Nhu cầu hoạt động công tác xã hội tại trường thcs nguyễn lương bằng, quận liên chiểu - đà nẵng.

ỌC N N

TRƢ N ỌC SƢ P M

KHOA TÂM LÝ - GIÁO DỤC

NGUYỄN DANH SÁU

NHU CẦU HO T ỘNG CÔNG TÁC XÃ HỘI

T TRƢ NG THCS NGUYỄN LƢƠN BẰNG

QUẬN LIÊN CHIỂU - N NG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

NGÀNH: CỬ NHÂN CÔNG TÁC XÃ HỘI

Đà Nẵng, t 5 6

L CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu do tôi thực hiện. Các số liệu, kết

quả nghiên cứu và các kết luận được trình bày trong luận văn hoàn toàn trung thực

và chưa được công bố ở bất kỳ một nghiên cứu nào. Tôi xin chịu hoàn toàn trách

nhiệm về nghiên cứu của mình.

Ngƣời thực hiện

Nguyễn Danh Sáu

L I CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện luận văn tốt nghiệp chuyên ngành Công tác xã hội

với đề tài “Nhu cầu hoạt động CTXH tại trường THCS Nguyễn Lương Bằng - Đà

Nẵng” ngoài sự nỗ lực, cố gắng của bản thân, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt

tình, những lời động viên sâu sắc từ thầy cô, gia đình, bạn bè.

Lời đầu tiên, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến giảng viên Th.S: Bùi

Đình Tuân, người đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình chỉ bảo và giúp đỡ tôi trong quá

trình thực hiện luận văn này.

Tôi xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc đến tất cả các thầy giáo, cô giáo đã giảng

dạy em trong suốt những năm học vừa qua, cung cấp cho tôi những kiến thức bổ ích

để tôi ứng dụng vào đề tài luận văn của mình.

Tôi cũng xin được gửi lời cảm ơn đến các thầy cô giáo, các em học sinh của

trường THCS Nguyễn Lương Bằng đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi có thể hoàn

thành luận văn này

Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn!

Ngƣời thực hiện

Nguyễn Danh Sáu

MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Ý nghĩa

CTXH Công tác xã hội

THCS Trung học cơ sở

NVXH Nhân viên xã hội

XHH Xã hội học

THCS Trung học cơ sở

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Danh mục các bảng

Bảng 1: Các nhóm khó khăn mà học sinh thường gặp phải

Bảng 2: So sánh các nhóm khó khăn giữa học sinh nam và nữ

Bảng 3: So sánh các nhóm khó khăn thường gặp ở học sinh các khối lớp.

Bảng 4: Các khó khăn trong các mối quan hệ.

Bảng 5: Khó khăn từ phía bản thân học sinh

Bảng 6: Các khó khăn trong học tập

Bảng 7: Các hình thức giải quyết khi gặp khó khăn của học sinh

Bảng 8: Mức độ mong muốn của học sinh đối với các hình thức trợ giúp của CTXH

trong trường học.

Bảng 9: Mong đợi của các em học sinh về một nhân viên CTXH trong trường học.

Danh mục biểu đồ

Biểu đồ 1: Các nhóm khó khăn mà học sinh thường gặp.

Biểu đồ 2: Các khó khăn trong mối quan hệ.

Biểu đồ 3: Nhu cầu của học sinh về việc có phòng công tác xã hội trong trường học.

Biểu đồ 4: Xu hướng tìm đến sự trợ giúp của CTXH của học đường.

Biểu đồ 5: Mong đợi của các em học sinh về một nhân viên CTXH trong trường

học.

MỤC LỤC

L CAM OAN

L I CẢM ƠN

MỤC CHỮ VIẾT TẮT

PHẦN MỞ ẦU ............................................................................................. 1

1. Lí do chọn đề tài........................................................................................... 1

2. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................. 2

3. Khách thể nghiên cứu................................................................................... 2

4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 2

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................... 2

6. Giả thiết khoa học......................................................................................... 2

7. Mục đích nghiên cứu .................................................................................... 3

8. Phương pháp nghiên cứu và công cụ nghiên cứu......................................... 3

9. Cấu trúc đề tài............................................................................................... 3

C ƢƠN 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN ................................................................... 4

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề................................................................... 4

1.1.1. Một số nghiên cứu nước ngoài ............................................................... 4

1.1.2. Một số nghiên cứu trong nước................................................................ 6

1.2. Lý thuyết ứng dụng trong nghiên cứu ....................................................... 9

1.2.1. Lý thuyết sinh thái .................................................................................. 9

1.2.2. Thuyết hệ thống .................................................................................... 10

1.2.3. Lý thuyết Vai trò ................................................................................... 12

1.2.4. Lý thuyết Nhu cầu................................................................................. 13

1.2.5. Thuyết Gắn bó của Bowlby................................................................... 15

1.3. Các khái niệm công cụ ............................................................................ 17

1.3.1. Khái niệm học sinh trung học cơ sở ..................................................... 17

1.3.2. Khái niệm nhu cầu................................................................................ 17

1.3.3. Khái niệm công tác xã hội.................................................................... 18

1.3.4. Nghề công tác xã hội ............................................................................ 18

1.3.5. Công tác xã hội trong trường học ........................................................ 18

1.3.6. Nhu cầu của CTXH trong trường học .................................................. 18

1.4. Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh trung học cơ sở ................................ 19

1.4.1. Đặc điểm phát triển sinh lí của học sinh trung học cơ sở.................... 19

