Siêu thị PDFTải ngay đi em, trời tối mất

Thư viện tri thức trực tuyến

Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật

© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam

Ngu Van 10 Co ban
MIỄN PHÍ
Số trang
178
Kích thước
657.8 KB
Định dạng
PDF
Lượt xem
1694

Ngu Van 10 Co ban

Nội dung xem thử

Mô tả chi tiết

TiÕt 1+2

So¹n:

§äc v¨n

Tæng quan v¨n häc ViÖt Nam

A/ Môc tiªu bµi häc

Gióp HS

- N¾m ®îc nh÷ng kiÕn thøc chung nhÊt, tæng qu¸t nhÊt vÒ hai bé phËn cña v¨n häc ViÖt

Nam (v¨n häc d©n gian vµ v¨n häc viÕt) vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña v¨n häc ViÖt Nam

(v¨n häc trung ®¹i vµ v¨n häc hiÖn ®¹i).

- N¾m v÷ng hÖ thèng vÊn ®Ò vÒ:

+ThÓ lo¹i cña v¨n häc ViÖt Nam

+ Con ngêi trong v¨n häc ViÖt Nam

- Båi dìng niÒm tù hµo vÒ truyÒn thèng v¨n ho¸ cña d©n téc qua di s¶n v¨n häc ®îc häc.

Tõ ®ã cã lßng say mª víi v¨n häc ViÖt Nam

B/ Ph¬ng tiÖn thùc hiÖN

- SGK, SGV

- ThiÕt kÕ bµi gi¶ng

- C¸c tµi liÖu tham kh¶o

C/ C¸ch thøc tiÕn hµnh

GV tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp gi÷a nªu vÊn ®Ò vµ trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi

c¸c c©u hái

D/ TiÕn tr×nh d¹y häc

1. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng kiÓm tra

2.Bµi míi:

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t

Gäi HS ®äc phÇn I SGK

_ V¨n häc ViÖt Nam cã mÊy

bé phËn? Lµ nh÷ng bé phËn

nµo?

- V¨n häc d©n gian lµ s¸ng

t¸c cña ai? C¸c thÓ lo¹i cña

v¨n häc d©n gian?

- §Æc trng tiªu biÓu cña v¨n

häc d©n gian?

- V¨n häc viÕt do ai s¸ng t¸c?

XuÊt hiÖn tõ khi nµo?

I. C¸c bé phËn hîp thµnh cña v¨n häc ViÖt Nam.

Gåm hai bé phËn lín lµ v¨n häc d©n gian vµ v¨n häc

viÕt. Hai bé phËn nµy cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau

1. V¨n häc d©n gian

- Lµ nh÷ng s¸ng t¸c cña nh©n d©n, ph¶n ¸nh t tëng,

t×nh c¶m cña nh©n d©n

- C¸c thÓ lo¹i chñ yÕu: thÇn tho¹i, sö thi, truyÒn

thuyÕt, truyÖn cæ tÝch, truyÖn ngô ng«n, truyÖn cêi,

tôc ng÷, c©u ®è, vÌ, truyÖn th¬, chÌo.

- TÝnh truyÒn miÖng, tÝnh tËp thÓ vµ g¾n bã víi c¸c

sinh ho¹t kh¸c trong ®êi sèng céng ®ång

2. V¨n häc viÕt

- Lµ s¸ng t¸c cña trÝ thøc, ®îc ghi l¹i b»ng ch÷ viÕt.

Ra ®êi tõ thÕ kØ X

1

- V¨n häc ViÖt Nam tõ xa

®Õn nay vÒ c¬ b¶n ®îc viÕt

b»ng nh÷ng v¨n tù nµo?

- Em h·y kÓ tªn mét sè thÓ

lo¹i cña v¨n häc viÕt ViÖt

Nam?

- Tr×nh bµy qu¸ tr×nh ph¸t

triÓn cña v¨n häc viÕt ViÖt

Nam?

- V¨n häc trung ®¹i chñ yÕu

viÕt b»ng v¨n tù g×? Néi

dung chñ yÕu cña v¨n häc

giai ®o¹n nµy? KÓ tªn mét

sè t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu

biÓu?

