Nguyên nhân dẫn đến tình trạng vi phạm pháp luật của người chưa thành niên

Thực trạng tình hình vi phạm pháp luật của người chưa thành niên có nhiều

nguyên nhân gây ra. Song, xuất phát từ thực tiễn công tác đấu tranh phòng, chống

vi phạm và tội phạm, đồng thời thông qua hoạt động thống kê tội phạm, có thể rút

ra bốn nguyên nhân cơ bản sau:

1. Từ phía gia đình

Đây là nguyên nhân đầu tiên và chủ yếu, bởi môi trường sống trong gia đình có tác

động đầu tiên và ảnh hưởng sâu sắc tới quá trình phát triển nhân cách của trẻ em.

Vai trò của gia đình trong việc quản lý, giáo dục trẻ em - đặc biệt là vai trò của cha

mẹ - là hết sức quan trọng. Quản lý và giáo dục của gia đình là một quá trình liên

tục và lâu dài từ khi đứa trẻ sinh ra cho đến khi trưởng thành. Gia đình nào tạo

dựng được môi trường giáo dục tốt, có nề nếp kỷ cương thì mặc dù điều kiện kinh

tế có khó khăn nhưng vẫn có cuộc sống hạnh phúc, con cái có lối sống trong sáng,

lành mạnh. Ngược lại, môi trường giáo dục trong gia đình không tốt sẽ là nguyên

nhân dẫn con cái đến con đường vi phạm pháp luật. Những thiếu sót, sai lầm từ

phía gia đình có thể là do:

Một là, lựa chọn phương pháp quản lý, giáo dục không đúng, như: thỏa mãn và

đáp ứng đầy đủ yêu cầu vật chất của con cái khi các yêu cầu này là không chính

đáng, không phù hợp với lứa tuổi hoặc điều kiện kinh tế của gia đình. Sự nuông

chiều thái quá, không bắt làm lụng, coi nhẹ hoặc bỏ qua lỗi lầm, nghĩa vụ của con

cái, từ đó tạo ra thói quen, tâm lý đòi hỏi, hưởng thụ sống ích kỷ, ỷ lại. Ngược lại,

có gia đình do bố mẹ thiếu hiểu biết nên khi thấy con có lỗi đã không tìm cách

khuyên răn mà lại dạy con bằng cách đánh đập, hành hạ. Đây cũng là một trong

những nguyên nhân dẫn đến vi phạm pháp luật của người chưa thành niên.

Hai là, gia đình thiếu trách nhiệm, không quan tâm trong việc quản lý và giáo dục

con cái, ỷ lại cho nhà trường và xã hội như: bố mẹ lo làm ăn buôn bán, do phải đi

công tác xa thường xuyên, bố mẹ ốm đau bệnh tật không quản lý chặt chẽ việc học

tập, sinh hoạt của con cái. Có trường hợp con cái bỏ học hàng tháng, đi chơi qua

đêm, nghiện hút và có hành vi vi phạm pháp luật mà bố mẹ không hề hay biết, chỉ

đến khi nhận được thông báo của cơ quan công an hoặc hàng xóm, bạn bè mách

bảo thì mọi việc đã muộn.

Ba là, một số gia đình có hoàn cảnh đặc biệt như bố mẹ ly hôn; bố mẹ đang chấp

hành án phạt tù, bố hoặc mẹ đã chết, sống với gì ghẻ hoặc bố dượng, mồ côi cả bố

mẹ các em phải ở với ông bà, anh chị em ruột, sống một mình, sống lang thang.

Những trẻ em rơi vào hoàn cảnh này thường bị tổn thương về tâm lý do tự ti, mặc

cảm, thiếu thốn tình cảm, thiếu điều kiện học tập vui chơi, thiếu quản lý, giáo dục

dẫn đến mất phương hướng khi hành động dễ bị lôi kéo vào những hành vi tiêu

cực, phạm tội.

2. Từ phía nhà trường

Hiện nay, hầu hết các trường học đều tổ chức cho học sinh tham gia ký cam kết

không vi phạm pháp luật, nhưng thực tế đây cũng chỉ có tính hình thức. Trong khi

đó, các chương trình giáo dục pháp luật lại chưa được chú trọng, chưa có nhiều

giải pháp quản lý, giáo dục và giúp đỡ các học sinh chưa ngoan. Thông thường,

khi phát hiện học sinh vi phạm kỷ luật thì hình thức xử lý là đuổi học, mà hình