gióp mÑ lµm b÷a s¸ng cho c¶ nhµ v× mÑ c¶m thÊy khã chÞu

trong ng−êi. MÆt t«i xÞ ngay ra. MÑ liÒn b¶o "nÕu con c¶m thÊy kh«ng lµm ®−îc th×

http://ebook.here.vn – Thư viện Sách Tham Khảo 7

th«i”. T«i kh«ng nãi mét lêi nµo. §ªm Êy t«i ch¼ng ngñ ®−îc, sao mÑ kh«ng tr¸ch,

ch¾c mÑ kh«ng th−¬ng m×nh n÷a v× m×nh kh«ng vÒ ®óng giê, kh«ng ch¨m sãc mÑ lóc

èm ®au. T«i nhí cã h«m b¸c HiÒn gÇn nhµ sang ch¬i kÓ chuyÖn b¸c èm chÞ An ch¨m

sãc rÊt chu ®¸o mÑ nghe, nÐt mÆt buån buån. Nh−ng mÑ kh«ng nãi ra ch¾c mÑ gi÷ thÓ

diÖn cho t«i. NghÜ thÕ, t«i thÊy hèi hËn. T«i quyÕt ®Þnh dËy sím lµm b÷a s¸ng ®Ó

chuéc lçi víi mÑ. §ªm nay ®èi víi t«i dµi d»ng dÆc nh− mét n¨m ®# tr«i qua. S¸ng t«i

cè dËy thËt sím ®Ó gióp mÑ, t«i s÷ng sê c¶ ng−êi thÊy mÑ ®# lµm xong, t«i tr¸ch mÑ

sao mÑ kh«ng ®Ó cho con lµm. MÑ l¹i b¶o, vÉn nh− nh÷ng lÇn tr−íc : Con th× biÕt lµm

g×.

Nh−ng t«i muèn chøng minh cho mÑ thÊy t«i cã thÓ lµm ®−îc. Ngay buæi s¸ng

h«m ®ã, ®i häc vÒ sím, t«i ®# nÊu b÷a tr−a víi mét sù cè g¾ng cËt lùc. Khi mÑ vÒ c¬m

n−íc nÊu xong, cã ®iÒu c¸i bÕp thµnh mét b#i chiÕn tr−êng. Kh«ng ngê, mÑ «m t«i vµ

khãc : con g¸i mÑ ®# lín thËt råi. ThÕ råi, hai mÑ con t«i võa dän dÑp võa nãi chuyÖn.

T«i hái mÑ cã giËn t«i kh«ng, mÑ chØ c−êi, b¶o : sao mÑ l¹i giËn con ®−îc chø. T«i hái,

con lµm g× còng sai mµ mÑ ch¼ng tr¸ch mãc. MÑ nãi : mÑ biÕt con sÏ biÕt lçi vµ söa

ch÷a, v× mÑ sinh ra con mµ. R¬m rím n−íc m¾t, t«i cè hái thªm. T¹i sao khi con g¾t

mÑ, mÑ kh«ng nãi g×. MÑ gi¶i thÝch v× ë tuæi t«i tÝnh khÝ thÊt th−êng, ë tuæi nµy con

ng−êi hay ph¹m ph¶i nh÷ng sai lÇm kh«ng tr¸ch ®−îc. T«i oµ lªn khãc, mÑ «i sao mÑ

tèt víi con vËy, mÑ b¶o v× mÑ lµ mÑ cña con. T«i «m chÇm lÊy mÑ, mÑ lau n−íc m¾t

cho t«i, t«i nãi lÝ nhÝ : MÑ ¬i ! Xin mÑ h#y yªn t©m, con sÏ lµm tÊt c¶ ®Ó bï ®¾p l¹i

nh÷ng g× mÑ ®# lo l¾ng cho con. MÑ lµ tÊt c¶ cña con, lµ cuéc sèng cña con, con sÏ cè

g¾ng häc tËp tèt ®Ó xøng ®¸ng lµ ®øa con ngoan cña mÑ. MÑ ®# gióp con tØnh giÊc,

c¶m nhËn ®−îc gi¸ trÞ cña gia ®×nh vµ t×nh mÑ, c¶m ¬n mÑ nhÐ.