- VÒ lÞch sö x· héi níc ta

giai ®o¹n nµy cã nh÷ng nÐt

g× ®¸ng lu ý, ¶nh hëng tíi sù

ph¸t triÓn cña v¨n häc?

a. Ch÷ viÕt cña v¨n häc ViÖt Nam

- VÒ c¬ b¶n ®îc viÕt b»ng ch÷ H¸n, ch÷ N«m vµ ch÷

quèc ng÷

Ch÷ H¸n lµ v¨n tù cña ngêi H¸n. Ngêi ViÖt ®äc theo

c¸ch cña m×nh gäi lµ c¸ch ®äc H¸n ViÖt. Ch÷ N«m

dùa vµo ch÷ H¸n s¸ng t¹o ra. Ch÷ quèc ng÷ lµ thø ch÷

sö dông ch÷ La tinh ®Ó s¸ng t¹o ra.

b. HÖ thèng thÓ lo¹i cña v¨n häc viÕt

- V¨n häc trung ®¹i:

+ Ch÷ H¸n chñ yÕu lµ v¨n xu«i, th¬, v¨n biÒn ngÉu.

+ Ch÷ N«m phÇn lín lµ th¬ vµ v¨n biÒn ngÉu.

- V¨n häc hiÖn ®¹i:Tù sù, tr÷ t×nh, kÞch

II. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña v¨n häc viÕt ViÖt Nam

Nh×n tæng qu¸t, v¨n häc ViÖt Nam ®· tr¶i qua ba thêi

k× lín:

- V¨n häc tõ thÕ kØ X ®Õn hÕt thÕ kØ XIX (v¨n häc

trung ®¹i)

- V¨n häc tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn C¸ch m¹ng th¸ng T¸m

1945

- V¨n häc tõ sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 ®Õn hÕt

thÕ kØ XX

( Hai thêi k× sau gäi lµ v¨n häc hiÖn ®¹i )

1. V¨n häc trung ®¹i (v¨n häc tõ thÕ kØ X ®Õn hÕt thÕ

kØ XIX)

- V¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam ®îc viÕt b»ng ch÷ H¸n

vµ ch÷ N«m

_ Néi dung chñ yÕu lµ c¶m høng yªu níc vµ c¶m høng

nh©n ®¹o vµ hiÖn thùc

- T¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu:

Nam quèc s¬n hµ (LÝ Thêng KiÖt); HÞch tíng sÜ (Trµn

Quèc TuÊn); C¸o b×nh Ng« (NguyÔn Tr·i); TruyÒn k×

m¹n lôc (NguyÔn D÷); TruyÖn KiÒu (NguyÔn Du)...

2. V¨n häc hiÖn ®¹i (v¨n häc tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn

hÕt thÕ kØ XX)

- V¨n häc cã sù giao lu réng h¬n. Nh÷ng luång t tëng

tiÕn bé ®îc truyÒn b¸ tõ ch©u ¢u ®· lµm thay ®æi nhËn

thøc, c¸ch c¶m, c¸ch nghÜ vµ c¶ c¸ch nãi cña con ngêi

ViÖt.

- Sù ®æi míi khiÕn cho v¨n häc hiÖn ®¹i cã mét sè

®iÓm kh¸c biÖt so víi v¨n häc trung ®¹i:

+ VÒ t¸c gi¶: ®· xuÊt hiÖn ®éi ngò nhµ v¨n, nhµ th¬

chuyªn nghiÖp.

+ VÒ ®êi sèng v¨n häc: nhê cã b¸o chÝ vµ kÜ thuËt in

Ên hiÖn ®¹i mµ t¸c phÈm v¨n häc ®i vµo ®êi sèng

nhanh h¬n; s«i ®éng h¬n, n¨ng ®éng h¬n...

2

- Em h·y nªu nh÷ng t¸c gi¶

tiªu biÓu cña v¨n häc giai

®o¹n nµy?

- Mèi quan hÖ gi÷a con ngêi

víi thÕ giíi tù nhiªn ®îc thÓ

hiÖn nh thÕ nµo?

(GV g¬Þ ý cho HS c¨n cø

vµo SGK ®Ó ph¸t hiÖn ra

nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ mèi

quan hÖ gi÷a con ngêi víi

thiªn nhiªn thÓ hiÖn trong

v¨n häc)

- Mèi quan hÖ gi÷a con ngêi

víi quèc gia, d©n téc ®îc

thÓ hiÖn nh thÕ nµo?

