Nguồn gốc của minh triết Việt và suy nghĩ về minh triết Việt hiện đại

M u a Xuan - Dat nuac T a p ch i Cdn g sa n

NGUO N GO C CU A MIN H TRIE T VIE T

VA SUY NGHI VE MINH TRIET VIET

o

HIEN DAI

TRAN NGOC HIEN *

Xua nay ddn tdc vd dat nude thinh suy deu cd quan he den su thdng

tram cua minh triet. Viet Nam cung vay, sau 25 nam ddi mdi, dat nude da

cd bd mat khac trudc nhieu. Nhung nhin vao thuc trang kinh te, xa hdi, van

hda hien nay thi ngudi ta khdng ro minh triet Viet ddng thang hay tram ra

sao? De ly gidi cdu hdi do, cd le phai di tim "sai chi do" xuyen sudt qua

trinh phat trien minh triet Viet thi mdi hy vong ciing nhau nhdn three ddn

ddn van de minh triet Viet hien dai - minh triet Hd Chi Minh.

I - Ngudn gdc cua su giong nha u

va khac nhau giua min h trie t Vie t

truyen thong vd i min h trie t Vie t hien

dai

Nhin khai quat, su giong nhau giua hai

thoi ky minh triet Viet tap trung d khau then

chdt: dao lam ngudi. Minh triet chi ra con

dudng mudn lam ngudi phai cd dao nghia la

phai cd nhdn each va bdn tinh. Hai pham

chat ay gan bd vdi nhau tao ra "dao lam

ngudi". Con ngudi mudn giu nhan each phai

cd ban linh, de° khdng bi tha hda trong mdi

trudng xa hdi phuc tap. Trong minh triet

truyen thdng, con ngudi cd nhdn each Id

"giu dugc nip song ngheo md trong sach,

yen phan giu minh, khdng mdng danh loi".

Ddi vdi mot sd ngudi cd hoc thi "cd thi mdt

moi thu nhung khdng the mat nhdn each".

Minh triet truyen thdng neu cao bdn linh con

ngudi la "phai hieu dugc minh, thdng dugc

minh". Danh nhan Hung Dao Vuong Tran

Qudc Tuan cho rang: "Hieu duoc minh la

anh. Thang duoc minh la hung" (theo Dac

Trung trong "Luan ve le song vd dao lam

ngudi").

Nhan each va ban linh cua "dao lam

ngudi" trong minh triet Viet truyen thdng

dac biet the hien d "tinh thdn ddn tdc yeu

nude sau sdc", trong dd bieu hien ca ban linh

va nhan each con ngudi Viet Nam. Day la

mdt pham chat duoc ket tinh tu hang ngan

* GS, TS, Hoc vien Chinh tri - Hanh chinh qudc gia

H6 Chi Minh

S6 820 (thing 2 nam 2011} 95