Dï ë ®©u hay ë n¬i nµo con vÉn lµ con mÑ, nÕu ai cßn diÔm phóc cã mÑ ë bªn

ch¨m sãc, h#y dµnh mét chót thêi gian quý b¸u cña m×nh cho mÑ, ®Ó sau nµy kh«ng

ph¶i hèi hËn. MÑ ¬i mÑ h#y yªn t©m, mÑ h#y gi÷ g×n søc khoÎ, mÑ kh«ng ph¶i lo l¾ng

cho con n÷a v× con ®# lín råi.

§Ò sè 4

C¶m nghÜ khi ®äc

Phß gi¸ vÒ kinh cña TrÇn Quang Kh¶i

Bµi lµm

Hµo khÝ §«ng A (chiÕt tù ch÷ TrÇn viÕt theo H¸n tù) khëi ph¸t bëi chiÕn th¾ng

®Õ quèc Nguyªn - M«ng lÇn thø nhÊt - 1258 ®# ®−îc kh¼ng ®Þnh rùc rì, hïng hån b»ng

c¸c chiÕn c«ng vang déi trong hai lÇn ®¹i th¾ng 1285, 1287 sau ®ã. Con ch¸u cña

nh÷ng “Ng−êi lÝnh giµ ®Çu b¹c, kÓ mi chuyÖn Nguyªn Phong” ®# lµm cho kÎ x©m

l−îc h#i hïng ngay c¶ khi chóng yªn æn vÒ n−íc - “Nghe tiÕng trèng ®ång mµ tãc trªn

®Çu b¹c tr¾ng” (§ång cæ thanh trung b¹ch ph¸t sinh). §ã lµ søc m¹nh toµn diÖn cña

d©n téc d−íi thêi nhµ TrÇn trªn c¬ së ý thøc tù c−êng, tù chñ.

http://ebook.here.vn – Thư viện Sách Tham Khảo 8

KhÝ ph¸ch hµo hïng Êy ®# vang ®éng thµnh c¶m høng yªu n−íc ®−îc biÓu hiÖn

mét c¸ch tËp trung, ®a d¹ng trong th¬ v¨n. Tõ mét lêi hÞch thiÕt tha tr−íc khi l©m trËn,

bµi phó hµo s¶ng, håi quang mÊy chôc n¨m sau ®Õn nh÷ng tø tuyÖt, nh÷ng ngò ng«n 4

c©u, 20 ch÷ ngay trong cuéc chiÕn.

Phß gi¸ vÒ kinh cña TrÇn Quang Kh¶i lµ mét trong nh÷ng bµi nh− thÕ.

Cuèi n¨m 1284 ®Çu n¨m 1285, qu©n Nguyªn- M«ng µo ¹t tÊn c«ng n−íc ta lÇn

thø hai. T×nh thÕ ®Êt n−íc hiÓm nghÌo, c¸c vua TrÇn ph¶i dêi kinh ®« t×m ph−¬ng kÕ

chèng ®ì. Nh−ng chØ qua mïa xu©n n¨m 1285, qu©n ta ®# chuyÓn thÕ tÊn c«ng. Th¸ng

t−, trong trËn ®¸nh t¹i Hµm Tö, mét ®Þa ®iÓm trªn s«ng Hång t¹i huyÖn Kho¸i Ch©u

(tØnh H−ng Yªn ngµy nay) t−íng TrÇn NhËt DuËt ®# ph¸ tan ®¹o qu©n Th¸t §¸t, b¾t

sèng giÆc ¤ M# Nhi. (Trong §¹i c¸o b×nh Ng« sau nµy NguyÔn Tr#i nhÇm sù viÖc nªn

viÕt “Cöa Hµm Tö b¾t sèng Toa §«, s«ng B¹ch §»ng giÕt t−¬i ¤ M”). Th¸ng 6, TrÇn

Quang Kh¶i th¾ng tiÕp trËn Ch−¬ng D−¬ng, ®uæi ®¹o qu©n chñ lùc cña Tho¸t Hoan

ch¹y dµi lªn phÝa b¾c, gi¶i phãng Th¨ng Long, r−íc vua TrÇn trë l¹i kinh thµnh. Trong

kh«ng khÝ Êy, «ng ngÉu høng cao ®é lµm nªn Tông gi¸ hoµn kinh s− (Phß xa gi¸ nhµ

vua vÒ l¹i kinh ®«) danh bÊt h− truyÒn. Cïng kho¶ng thêi gian nµy, vua TrÇn khi ®Õn tÕ

ë nhµ Th¸i miÕu còng øng khÈu hai c©u : "X t¾c l−ìng håi lao th¹ch m / S¬n hµ

thiªn cæ ®iÖn kim ©u". NghÜa lµ "§Êt n−íc hai phen bon ngùa ®¸ /Non s«ng ngh×n thña

v÷ng ©u vµng", cïng mét m¹ch c¶m høng yªu n−íc, tù hµo d©n téc.