+ VÒ thÓ lo¹i: th¬ míi, tiÓu thuyÕt, kÞch nãi...dÇn thay

thÐ hÖ thèng thÓ lo¹i cò

+ VÒ thi ph¸p: hÖ thèng thi ph¸p míi dÇn thay thÕ hÖ

thèng thi ph¸p cò, ®Ò cao c¸ tÝnh s¸ng t¹o, ®Ò cao "c¸i

t«i" c¸ nh©n

- C¸ch m¹ng th¸ng T¸m ®· më ra mét thêi k× míi cho

v¨n häc níc nhµ. Trong hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng

Ph¸p vµ MÜ, v¨n häc lu«n theo s¸t cuéc sèng vµ ph¶n

¸nh hiÖn thùc cuéc sèng cña ®Êt níc. §ã lµ nh÷ng

trang sö vÎ vang vµ hµo hïng cña d©n téc: sù nghiÖp

®Êu tranh c¸ch m¹ng vµ x©y dùng cuéc sèng míi

- §Êt níc thèng nhÊt, ®Æc biÖt c«ng cuéc ®æi míi tõ

n¨m 1986 v¨n häc hiÖn ®¹i bíc vµo mét giai ®o¹n ph¸t

triÓn míi. V¨n häc ph¶n ¸nh c«ng cuéc x©y dùng chñ

nghÜa x· héi , sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸

®Êt níc. Con ngêi ®îc ph¶n ¸nh toµn diÖn h¬n

- Nam Cao, Xu©n DiÖu, ChÕ Lan Viªn, Tè H÷u,

NguyÔn Tu©n, Hå ChÝ Minh, NguyÔn Khoa §iÒm,

Ph¹m TiÕn DuËt...

III. Con ngêi ViÖt Nam qua v¨n häc

V¨n häc lµ nh©n häc. §èi tîng trung t©m cña v¨n häc

lµ con ngêi. Nhng kh«ng hÒ cã con ngêi trõu tîng mµ

chØ cã con ngêi tån t¹i trong bèn mèi quan hÖ c¬ b¶n.

Mèi quan hÖ nµy chi phèi c¸c néi dung chÝnh cña v¨n

häc, cã ¶nh hëng ®Õn viÖc x©y dùng h×nh tîng v¨n häc

1. Con ng¬× ViÖt Nam trong thÕ giíi tù nhiªn

- V¨n häc d©n gian víi t duy huyÒn tho¹i ®· kÓ l¹i qu¸

tr×nh nhËn thøc, c¶i t¹o, chinh phôc cña cha «ng ta víi

thiªn nhiªn hoang d· ®Ó x©y dùng cuéc sèng t¬i ®Ñp:

S¬n Tinh - Thuû Tinh kÓ vÒ cuéc chiÕn chèng lò lôt

-Víi con ngêi thiªn nhiªn lu«n lµ ngêi b¹n th©n thiÕt.

Tõ t×nh yªu thiªn nhiªn h×nh thµnh c¸c h×nh tîng nghÖ

thuËt.

VD:+ H×nh ¶nh Èn dô mËn, ®µo trong ca dao ( B©y giê

mËn míi hái ®µo - Vên hång ®· cã ai vµo hay cha) ®Ó

chØ ®«i thanh niªn nam n÷ trÎ trung...

+ C¸c h×nh tîng tïng, cóc, tróc, mai thêng tîng trng

cho nh©n c¸ch cao thîng; c¸c ®Ò tµi ng, tiÒu, canh,

môc thêng thÓ hiÖn lÝ tëng thanh cao Èn dËt, kh«ng

mµng danh lîi cña nhµ nho.

2. Con ngêi ViÖt Nam trong quan hÖ quèc gia, d©n

téc

-Tõ xa xa con ngêi ViÖt Nam ®· cã ý thøc x©y dùng

quèc gia, d©n téc cña m×nh. S¸ng ch¾n b·o gi«ng,

chiÒu ng¨n n¾ng löa. V× vËy v¨n häc ViÖt Nam cã

3

-V¨n häc ViÖt Nam ®· ph¶n

¸nh mèi quan hÖ x· héi nh

thÕ nµo?

