Nhân nhanh in vitro cây hoắc hương (Pogostemon cablin (Blanco) Benth. qua giai đoạn mô sẹo

Vũ Thanh Sắc và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 96(08): 125 - 129

125

NHÂN NHANH IN VITRO CÂY HOẮC HƯƠNG

(Pogostemon cablin (Blanco) Benth. QUA GIAI ĐOẠN MÔ SẸO

Vũ Thanh Sắc

*

, Nguyễn Thị Hạnh, Nguyễn Thị Thu Huyền

Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Trong nghiên cứu, chúng tôi sử dụng các mẫu lá và chồi hoắc hương in vitro làm vật liệu tạo mô

sẹo. Mẫu được cấy trên môi trường MS cơ bản bổ sung các chất kích thích sinh trưởng (KTST)

thuộc nhóm auxin là 2,4 D, NAA, IBA và than hoạt tính. Mô sẹo hình thành được nhân sinh khối

trên môi trường MS bổ sung 1,5 mg/l 2,4D, 0,5 g/l than hoạt tính và BAP, kinetin với nồng độ

khác nhau. Mô sẹo được tái sinh trên môi trường cơ bản MS bổ sung BAP và kinetin. Kết quả thu

được như sau: 1) Môi trường phù hợp nhất cho tạo mô sẹo từ lá và thân cây hoắc hương là môi

trường MS bổ sung 1,5 mg/l 2,4-D; 2) Nồng độ than hoạt tính thích hợp nhất cho tạo mô sẹo từ lá

hoắc hương in vitro là 0,5 g/l; 3) Nhân sinh khối mô sẹo hoắc hương trên môi trường MS bổ sung

0,5 g/l than hoạt tính, 1,5 mg/l 2,4-D, 1,0 BAP cho kết quả tốt nhất; 4) Môi trường tái sinh chồi từ

mô sẹo cây hoắc hương tốt nhất là MS bổ sung 0,5 mg/l than hoạt tính, 1 mg/l kinetin.

Từ khóa: Hoắc hương, mô sẹo, nhân nhanh, tái sinh, thoạt tính

MỞ ĐẦU

*

Cây hoắc hương có tên khoa học là

Pogostemon cablin (Blanco) Benth. có nguồn

gốc từ Philippin [1], [4]. Hiện nay chúng

được trồng ở các vùng nhiệt đới như Châu Á

và Châu Phi với qui mô lớn để lấy tinh dầu.

Tinh dầu hoắc hương là một trong những

nguyên liệu tự nhiên quan trọng nhất được sử

dụng làm nước hoa và nhiều sản phẩm khác

[2], [4]. Trong y học dân gian hoắc hương

được sử dụng trong điều trị bệnh tiêu chảy,

đầy hơi, khó tiêu, buồn nôn, đau đầu, trị viêm

mũi, viêm xoang, chàm lở, chống viêm,

chống nhiễm trùng, chống nấm… [3].

Nhìn chung, điều kiện nước ta phù hợp cho sự

sinh trưởng, phát triển của hoắc hương và cho

chất lượng tinh dầu cao hơn so với các nước

đang sản xuất tinh dầu hoắc hương trên thế

giới [5]. Tuy nhiên, trong nhiều năm qua việc

nghiên cứu, trồng và sử dụng hoắc hương còn

rất hạn chế. Vì vậy, vấn đề đặt ra là phải cung

cấp đủ nguồn nguyên liệu đáp ứng cả về số

lượng và chất lượng cho việc sản xuất các sản

phẩm từ hoắc hương. Trong bài báo chúng tôi

trình bày các kết quả nghiên cứu nhân nhanh

cây hoắc hương in vitro qua giai đoạn mô sẹo

nhằm tạo nguồn nguyên liêu sạch bệnh, đồng

đều cho sản xuất hoắc hương trên quy mô lớn.

*

Tel: 0987 864318, Email: [email protected]

Đồng thời từ nguyên liệu mô sẹo còn có thể

nghiên cứu chiết xuất tinh dầu hay các sản

phẩm thứ cấp khác từ hoắc hương.

NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

Nguyên liệu

Cây hoắc hương Pogostemon cablin (Blanco)

Benth. do Viện Dược liệu cung cấp.

Phương pháp nghiên cứu

Bố trí thí nghiệm: Các thí nghiệm được tiến

hành trên môi trường MS (Murashige –

Skoog) có cải tiến bổ sung 20 g/l đường, 10

g/l thạch, các chất kích thích sinh trưởng, than

hoạt tính với các nồng độ khác nhau. Mẫu

nuôi cấy in vitro được duy trì ở nhiệt độ 25 ±

2

oC, cường độ chiếu sáng 2000 – 3000 lux,

thời gian chiếu sáng 10 giờ/ ngày.

Tạo mô sẹo: Lá hoắc hương in vitro được cắt

thành các lát nhỏ, thân được cắt thành từng

đoạn dài 1-1,5 cm rồi cấy lên môi trường MS

bổ sung các auxin là 2,4 D, NAA, IBA với

nồng độ tăng dần từ 0,5 – 3,0 mg/l, các bình

nuôi cấy được đặt trong tối và theo dõi.

Nhân sinh khối mô sẹo: Mô sẹo được cắt

thành các khối nhỏ rồi cấy lên các môi trường

MS bổ sung 1,5 mg/l 2,4D kết hợp riêng rẽ với

BAP, kinetin nồng độ tăng từ 0,5 – 2,0 mg/l,

bình nuôi cấy được đặt trong tối và theo dõi.