Bµi th¬ chØ bèn c©u, theo lèi n¨m ch÷ m¹ch l¹c, gän gµng. Hai c©u ®Çu kÓ l¹i

hai chiÕn c«ng hiÓn h¸ch võa míi ®ã, ®ang cßn t−¬i nguyªn kh«ng khÝ chiÕn th¾ng. Cã

nÐt ®Æc biÖt lµ tr×nh tù c¸c chiÕn c«ng kh«ng ®−îc nªu theo diÔn biÕn thêi gian tr−íc

sau. ChiÕn th¾ng Ch−¬ng D−¬ng tr−íc, Hµm Tö sau. C¸ch tr×nh bµy nh− thÕ lµ theo c¸i

l«-gÝc cña c¶m høng. TrËn sau míi h¬n vµ còng vang déi h¬n. ChÝnh nhê chiÕn th¾ng

Ch−¬ng D−¬ng mµ Tho¸t Hoan ph¶i bá ch¹y, Th¨ng Long ®−îc gi¶i phãng. ChÝnh nhê

chiÕn th¸ng Ch−¬ng D−¬ng mµ cã c¸i kh«ng khÝ r¹o rùc phÊn chÊn trong ngµy “vÒ l¹i

thñ ®«” nµy. Lêi th¬ rÊt c« ®óc, vÎn vÑn m−êi ch÷, nªu hai sù viÖc lµ “c−íp gi¸o giÆc”

vµ “b¾t qu©n thï”. Song qua hai h×nh ¶nh nµy ng−êi ®äc c¶m nhËn ®−îc niÒm phÊn

chÊn, h©n hoan. §óng lµ c©u th¬ ®¨ng ®èi bªn ngoµi ®anh ch¾c, bªn trong chøa chan

xóc c¶m. C¶m xóc theo kiÓu c« l¹i. Sù c« ®óc nµy t¹o ra mét thÕ n¨ng, kh¶ n¨ng kh¬i

http://ebook.here.vn – Thư viện Sách Tham Khảo 9

gîi ng−êi ®äc suy ngÉm. Mét trong nh÷ng ®Æc tr−ng thÈm mÜ cña thi ph¸p cæ lµ gîi, Ýt

chó träng kÓ, t¶.

Hai c©u th¬ sau lµ lêi ®éng viªn, quyÕt t©m x©y dùng,b¶o vÖ nÒn th¸i b×nh cña giang

s¬n, ®Êt n−íc.

Nguyªn v¨n :

Th¸i b×nh tu trÝ lùc

V¹n cæ thö giang san

VÉn tr×nh bµy theo lèi ngò ng«n nh− tr−íc nh−ng l¹i ®Æt ra mét nhiÖm vô, mét

yªu cÇu hoµn toµn míi. Th«ng th−êng, sau chiÕn th¾ng ng−êi ta dÔ tho¶ m#n, dÔ say

s−a víi vinh quang, bá lì mét kho¶ng thêi gian cÇn thiÕt chuÈn bÞ cho t−¬ng lai. TrÇn

Quang Kh¶i ®# cã nhËn thøc hoµn toµn ®óng vµ ®Æt vÊn ®Ò mét c¸ch kÞp thêi vÒ nh÷ng

c«ng viÖc thêi hËu chiÕn. ¤ng hiÓu r»ng nh÷ng c«ng viÖc cña mét ®Êt n−íc sau chiÕn

tranh lµ hÕt søc bén bÒ. Th¸i ®é vµ hµnh ®éng ë thêi k× th¸i b×nh rÊt cÇn ph¶i tËp trung

lµ “tu trÝ lùc”. “Tu” lµ häc tËp, båi®¾p, “trÝ lùc” lµ trÝ tuÖ, kh¶ n¨ng. ý th¬ vÉn tiÕp tôc

gîi cho ng−êi ®äc hiÓu thªm r»ng, ®Êt n−íc vÉn ®ang ®ßi hái, cßn yªu cÇu nh÷ng con

ng−êi chiÕn th¾ng nµy nhiÒu cèng hiÕn h¬n n÷a. Cã nh− vËy míi cã sù yªn b×nh, v÷ng

ch#i mu«n n¨m. Mét ý th¬ ®Çy tinh thÇn tr¸ch nhiÖm.

