Nhật Bản trong chính sách đối ngoại của Mỹ trước năm 1945.

28 SO 10-2009 CHAU MY NGAY NAY

INHAT BAN TRONG CHINH SACH DOI NGOAI

CUA MY TRL/dC NAM 1905

TS. Tran Thien Thanh

Dgi hgc Khoa hgc Xa hoi vd Nhdn vdn

Nhiing thap ky dau sau khi lap

nu'dc. mac dU da cd nhUng dieu

chinh cho phii hdp vdi ldi ich cua

Mv trong nhiing hoan canh nha't dinh.

nhung chil nghia biet lap van la phudng

cham xu the chu ye'u cua Hoa Ky trong

quan he vdi cac nudc chau Au. Den khi

My "nhan ra" va hanh ddng de md rdng

va bao ve ldi ich cua minh ngoai pham vi

Tay ban cau. nhiing hanh ddng dd da

dien ra trUdc tien d chau A chii khdng

phai chau Au.

Trong qua trinh md rdng anh hudng

sang chau A. trudc tien My hudng tdi de

che Trung Hoa. Ngoai ly do mudn xam

nhap thi trudng rpng ldn day tiem nang

nay. cdn cd mdt nguyen nhan khac tac

ddng tdi quyet dinh cua My. Dd la. vao

cudi the ky XVIII. dau rhe ky XIX.

trong khi Nhat Ban va Tneu Tien thiic

hien chinh sach ddng cifa vdi hau bet

cac qudc gia trong dd cd My thi Trung

Qudc van cho phep tien hanh nhiing

hoat ddng thudng mai ban che qua cang

Quang Chau.

Can cu theo nhung tai lieu hien cd.

con tau dau tien cua My ha neo d'bd

bien Nhat Ban la tau Lady Washington

do thuyen trUdng Kendnck chi huy.

Lan bo neo tinh cd vao mua Xuan nam

1791 nay la de tranh thdi tie't xau.

Ve mat thdi gian. thdi diem nay cho

tha'y. My khdng phai la qud'c gia

phudng Tay dau tien tham nhap Nhat

Ban hay la qudc gia tim each khai

thdng quan he vdi Nhat Ban tru'dc tien.

Tuy nhien. chinh sil xua't hien cua cac

chien ham My trong vting bien NTaat

Ban mdi khien tinh the chinh tri thay

ddi manh me.

Sau lan bd neo tinh cd tai cifa ngo

phia Ddng Nhat Ban vao nam 1791 de'n

cudi nhiing nam 1830, nhieu tau My da

tie'n vao hai phan Nhat Ban. Tai nhiing

thdi diem nay, xua't phat til nhan thiic

ve tiem nang kinh te va vi tri chie'n lUdc

cua Nhat Ban. quyet tam bie'n Nliat

Ban thanh mdt cu diem cua My d Thai

Binh Dudng da dan trd thanh mdt chii

trUdng. ldn cua My, nhUng sii quan tam

cua My ddi vdi Nhat Ban vdi tU each la

mdt thi trudng tiem nang, mdt huyet

mach giao thdng tren con dudng vUdn

tdi cac qud'c gia phUdng Ddng chUa chiu

tac ddng cua nhiing nhan td' cd tam

quan trong dac biet va nhiing cd' gang

khai md con dudng tien vao Nhat Ban

van chu'a thanh cdng.

Den nhung nam 40. dau nhiing nam

50 cua the ky XIX. nhUng yeu td' cd tam

quan trong dac biet dd da xua't hien:

Mgt Id, de'n giua the ky XIX, My da

budc vao giai doan cdng nghiep hda va

xay diing he thd'ng kinh doanh ldn.

Dieu dd cho phep My trang bi vii khi

hien dai cho cac ham ddi tau ldn vUdt

dai dUdng.

Hai la, nam 1844, My dat dUdc budc

tien mdi trong qua trinh banh trUdng

sang Trung Qud'c. Ngay 3/7/1844, dai

dien chinh phu My Caleb Cushing ky