Nhận diện trật tự quyền lực ở đông á hiện nay

NGHIEN CUU KHOA HOC

NHAN DIEN TRAT TIT QUYEN LUC 0 DONG A HIEN NAY

NGUYI N HOANG GIAP*

1. Cau triic quyen lyc ciia trat tu- Dong

A

Tir truac den nay, sir van dong cua moi

truofng dia - chfnh tri va trat tir Dong A luon

chiu sir tac dong va chi ph6i true tiip bai

nhiing net rieng biet ve lich su, van hoa, vi

tri dia ly, thanh phan cac quoc gia va dac

biet la sir tranh gianh anh huang giua cac

nuac lan a khu vuc. Bai vay, tuy cung nam

trong khung kho chung cua trat tu the giai,

nhung trat tir Dong A luon mang dam net

dac thu. Nhirng bien doi sau sac ciia moi

truang dia - chinh tri Dong A trong suot hai

thap nien qua ke tu khi Chien tranh Lanh ket

thuc khong chi mo ra mot khong gian mai

cho sir tuang tac quyen lire giua cac chu the

quoc te tai day, ma con thuc day qua trinh

dinh hinh mot dien mao mai cua trat tu khu

vuc.

Qua trinh dich chuyen tuong quan luc

lugng sau Chien tranh Lanh, truac het la

giua cac nuac lan tai Dong A dua den su

xuat hien mot cau triic mai cua trat tu khu

vuc vai sir hoc lo ngay cang ro net xu huong

gia tang tinh da cyc va muc do can bang

giua cac thirc the quyen luc chu chot, khac

hSn vai cSu true quyen lire a the rat khong

can bang trong thap nien 90 the ky XX. CSu

true mai nay phan anh nhiing bien doi thuc

lire va sir tuang tae dan xen, da dien va phue

' Pho Giao su, Tign sT, Vien Quan he qu6c \k. Hoc vi?n

Chinh tri - Hanh chinh qu6c gia H6 Chi Minh

tap hien nay giua cae thire the ehinh yeu tren

"ban ca quyen luc" khu vuc, do la cac nuac

lan My, Trung Quoc, Nhat Ban, cung vai

anh huang rat quan trong cua Nga, An Do,

ASEAN va tren muc do nhat djnh ca vai tro

cua Han Quoc, Lien minh Chau Au (EU),

Oxtraylia.

Can khang dinh, trong dai song quan he

quoc te Dong A va ca cau quyen luc khu

vuc hien nay, thi My, Trung Quoc, Nhat

Ban, Nga, An Do va ASEAN khong phai la

nhiing guang mat mai, song the va lire cua

ho da thay doi dang ke trong hai thap nien

qua. Cac thuc the nay truac day, vai phuang

each tap hgp luc lugng khac nhau nham dap

ung lgi ich chien lugc ciia minh, da timg tao

ra nhiing cau true quyen lire khu virc da

dang. Thai ky Chien tranh Lanh, tuy chiu sir

chi phoi cua cugc doi dau Dong - Tay va trat

tu the gidi hai cue, nhung a Dong A da xuat

hien mgt trat tu kha dac thii vai sir ngu tri

cua tam giac chien luge X6- My- Trung. Khi

Chien tranh Lanh ket thuc, trat tu cfl da thay

doi, song a Dong A mgt so di san cua thdi

ky doi dau van chua hoan toan cham dirt

(van de Ban dao Trieu Tien, tranh chap lanh

tho Nga - Nhat, quan he cang thang giira

Trung Qudc - Nhat Ban...). Day vira la

nhdng nhan td tiem an nguy co ddi vdi sir dn

dinh ciia mdi trudng dja- ehinh tri va an ninh

Ddng A, vira la net dac thii chi phdi sir hinh

thanh trat ty khu vuc sau Chien tranh Lanh.

MQHIEN C(jra PONG BfiC fl, SO 4(110) 4-2010