Bµi th¬ cã c¸i hå hëi, phÊn chÊn tét cïng tr−íc nh÷ng chiÕn th¾ng, nh÷ng chiÕn

c«ng. NiÒm tù hµo, niÒm say mª, tinh thÇn l¹c quan thËt bay bæng phï hîp víi hµo khÝ

§«ng A thña Êy. Nh−ng ®©y còng lµ mét niÒm vui rÊt lÝ trÝ, rÊt tØnh t¸o s¸ng suèt cña

con ng−êi ý thøc ®−îc gi¸ trÞ trän vÑn cña niÒm vinh quang. MÆt kh¸c phï hîp víi

phong c¸ch ng«n ng÷, uy thÕ cña vÞ t−íng quèc ®Çu triÒu.

KÕt cÊu chÆt chÏ, cã søc kh¸i qu¸t cao, c¶m xóc c« ®äng l¹i võa cã kh¶ n¨ng gîi më ý

t−ëng ®# t¹o ra mét sù thèng nhÊt néi dung vµ h×nh thøc theo kiÓu tuyªn ng«n riªng

biÖt. §Êy chÝnh lµ nÐt ®Æc s¾c cña Phß gi¸ vÒ kinh.

Cho ®Õn h«m nay bµi th¬ vÉn sèng trong niÒm tù hµo d©n téc, vÉn gi÷ nguyªn

gi¸ trÞ thêi sù nãng hæi, vÉn lµ mét bµi häc. Bµi häc vÒ ý thøc, tr¸ch nhiÖm x©y dùng

®Êt n−íc v÷ng m¹nh sau chiÓn tranh.

§Ò sè 5

C¶m nghÜ vÒ vÎ ®Ñp con ng−êi

qua truyÖn ng¾n Lo H¹c cña Nam Cao.

http://ebook.here.vn – Thư viện Sách Tham Khảo 10

Bµi lµm

Mçi mét nhµ v¨n ®Òu cã c¶m høng s¸ng t¸c riªng cña m×nh. Nam Cao còng vËy,

«ng lµ mét nhµ v¨n chuyªn viÕt truyÖn ng¾n lÊy c¶m høng s¸ng t¸c tõ nh÷ng ng−êi

n«ng d©n trong x# héi cò, ca ngîi vÎ ®Ñp néi t©m tiÒm tµng cña hä. TruyÖn ng¾n Lo

H¹c lµ mét tiªu biÓu trong sè ®ã.

VÎ ®Ñp cña nh÷ng ng−êi n«ng d©n nghÌo khæ ®−îc nhµ v¨n thÓ hiÖn mét c¸ch

kh¸ch qua, s©u s¾c vµ truyÒn c¶m qua bøc ch©n dung cña L#o H¹c. Tr−íc hÕt vÎ ®Ñp

Êy béc lé ë lèi sèng t×nh nghÜa. L#o rÊt th−¬ng “cËu vµng” - tªn th©n mËt l#o ®Æt cho

con chã vµng. §ã lµ kØ niÖm vÒ ®øa con trai. Mét trËn èm ®# khiÕn cho cuéc sèng cña

l#o cµng tóng bÊn, c¬m l#o ¨n mçi b÷a còng ch¼ng ®ñ no nãi g× tíi viÖc nu«i thªm con

vµng. Cuèi cïng l#o ph¶i quyÕt ®Þnh b¸n, mÆc dï con vµng ®# g¾n bã víi l#o trong

nh÷ng ngµy l#o c« ®¬n nhÊt. Cã ®iÒu l#o ®# b¨n kho¨n day døt nhiÒu lÇn. Khi sang nhµ

«ng gi¸o kÓ vÒ viÖc b¸n chã, l#o cè tá râ sù vui vÎ, nh−ng l#o "c−êi mµ nh− mÕu, ®«i

m¾t Çng Ëng n−íc, mÆt l#o ®ét nhiªn co róm l¹i, nh÷ng nÕp nh¨n x« l¹i víi nhau, Ðp

cho n−íc m¾t ch¶y ra, c¸i ®Çu l#o nghÑo vÒ mét bªn vµ c¸i miÖng mãm mÐm cña l#o

mÕu nh− con nÝt, l#o hu hu khãc". L#o tù tr¸ch m×nh b»ng nµy tuæi ®Çu råi cßn ®¸nh

lõa mét con chã.