-V¨n häc ®· ph¶n ¸nh ý

thøc b¶n

th©n nh thÕ nµo?

Cñng cè

-C¸c bé phËn hîp thµnh cña

v¨n häc ViÖt Nam? Qu¸

tr×nh ph¸t triÓn cña v¨n häc

ViÖt Nam?

-Môc ®Ých cña viÖc häc v¨n

häc ViÖt Nam?

c¶m høng yªu níc xuyªn suèt lÞch sö v¨n häc: Nam

quèc s¬n hµ; HÞch tíng sü; B×nh Ng« ®¹i c¸o; Tuyªn

ng«n ®éc lËp... NhiÒu t¸c phÈm cña v¨n häc yªu níc

lµ nh÷ng kiÖt t¸c v¨n ch¬ng.

3. Con ngêi ViÖt Nam trong quan hÖ x· héi

-X©y dùng mét x· héi tèt ®Ñp lµ íc muèn ngµn ®êi

cña d©n téc ViÖt Nam. RÊt nhiÒu t¸c phÈm thÓ hiÖn íc

m¬ vÒ mét x· héi c«ng b»ng, tèt ®Ñp. V× thÕ v¨n häc

®· lªn tiÕng tè c¸o c¸c thÕ lùc chuyªn quyÒn b¹o ngîc,

thÓ hiÖn sù c¶m th«ng chia sÎ víi nh÷ng con ngêi ®au

khæ:

VD: TÊm C¸m, Tr¹ng Quúnh, ChÝ PhÌo...

-C¶m høng x· héi s©u ®Ëm lµ mét tiÒn ®Ò quan träng

cho sù h×nh thµnh chñ nghÜa hiÖn thùc vµ chñ nghÜa

nh©n ®¹o trong v¨n häc d©n téc

4. Con ngêi ViÖt Nam vµ ý thøc vÒ b¶n th©n

-ý thøc c¸ nh©n thêng thÓ hiÖn ë hai ph¬ng diÖn: th©n

vµ t©m lu«n song song tån t¹i nhng kh«ng ®ång nhÊt.

-V¨n häc ViÖt Nam ®· ghi l¹i qu¸ tr×nh ®Êu tranh, lùa

chän ®Ó kh¼ng ®Þnh mét ®¹o lý lµm ngêi trong sù kÕt

hµi hoµ gi÷a hai ph¬ng diÖn. Nhng v× hoµn c¶nh nhÊt

®Þnh mµ v¨n häc cã thÓ ®Ò cao mét trong hai mÆt trªn.

Cã lóc ph¶i biÕt hy sinh c¸i t«i c¸ nh©n v× céng ®ång.

Nhng còng cã lóc c¸i t«i c¸ nh©n ®îc ®Ò cao.

Ghi nhí:

-V¨n häc ViÖt Nam cã hai bé phËn lín: v¨n häc d©n

gian vµ v¨n häc viÕt. V¨n häc viÕt ViÖt Nam gåm v¨n

häc trung ®¹i vµ v¨n häc hiÖn ®¹i, ph¸t triÓn qua ba

thêi kú, thÓ hiÖn ch©n thùc, s©u s¾c ®êi sèng t tëng,

t×nh c¶m cña con ngêi ViÖt Nam.

-Häc v¨n häc d©n téc lµ ®Ó tù båi dìng nh©n c¸ch, ®¹o

®øc, t×nh c¶m, quan niÖm thÈm mÜ vµ trau dåi tiÕng mÑ

®Î.

TiÕt 3

So¹n:

TiÕng ViÖt

Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷

A/ Môc ti ªu bµi häc

Gióp HS:

4

- N¾m ®îc kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng giao tiÕp (H§GT) b»ng ng«n ng÷, vÒ c¸c

nh©n tè gioa tiÕp (NTGT) (nh nh©n vËt, hoµn c¶nh, néi dung, môc ®Ých, ph¬ng tiÖn,

c¸ch thøc giao tiÕp), vÒ hai qu¸ tr×nh trong H§GT.

- BiÕt x¸c ®Þnh c¸c NTGT trong mét H§GT, n©ng cao n¨ng lùc giao tiÕp khi nãi, khi

viÕt vµ n¨ng lùc ph©n tÝch, lÜnh héi khi giao tiÕp.

