Ngựa Bạch Việt Nam thực trạng và Cảnh báo trong tương lai

SẢN XUẤT CHẾ BIẾN - TIÊU THỤ SẢN PHẨM

Tạp chí chăn nuôi số 9 - 08 21

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

NGỰA BẠCH VIỆT NAM

THỰC TRẠNG VÀ CẢNH BÁO TRONG TƯƠNG LAI

Đặng Đình Hanh*

* TIẾN TRÌNH LOÀI NGỰA

*

Tổ tiên ngựa xuất hiện cách đây 60 triệu

năm, còn dòng ngựa nhà là 1 triệu năm.

Ngựa nhà thuộc chủng Equus domesticus,

là hậu duệ nhiều đời của các chủng Equus

mà nguồn gốc của nó từ Châu Á. Ngựa Á

Đông có nguồn gốc từ chủng ngựa rừng

Equus Caballus Trgewlsky, ngựa thuộc bộ

phụ móng guốc Eohippus - Equus (Theo

Vetuni - 1934, Antomliso - 1954, Nobit -

1955).

Hầu hết các loài ngựa trên thế giới là loại

nhỏ con (hay còn gọi là ngựa Pony hoặc

ngựa địa phương) chiều cao vây từ 90 -

147 cm, thích nghi tốt với khí hậu, thời tiết,

thức ăn, nước uống, sử dụng thức ăn theo

mùa, di động hợp lý ở địa hình, địa mạo;

miễn dịch tốt với bệnh thường có ở tại chỗ;

giữ được cân bằng thần kinh thể dịch, nội

tiết, chịu đựng tốt yếu tố môi trường sinh

thái bất lợi; ở tuổi 30 - 35 năm vẫn sinh đẻ;

do thuần hoá, chọn lọc, nuôi dưỡng khác

nhau mà có thể hình to, nhỏ khác nhau tuỳ

theo mục đích sử dụng; ngựa địa phương

là nguồn gen quý báu góp phần làm phong

phú vốn gen từng nước (Theo W.Here -

1950).

Ngựa Bạch Việt Nam (VN) là một dòng

thuộc giống ngựa địa phương Việt Nam,

được phân bố rải rác ở các tỉnh miền núi

*

Trung tâm nghiên cứu và phát triển chăn nuôi miền núi.

vùng cao biên giới phía Bắc, qua số liệu

điều tra ngựa bạch ở một số địa phương:

Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái

Nguyên, Bắc Giang cho thấy số lượng

ngựa Bạch có khoảng trên ba trăm con

trong đó 30% được du nhập về từ Trung

Quốc.

Tầm vóc ngựa Bạch thuộc loại nhỏ con, cao

vây 1 10 - 1 15 cm, khối lượng 165 - 180kg

(lúc trưởng thành); Ngựa có hình vuông

đứng (cao vây gần bằng dài thân) nhưng

chưa cân đối, bụng to, ngực lép, đầu to, cổ

nhỏ, toàn thân lông trắng cước, da trắng

hồng, 2 mắt có màu trắng mây hoặc trắng

cùi nhãn, xung quanh vành mắt có 1 vành

màu đồng lửa bao con ngươi, các lỗ tự

nhiên đều có màu hồng đỏ, 4 móng chân

trắng ngà, thông thường những ngày trời

nắng từ 11h30' đến 13h30' khi ánh nàng

mặt trời gần như vuông góc với mặt đất thì

ngựa bạch bị mù màu không phân biệt

đường đi.

* GIÁ TRỊ - LỢI ÍCH LOÀI NGỰA

Y học cổ truyền (Đông y) xưa và nay coi

thịt ngựa, cao ngựa và các sản phẩm từ

ngựa là một vị thuốc quý, Trong sách Tuệ

Tĩnh “Nam dược thần hiệu” đã ghi: Mã

Nhục (thịt ngựa) làm lớn mạnh gân xương,

khí nóng, tỳ liệt, tóc hói lở; Mã Xỉ (răng

ngựa) vị ngọt, tính bình, chủ trị kinh giản,

đinh sang, đau răng; Mã Nhũ (sữa ngựa) vị