C¸ch mét con ng−êi, nhÊt lµ ng−êi nghÌo khæ ®èi xö víi mét con vËt lµ sù thÓ

hiÖn nh©n c¸ch râ rµng nhÊt, b¶n chÊt nhÊt. ChØ ai sèng b»ng t×nh nghÜa, míi biÕt g¾n

bã, tri ©n dÉu lµ víi mét con vËt. ChØ ai cao th−îng míi biÕt xÊu hæ, ©n hËn tr−íc hµnh

vi mµ m×nh coi lµ ph¶n tr¾c tr−íc mét con vËt.

VÎ ®Ñp cã søc m¹nh nhÊt trong con ng−êi lµ t×nh th−¬ng yªu, ®øc hi sinh cao c¶.

Bao trïm tÝnh c¸ch l#o H¹c chÝnh lµ tÊm lßng, ®ø tÝnh nµy. Th−¬ng con, l#o cè g¾ng

dµnh dôm tiÒn cho con c−íi vî, cè gi÷ lÊy m¶nh v−ên cho con, dï cuéc sèng cã khã

kh¨n, khæ së thÕ nµo. L#o cè g¾ng thu vÐn sao cho kh«ng phiÒn ®Õn ng−êi kh¸c. L#o

göi «ng gi¸o ba m−¬i ®ång b¹c phßng khi l#o chÕt cã tiÒn lµm ma. Lßng tù träng ®#

kh«ng cho phÐp l#o nhËn sù gióp ®ì giÊu giÕm cña «ng gi¸o. §ã lµ phÈm chÊt kiªn

c−êng cña ng−êi n«ng d©n nghÌo khæ.

Nh−ng ®au ®ín thay, chÝnh nh÷ng phÈm chÊt lín lao nµy ®# dÉn l#o ®Õn víi c¸i

chÕt. L#o H¹c chñ ®éng chän c¸i chÕt, nghÜa lµ l#o ®# hµnh ®éng quyÕt liÖt nhÊt, x¶

th©n ®Ó b¶o vÖ vÎ ®Ñp con ng−êi, vÎ ®Ñp lµm ng−êi.

Trong truyÖn ng¾n Lo H¹c, h×nh ¶nh «ng gi¸o còng ngêi s¸ng. ¤ng gi¸o ®¹i

diÖn tiªu biÓu cho t×nh yªu th−¬ng, chia xÎ, sù ®ång c¶m, niÒm tin ë vÎ ®Ñp con ng−êi

vµ còng chÝnh lµ mét vÎ ®Ñp. NhÊt lµ trong mét x# héi mµ v× nghÌo khæ qu¸ ng−êi ta

nghi ngê nhau, kh«ng thÓ ®Õn ®−îc víi nhau, kh«ng tin vµo sù tèt ®Ñp cña nhau.

VÎ ®Ñp con ng−êi trong truyÖn ng¾n Lo H¹c cña Nam Cao ®−îc x©y dùng trªn

c¶nh nghÌo khã cña ng−êi n«ng d©n trong x# héi cò. Nh−ng ®ã lµ vÎ ®Ñp cña con

ng−êi ViÖt Nam, nªn dÉu thêi "®ãi nghÌo trong r¬m r¹, v¨n chiªu hån tõng thÊm giät

m−a r¬i" (ChÕ Lan Viªn) nµy ®# qua ®i l©u råi, vÎ ®Ñp Êy vÉn lung linh ¸nh s¸ng vµ

®Çy søc lay ®éng.

§Ò sè 6

Quª h−¬ng trong th¬ TÕ Hanh

http://ebook.here.vn – Thư viện Sách Tham Khảo 11

Bµi lµm

Quª h−¬ng trong xa c¸ch lµ nguån ®Ò tµi v« tËn, lµ c¶ mét dßng c¶m xóc d¹t dµo,

lÊp l¸nh suèt ®êi th¬ TÕ Hanh. C¸i lµng quª nghÌo ë mét cï lao trªn s«ng Trµ Bång ®#

nu«i d−ìng t©m hån TÕ Hanh, ®# trë thµnh nguån c¶m xóc v« tËn ®Ó «ng viÕt nªn

nh÷ng vÇn th¬ tha thiÕt, lai l¸ng nh− : “Nhí con s«ng quª h−¬ng”, “Quª h−¬ng”, “Trë

l¹i con s«ng quª h−¬ng”. Sinh ra vµ lín lªn trªn m¶nh ®Êt miÒn Trung - Qu#ng Ng#i,