- Cã th¸i ®é vµ C/ C¸ch hµnh vi phï hîp trong H§GT b»ng ng«n ng÷

B/ Ph¬ng tiÖn thùc hiÖN

- SGK, SGV

- ThiÕt kÕ bµi gi¶ng

- C¸c tµi liÖu tham kh¶o

thøc tiÕn hµnh

GV tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp gi÷a nªu vÊn ®Ò vµ trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi

c¸c c©u hái

D/ TiÕn tr×nh d¹y häc

1. KiÓm tra bµi cò:Kh«ng kiÓm tra

2. Bµi míi:

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t

HS ®äc v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c¸c

c©u hái trong SGK

- .H§GT ®îc v¨n b¶n ghi l¹i

diÔn ra gi÷a c¸c nh©n vËt giao

tiÕp nµo? Hai bªn cã c¬ng vÞ

vµ quan hÖ víi nhau nh thÕ

nµo?

- C¸c nh©n vËt giao tiÕp lÇn l￾ît ®æi vai cho nhau nh thÕ

nµo? Ngêi nãi tiÕn hµnh

nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ nµo,

cßn ngêi nghe thùc hiÖn

nh÷ng hµnh ®éng t¬ng øng

nµo?

- H§GT diÔn ra trong hoµn

c¶nh nµo? (ë ®©u? vµo lóc

nµo? Khi ®ã níc ta cã sù kiÖn

lÞch sö g×? )

- H§GT híng vµo néi dung

g×?

I. ThÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao tiÕp b¨ng ng«n ng÷

1. V¨n b¶n Héi nghÞ Diªn Hång

- DiÔn ra gi÷a vua nhµ TrÇn vµ c¸c b« l·o. Vua lµ ngêi

l·nh ®¹o tèi cao cña ®Êt níc, c¸c b« l·o lµ ®¹i diÖn cho

c¸c tÇng líp nh©n d©n.

C¸c nh©n vËt giao tiÕp ë ®©y cã vÞ thÕ giao tiÕp kh¸c

nhau, v× thÕ ng«n ng÷ giao tiÕp còng cã nÐt kh¸c nhau:

c¸c tõ xng h« (bÖ h¹), c¸c tõ thÓ hiÖn th¸i ®é (xin, tha),

c¸c c©u hái tØnh lîc chñ ng÷ trong giao tiÕp trùc diÖn...

- Khi ngêi nãi (viÕt) t¹o ra v¨n b¶n nh»m biÓu ®¹t néi

dung t tëng, t×nh c¶m cña m×nh, th× ngêi nghe (®äc)

tiÐn hµnh c¸c ho¹t ®éng nghe (®äc) ®Ó gi¶i m· råi lÜnh

héi néi dung ®ã. Ngêi nãi vµ ngêi nghe cã thÓ ®æi vai

cho nhau. Nh vËy, H§GT cã hai qu¸ tr×nh: t¹o lËp v¨n

b¶n vµ lÜnh héi v¨n b¶n

- §Êt níc ®ang bÞ giÆc ngo¹i x©m ®e do¹, qu©n vµ d©n

nhµ TrÇn ph¶i cïng nhau bµn b¹c ®Ó t×m ra s¸ch lîc ®èi

phã. §Þa ®iÓm cô thÓ lµ ®iÖn Diªn Hång. Réng h¬n

n÷a, ®©y lµ hoµn c¶nh ®Êt níc ta ë thêi ®¹i phong kiÕn

cã vua trÞ v× víi mäi luËt lÖ vµ phong tôc thêi k× phong

kiÕn.

- Th¶o luËn vÒ t×nh h×nh ®Êt níc ®ang bÞ giÆc ngo¹i

x©m ®e do¹ vµ bµn b¹c vÒ s¸ch lîc ®èi phã. Nhµ vua

nªu ra nh÷ng nÐt c¬ b¶n nhÊt vÒ t×nh h×nh ®Êt níc vµ

hái ý kiÕn c¸c b« l·o vÒ c¸ch ®èi phã. C¸c b« l·o thÓ

5

- Môc ®Ých cña cuéc giao tiÕp

(héi nghÞ) lµ g× ? Cuéc giao

tiÕp cã ®¹t ®îc môc ®Ých ®ã

kh«ng ?

