Nhìn lại quan hệ Pháp - Việt Nam - Trung Quốc quan các bản hiệp ước cuối thế kỷ XIX

NHIN LAI QUAN HE PHAP - VIET NAM -

TRUNG QUOC QUA CAC BAN HIEP UdC

CUOI THE KY XIX

v u Dl/dNG NINH*

Tijf giiia the ky XIX, quan he quoe te

giiia nddc Phap vdi Viet Nam va

Trung Quoe trci nen rfi't phdc tap. Nguon

goc cd ban Id sd tranh chd'p Viet Nam gida

mot de qude thdc dan phddng tay vdi mot

de che phong kien phddng Dong. Nddc

Phap xam Iddc muon bien Viet Nam trd

thdnh thuoc dia, nhdng dieu do dong cham

den "quyen ton chu" ciia Trung Hoa doi vdi

quoe gia cl phddng Nam nay. Vdy nen moi

mau thuin giiia Phap va Trung Qude ve

vd'n de Viet Nam la dieu khong tranh khoi.

Qua eae ban hiep ddc da ky ket cung nhdng

sd bien da xay ra vao n^a sau th§' ky XDC,

chung ta nhin lai moi quan he diy phdc

tap d khu vdc nay.

1. Quan he Phap - Trung tii sau

Chien tranh Thuoc phien

Cuoe Chien tranh Thuoc phien ldn thd

nhit 6 Trung Quoe da buoc trieu dinh Man

Thanh phai ky vdi Anh ban Hiep ddc Nam

Kinh (1842), danh diu bdde diu tien cua

mdl quan he bit binh ddng giiia Trung

Quoe vdi cac nddc phddng Tay. Theo bdde

ehan ciia Anh, nSm 1844, My va Phap cung

gay sd, buoc chinh quyen Man Thanh phai

ky Hiep ddc Vong Ha vdi My vd Hi$p ddc

Hoang Pho" vdi Phap. Ngoai nhiing quyen

ldi dddc hdcing nhd ngddi Anh ve vi^c td do

buon ban ci 5 eifa bien (Quang Chau, Phuc

Chau, Ninh Ba, Ha Mon, Thddng Hai),

dddc thoa thudn ve mdc thue xuit nhap

khiu, hdcing quyen lanh sd tdi phan, Phap

eon doi them quyen td do truyen dao vi tim

each m6 ddcfng buon ban xuong vung Hoa

Nam. Cac nddc chau Au khae cdng gay siic

6p buoc Bic Kinh phai lin Iddt ky hiep Ude

vdi Bi, Thuy Dien, Na Uy, Nga, Bo Ddo

Nha...

Td ndm 1856 den 1860, lien quan Anh -

Phap dddc Nga va My ho trd da gay ra euoc

Chien tranh Thuoc phien lin thd hai.

Quan xam Idde tin cong Quang Chau, tien

len Thien Tan, doa danh thang vdo Bdc

Kinh buoc trieu dinh phai ky Hiep ddc

Thien Tan (1857) md them nhieu eiia khiu

cho nddc ngoii vdo buon ban.

Diu ndm 1860, 18 ng^n quan Anh vi 7

ngin quan Phap dieu tiu chien danh pha

eae e^a bien Dai Co, Thien Tan roi dda

quan tien thdng vao Bdc ICinh. Nha vua

Ham Phong bo chay khoi kinh do, trieu

dinh phai ky Hiep ddc Bie Kinh (1860) md

them cang Thien Tan, md rong nhiidng dia

'GS. D^i hoc Quoe gia Rk Noi ,;ay