mét vïng ®Êt c»n cçi, quanh n¨m chØ cã giã vµ c¸t, mét vïng quª nghÌo. Do hoµn c¶nh

b¾t buéc, «ng rêi xa quª h−¬ng tõ thuë thiÕu thêi. Trong thêi gian xa quª «ng viÕt rÊt

nhiÒu t¸c phÈm, chñ yÕu lµ vÒ quª h−¬ng, b»ng tÊt c¶ nh÷ng t×nh yªu, nçi nhí cña

m×nh. Mét vïng ®Êt ®Çy th¬ méng vµ rÊt ®Ñp trong th¬ TÕ Hanh. Trong ®ã cã nãi con

s«ng quª mµ «ng g¾n bã :

Quª h−¬ng t«i cã con s«ng xanh biÕc

N−íc g−¬ng trong soi tãc nh÷ng hµng tre

Xa quª, xa c¶ con s«ng. Cã thÓ nãi ®ã lµ nçi ®au cña «ng.

Qua nh÷ng kØ niÖm, håi t−ëng vÒ con s«ng trong “nçi nhí con s«ng quª h−¬ng”,

TÕ Hanh ®# thÓ hiÖn mét t×nh yªu quª h−¬ng tha thiÕt, m#nh liÖt, mét h×nh ¶nh quª

h−¬ng th©n thiÕt, ruét rµ.

- Lµng t«i ë vèn nghÒ chµi l−íi

N−íc bao v©y c¸ch biÓn nöa ngµy s«ng

- Quª h−¬ng t«i cã con s«ng xanh biÕc

N−íc g−¬ng trong soi tãc nh÷ng hµng tre

ThÕ ®Êy, quª h−¬ng trong th¬ TÕ Hanh hiÖn lªn ®Ñp vµ m¸t dÞu nh− vËy. Cßn

ng−êi d©n quª th× m¹nh mÏ, tinh tÕ, sèng ®éng :

D©n chµi l−íi lµn da ng¨m d¸m n¾ng

Cã th©n h×nh nång thë vÞ xa x¨m

ChØ cã ai lµ con ng−êi cña s«ng n−íc, v¹n chµi míi cã thÓ t¹o ®−îc h×nh ¶nh

ng−êi d©n chµi gi÷a ®Êt trêi lång léng giã víi ®ñ h×nh khèi, mµu s¾c vµ h−¬ng vÞ. ChÊt

muèi mÆn nång ngÊm vµo th©n h×nh ng−êi d©n quª h−¬ng còng nh− ngÊm s©u vµo lµn

da, thí thÞt vµo tËn t©m hån th¬ TÕ Hanh. B»ng giäng th¬ gi#i bµy, ph¬i tr¶i, «ng ®# kÓ

vÒ kØ niÖm tuæi th¬ t−¬i ®Ñp :

Khi mÆt n−íc chËp chên con c¸ nh¶y

B¹n bÌ t«i tôm n¨m tôm bÈy...

T«i ®−a tay «m n−íc vµo lßng

S«ng më n−íc «m t«i vµo d¹

Cao h¬n, trong xa c¸ch, nh−ng víi søc m¹nh cña t×nh quª, kh«ng chØ cã h×nh ¶nh

®Æc tr−ng cña quª h−¬ng "Mµu n−íc xanh, c¸ b¹c c¸nh buåm v«i / Tho¶ng con thuyÒn

rÏ sãng ch¹y ra kh¬i" hiÖn ra mµ nhµ th¬ cßn c¶m nhËn ®−îc c¶ mïi vÞ quª :

Nay xa c¸ch lßng t«i lu«n t−ëng nhí

T«i thÊy nhí c¸i mïi nång mÆn qu¸

Quª h−¬ng TÕ Hanh lµ mét lµng chµi nghÌo, ng−êi d©n sèng cÇn cï, khã nhäc,

thÕ nh−ng khi nhí vÒ quª, «ng l¹i chØ thÊy vÎ ®Ñp t−¬i s¸ng. Ph¶i ch¨ng ®ã lµ nhê lµng

quª Êy cã con s«ng ªm ®Òm, tu¬i t¾n, l¹i gÇn biÓn tù do, phãng kho¸ng vµ nhÊt lµ nhê

tr¸i tim tuæi trÎ khoÎ kho¾n ? MÆt kh¸c, cïng t×nh c¶m ®»m th¾m, kØ niÖm s©u l¾ng,