- Th«ng qua v¨n b¶n ®ã, ho¹t

®éng giao tiÕp diÔn ra gi÷a

c¸c nh©n vËt giao tiÕp nµo ?

(Ai viÕt? Ai ®äc? §Æc ®iÓm

cña c¸c nh©n vËt vÒ løa tuæi,

vèn sèng, tr×nh ®é hiÓu biÕt,

nghÒ nghiÖp... ?)

- Ho¹t ®éng giao tiÕp ®ã ®îc

tiÕn hµnh trong nh÷ng hoµn

c¶nh nµo? (Hoµn c¶nh cã tæ

chøc, cã kÕ ho¹ch cña gi¸o

dôc nhµ trêng, hay lµ hoµn

c¶nh giao tiÕp cã tÝnh ngÉu

nhiªn, tù ph¸t h»ng ngµy...?)

- Néi dung giao tiÕp th«ng

qua (v¨n b¶n ®ã) thuéc lÜnh

vùc nµo? VÒ ®Ò tµi g×? Bao

gåm nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n

nµo?

- Ho¹t ®éng giao tiÕp th«ng

qua v¨n b¶n ®ã nh»m môc

®Ých g×? (xÐt tõ phÝa ngêi viÕt

vµ tõ phÝa ngßi ®äc) ?

- Ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ vµ c¸ch

tæ chøc v¨n b¶n cã g× næi bËt?

(Dïng nhiÒu tõ ng÷ thuéc

ngµnh khoa häc nµo? V¨n b¶n

cã kÕt cÊu râ rµng víi c¸c ®Ò

hiÖn quyÕt t©m ®¸nh giÆc, ®ång thanh nhÊt trÝ r»ng

®¸nh lµ s¸ch lîc duy nhÊt

- Bµn b¹c ®Ó t×m ra vµ thèng nhÊt s¸ch lîc ®èi phã víi

qu©n giÆc. Cuéc giao tiÕp ®· ®i ®Õn sù thèng nhÊt hµnh

®éng, nghÜa lµ ®· ®¹t ®îc môc ®Ých.

2.V¨n b¶n Tæng quan v¨n häc ViÖt Nam

- Nh©n vËt giao tiÕp ë ®©y lµ t¸c gi¶ SGK (ngêi viÕt) vµ

HS líp 10 (ngêi ®äc). Ngêi viÕt ë løa tuæi cao h¬n, cã

vèn sèng, cã tr×nh ®é hiÓu biÕt (nhÊt lµ hiÓu biÕt vÒ v¨n

häc) cao h¬n, cã nghÒ nghiÖp lµ nghiªn cøu vµ gi¶ng

d¹y v¨n häc. Cßn ngêi ®äc lµ HS líp 10, trÎ tuæi h¬n,

cã vèn sèng vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt thÊp h¬n.

- H§GT th«ng qua v¨n b¶n ®îc tiÕn hµnh trong hoµn

c¶nh cña nÒn gi¸o dôc quèc d©n, trong nhµ trêng (hoµn

c¶nh cã tÝnh quy thøc)

- Néi dung giao tiÕp thuéc lÜnh vùc v¨n häc, vÒ ®Ò tµi

Tæng quan v¨n häc ViÖt Nam.

Néi dung giao tiÕp bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n (®·

®îc nªu thµnh hÖ thèng ®Ò môc trong v¨n b¶n) lµ :

+ C¸c bé phËn hîp thµnh cña v¨n häc ViÖt Nam

+ Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña v¨n häc viÕt ViÖt Nam

+ Con ngêi ViÖt Nam qua v¨n häc

- Môc ®Ých giao tiÕp th«ng qua v¨n b¶n :

+ XÐt tõ phÝa ngêi viÕt : Tr×nh bµy mét c¸ch tæng quan

mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ v¨n häc ViÖt Nam cho häc

sinh líp 10.

+ XÐt tõ phÝa ngêi ®äc : Th«ng qua viÖc ®äc vµ häc vµ

®äc v¨n b¶n ®ã mµ tiÕp nhËn vµ lÜnh héi nh÷ng kiÕn

thøc c¬ b¶n vÒ v¨n häc ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh lÞch

sö, ®ång thêi cã thÓ rÌn luyÖn vµ n©ng cao c¸c lü n¨ng

nhËn thøc, ®¸nh gi¸ c¸c hiÖn tîng v¨n häc, kü n¨ng

x©y dùng vµ t¹o lËp v¨n b¶n.

