Nho giáo với vấn đề gia đình

NGHIEN ciru - TRAO OOI

NHO GlAO V(!fl VA N D i GIA DINH

1. Quan ni^m ciia Nho gido v^ gia dinh

Trong lich sii tu tudng nhdn loai, Nho

gido Id hpe thuydt cd siic s6ng ldu b^n vd

tdm anh hudng rOng ldn. Nho gido khdng chi

Id be dd tu tudng dg nhi^u quoc gia phuang

Ddng thdi trung dai nhu Trung Qu6c, Vipt

Nam, Nhgt Bdn, Trigu Tien... t6 chire bO

mdy nhd nudc, xdy dyng phdp lugt md cdn

ddng vai trd tgo dung chuan muc cho cdc

quan he phdt sinh trong ddi song xd hgi.

Xudt hien khi nha Tdy Chu budc vdo giai

doan suy ygu (thg ki VI - V TCN), che dp

tdng phdp md trieu dai nhd Thucmg vd nhd

Chu day cdng xay dyng cd nguy ca tan ra,

Nho giao dgc biet nhan mgnh vai trd ciia gia

dinh, chii trgng cimg cd trgt tu gia dinh. Theo

tinh thdn cua che d$ tdng phdp, Chu thien tu

la ngudi diing ddu, thay trdi trj dan, dong vai

trd Id tdng chii. Tdng chii nam quyen phong

tudc, cap ddt dai cho con em vd cdng thdn cua

minh; lap ra cdc qudc gia chu hdu. Chu hdu

do thign tii lap ra gpi Id tdng quoc (cimg

chung td tidn), do tdng vucmg qudn li. Vdi

nguygn tdc Id chiic va digu hdnh bg mdy

thdng trj: "than thdn tdn tdn" (thuang yeu

ngudi than, tdn quy ngudi tren), tdng vuong

phdi tuan thii tuyet ddi uy quydn cua thidn tii

ddng thdi Id trudng tdc. Cdch thiic quan li de

cao vai tro cua gia trudng ddng thdi Id thien

tii trong tdng phdp nhd Chu da anh hudng ldn

dgn tu tudng Nho gido. Dg "tdng Chu", "phuc

Chu", van hoi trgt tu xd hgi vd cd ddng cho

chg dp tdng phdp - chd dp thdng tri dua tren

ThS. VU THj Y^N *

ca sd huylt th6ng cua ddng hg, Kh6ng Tu -

dng td ciia dgo Nho ddnh khd nhidu edng sue

bdn vk gia dinh vd sy cin thidt phdi cung co

trgt ty gia dinh. Qua nhieu thdi ki, cdc nhd

Nho dd phdt tridn vd hodn thipn tu tudng ciia

Kii6ng Tii, hinh thanh nhiing quan niem ddc

ddo vd If thii vd gia dinh. Nhung quan niem

ndy td ca so dd giai cap thdng tri d Trung

CJu6c vd mpt sd qudc gia phuang Dong hucmg

Nho thdi trung dai vdn dung de td chiic gia

dinh vd xay dung dudng loi trj qudc.

Cdc nhd Nho tir Tign Tan tdi thdi Tdng

dgu cho rdng de xd hdi thinh trj, con ngucri

hod myc, te bdo ciia xd hdi phdi Id dgi gia

dinh phy quyen gia trudng; bdc de vuong

phdi lay dgo te gia la co sd cua dgo tri qudc.

7.7. Quan niim dgi gia dinh phu quyen

gia Irudng

Gia dinh theo quan niem Nho giao phdi la

gia dinh ldn, gia dinh gia trudng vd gia dinli

phy quyen. Gia dinh ldn la gia dinh chin the

he (cim tgc) cimg sinh sdng va co trach nhigm

vdi nhau. Kinh thugng thu ciia Khdng Tu

ngodi vipc khdng djnh che do gia dinh ciiu too

xuat hi$n tir thdi Ngy de con giai thich khai

nipm cdu tgc: "Cuu tdc: HQ chin ddi, tren

bdn thdn bdn ddi, dudi bdn thdn bdn ddi,

cgng ihem bdn thdn nua Id chin ddi"S Tren

bdn than bdn ddi md Nho gido dg cap bao

gdm: cao td (kj), tdng td (cu), td phu (di^),

phu (cha); dudi bdn than bon ddi la: tii (con),

* Giang vi6n Khoa hdnh chinh - nhd nudc Trucmg D^i hpe Ludt Hd N^i

TAP CHl LUAT HOC S6 10/2012