1.4.2. Đặc điểm phát triển tâm lý, nhân cách của học sinh trung học cơ sở . 20

1.5. Hoạt động của nhân viên công tác xã hội trường học ............................. 26

1.6. Chức năng, nhiệm vụ của nhân viên CTXH trong trường học................ 27

1.7. Vai trò nhân viên xã hội trong trường học .............................................. 28

TIỂU KẾT C ƢƠN ............................................................................... 30

C ƢƠN 2: TỔ CHỨC V P ƢƠN P ÁP N ÊN CỨU............. 31

2.1. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................... 31

2.1.1. Nghiên cứu lý luận................................................................................ 31

2.1.2. Nghiên cứu thực tiễn............................................................................. 32

2.1.2.1. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi............................................... 32

2.1.2.2. Phương pháp trò chuyện ................................................................... 35

2.1.2.3. Phương pháp quan sát....................................................................... 36

2.1.2.4. Phương pháp phỏng vấn sâu ............................................................. 36

2.1.2.5. Phương pháp thống kê bằng toán học............................................... 37

TIỂU KẾT C ƢƠN 2............................................................................... 38

C ƢƠN 3: N U CẦU HO T ỘNG CÔNG TÁC XÃ HỘI T I

TRƢ NG THCS NGUYỄN LƢƠN BẰNG THÀNH PHỐ N NG39

3.1. Thực trạng các vấn đề khó khăn của học sinh gặp phải .......................... 39

3.1.1. Khó khăn trong các mối quan hệ.......................................................... 43

3.1.2. Khó khăn từ phía bản thân học sinh..................................................... 46

3.1.3. Khó khăn trong học tập ........................................................................ 48

3.2. Thực trạng các hình thức trợ giúp cho học sinh tại trường học............... 50

3.3. Cách ứng phó của bản thân học sinh khi gặp khó khăn........................... 52

3.4. Nhu cầu của học sinh về sự trợ giúp của nhân viên công tác xã hội trong

trường học....................................................................................................... 54

3.4.1. Nhu cầu của học sinh về hoạt động CTXH trong trường học .............. 54

3.4.2. Nhu cầu cần sự trợ giúp của nhân viên CTXH trong trường học. ....... 55

3.4.3. Nhu cầu của học sinh về hình thức, thời gian, địa điểm trợ giúp CTXH

học đường ....................................................................................................... 58

3.4.4. Mong đợi của học sinh về một nhân viên CTXH học đường................ 60

3.4.5. Nhu cầu của giáo viên và cán bộ nhà trường về trợ giúp CTXH trong

trường học ...................................................................................................... 62

TIỂU KẾT C ƢƠN 3............................................................................... 65

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .............................................................. 66

1.1. Kết quả nghiên cứu lý luận ....................................................................... 66

1.2. Kết quả nghiên cứu thực tiễn .................................................................... 66

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................... 69

PHỤ LỤC 1 ................................................................................................... 72

PHỤ LỤC 2 ................................................................................................... 76

PHỤ LỤC 3 ................................................................................................... 78

1

PHẦN MỞ ẦU

1. Lí do chọn đề tài

Học sinh Trung học cơ sở (THCS) có độ tuổi 12 đến 15, là lứa tuổi vị thành

niên. Đây là giai đoạn phát triển đặc biệt của cuộc đời con người, tuổi thiếu niên là

lứa tuổi chịu nhiều những biến đổi, khó khăn và phức tạp nhất, do đó ở lứa tuổi này

các em dễ bị khủng hoảng nhất. Đây là giai đoạn có nhiều băn khoăn về các quan

điểm sống, về các trạng thái cảm xúc, nhận thức. Do sự ảnh hưởng của sự phát triển

kinh tế - xã hội ngày càng sâu sắc, đa dạng và phức tạp, đời sống tâm lí học sinh nói

chung, học sinh THCS nói riêng đang có những thay đổi to lớn với nhiều biểu hiện

đáng lo ngại, nhiều học sinh gặp phải các khó khăn trong học tập, trong các mối

quan hệ xã hội, có nhiều vướng mắc trong giao tiếp ứng xử với bạn bè, thầy cô, gia

đình,...Những điều này có thể dẫn đến các vấn đề về cảm xúc (lo âu, trầm cảm, tức

giận,..), rối loạn hành vi (đập phá tài sản, bạo lực học đường,..), nghiện game, sử

dụng chất gây nghiện, có thai tuổi vị thành niên, bỏ học, tự tử,…Nếu không được

giải quyết kịp thời thì dẫn tới hậu quả đáng tiếc xảy ra. Vì vậy, cần có một giải pháp

phòng ngừa về mặt lâu dài cũng như các can thiệp kịp thời để các em lấy lại cân

bằng và tự giải quyết vấn đề của chính mình. Trên thế giới công tác xã hội trong

trường học đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc giả quyết các vấn đề trên. Ở

Việt Nam, công tác xã hội đã và đang trên đà phát triển nhưng dường như vẫn còn

thiếu vắng mạng lưới cơ sở cung cấp các dịch vụ công tác xã hội trong trường học

nhằm giải quyết hiệu quả các vấn đề của học sinh, hiện nay công tác xã hội tại

trường cấp 3 tại Đà Nẵng đã đưa vào hoạt động nhưng cấp THCS vẫn chưa được

quan tâm và đầu tư.

Xuất phát từ thực trạng trên người viết lựa chọn đề tài: “Nhu cầu hoạt động

công tác xã hội tại trường THCS Nguyễn Lương Bằng quận Liên Chiểu - Đà

Nẵng”, nhằm tìm hiểu, đánh giá thực trạng nhu cầu hoạt động công tác xã hội hiện

nay, cũng như vai trò của nhân viên công tác xã hội trường học…