- Ph¬ng tiÖn vµ c¸ch thøc giao tiÕp :

+ Dïng mét sè lîng lín c¸c thuËt ng÷ v¨n häc .

+ C¸c c©u mang ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n khoa häc : cÊu

t¹o phøc t¹p, nhiÒu thµnh phÇn, nhiÒu vÕ nhng m¹ch

l¹c, chÆt chÏ.

+ KÕt cÊu cña v¨n b¶n m¹ch l¹c, râ rµng ; cã hÖ thèng

®Ò môc lín nhá ; cã hÖ thèng luËn ®iÓm, dïng c¸c ch÷

sè hoÆc ch÷ c¸i ®Ó d¸nh dÊu c¸c ®Ò môc...

6

môc lín nhá thÓ hiÖn tÝnh

m¹ch l¹c, chÆt chÏ ra sao ?)

Cñng cè

- ThÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao

tiÕp b»ng ng«n ng÷? Ho¹t

®éng giao tiÕp gåm mÊy qu¸

tr×nh?

- C¸c nh©n tè cña ho¹t ®éng

giao tiÕp?

Ghi nhí

- Ho¹t ®éng giao tiÕp lµ ho¹t ®éng trao ®æi th«ng tin

cña con ngêi trong x· héi, ®îc tiÕn hµnh chñ yÕu b»ng

ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ (d¹ng nãi hoÆc d¹ng viÕt), nh»m

thùc hiÖn nh÷ng môc ®Ých vÒ nhËn thøc, vÒ t×nh c¶m,

vÒ hµnh ®éng,...

- Mçi ho¹t ®éng giao tiÕp gåm hai qu¸ tr×nh : t¹o lËp

v¨n b¶n (do ngêi nãi, ngêi viÕt thùc hiÖn vµ lÜnh héi

v¨n b¶n (do ngêi nghe, ngêi ®äc thùc hiÖn). Hai qu¸

tr×nh nµy diÔn ra trong quan hÖ t¬ng t¸c.

- Trong ho¹t ®éng giao tiÕp cã sù chi phèi cña c¸c nh©n

tè : nh©n vËt giao tiÕp, hoµn c¶nh giao tiÕp, néi dung

giao tiÕp, môc ®Ých giao tiÕp, ph¬ng tiÖn vµ c¸ch thøc

giao tiÕp.

TiÕt 4

So¹n: §äc v¨n

Kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian ViÖt Nam

A/ Môc tiªu bµi häc

Gióp HS:

- HiÓu vµ nhí ®îc nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña v¨n häc d©n gian. (§©y lµ môc tiªu quan

träng nhÊt cña bµi häc)

7

- HiÓu ®îc nh÷ng gi¸ trÞ to lín cña v¨n häc d©n gian. §©y lµ c¬ së ®Ó HS cã th¸i ®é tr©n

träng ®èi víi di s¶n v¨n ho¸ tinh thÇn cña d©n téc, tõ ®ã häc tËp tèt h¬n phÇn v¨n häc

d©n gian trong ch¬ng tr×nh.

- N¾m ®îc kh¸i niÖm vÒ c¸c thÓ lo¹i cña v¨n häc d©n gian ViÖt Nam. Môc tiªu ®Æt ra lµ

HS cã thÓ nhí vµ kÓ tªn c¸c thÓ lo¹i, biÕt s¬ bé ph©n biÖt thÓ lo¹i nµy víi thÓ lo¹i kh¸c

trong hÖ thèng.

B/ Ph¬ng tiÖn thùc hiÖN

- SGK, SGV

- ThiÕt kÕ bµi gi¶ng

- C¸c tµi liÖu tham kh¶o

C/ C¸ch thøc tiÕn hµnh

GV tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp gi÷a nªu vÊn ®Ò vµ trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi

c¸c c©u hái

D/ TiÕn tr×nh d¹y häc

1. KiÓm tra bµi cò:

- C¸c bé phËn cña v¨n häc ViÖt Nam? Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn?

- Con ngêi ViÖt Nam qua V¨n häc?

2. Bµi míi:

- H·y nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬

b¶n cña v¨n häc d©n gian?

- H·y ®äc mét sè c©u th¬ d©n

gian mµ em thÝch vµ cho biÕt

v× sao mµ em l¹i nhí, thÝch?

-GV ®äc mét sè bµi ca dao,

hoÆc nªu mét vµi c©u chuyÖn:

" Hìi c« t¸t níc...®æ ®i";

"Giã sao ...thÕ nµy"; truyÖn

"C©y khÕ"...

I. §Æc trng c¬ b¶n cña v¨n häc d©n gian

1. V¨n häc d©n gian lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt

ng«n tõ truyÒn miÖng (tÝnh truyÒn miÖng)

a. V¨n häc d©n gian lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt

ng«n tõ

- BÊt cø mét t¸c phÈm v¨n häc nghÖ thuËt nµo còng ®-

îc s¸ng t¹o b»ng ng«n ng÷.

- Nh÷ng c©u ca sao, nh÷ng c©u chuyÖn ®ã cã: ng«n tõ

trau chuèt, cã h×nh ¶nh, ®Ó l¹i c¶m xóc trong lßng ng￾êi ®äc. Cã nh÷ng c©u chuyÖn theo suèt cuéc ®êi

con ngêi. Nh vËy ta cã thÓ kÕt luËn:

V¨n häc d©n gian lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt

ng«n tõ

8

- ThÕ nµo lµ truyÒn miÖng?

- TruyÒn miÖng lµ ph¬ng thøc

nh thÕ nµo?

- Qu¸ tr×nh truyÒn miÖng ®íc

thùc hiÖn qua h×nh thøc nµo?

GV gäi mét, hoÆc vµi em h¸t

mét lµn ®iÖu chÌo, hoÆc d©n

ca Quan hä

- Em hiÓu thÕ nµo lµ tËp thÓ?

TËp thÓ lµ ai?

GV h¸t ®iÖu hß kÐo líi

- V¨n häc d©n gian ViÖt Nam

cã nh÷ng thÓ lo¹i nµo? H·y

®Þnh nghÜa ng¾n gän vµ nªu vÝ

dô vÒ tõng thÓ lo¹i?

b.V¨n häc d©n gian tån t¹i vµ ph¸t triÓn nhê truyÒn

miÖng

- Lµ sù ghi nhí theo kiÓu nhËp t©m vµ phæ biÕn b»ng

lêi nãi hoÆc b»ng tr×nh diÔn cho ngêi kh¸c nghe, xem.

V¨n häc d©n gian khi ®îc phæ biÕn l¹i, ®· th«ng qua

l¨ng kÝnh chñ quan cña ngêi truyÒn tông nªn thêng ®îc

s¸ng t¹o thªm

- TruyÒn miÖng theo kh«ng gian: lµ sù di chuyÓn t¸c

phÈm tõ n¬i nµy sang n¬i kh¸c; truyÒn miÖng theo thêi

gian: lµ sù b¶o lu t¸c phÈm tõ ®êi nµy qua ®êi kh¸c, tõ

thêi ®¹i nµy qua thêi ®¹i kh¸c.

- Th«ng qua diÔn xíng d©n gian.Tham gia diÔn xíng, Ýt

lµ mét, hai ngêi, nhiÒu lµ c¶ mét tËp thÓ trong sinh ho¹t

v¨n ho¸ céng ®ång.

C¸c h×nh thøc diÔn xíng lµ nãi, kÓ, h¸t, diÔn t¸c phÈm

v¨n häc d©n gian. DiÔn xíng lµ h×nh thøc tr×nh bµy t¸c

phÈm mét c¸ch tæng hîp

2. V¨n häc d©n gian lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh

s¸ng t¸c tËp thÓ (tÝnh tËp thÓ)

V¨n häc viÕt lµ s¸ng t¸c cña c¸ nh©n, cßn v¨n häc d©n

gian lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ.

- HiÓu theo nghÜa hÑp lµ mét nhãm ngêi, hiÓu theo

nghÜa réng lµ mét céng ®ång d©n c. TËp thÓ bao gåm

nhiÒu c¸ nh©n nhng kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶ c¸ nh©n cïng

mét lóc tham gia s¸ng t¸c. Mçi c¸ nh©n tham gia ë

nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau. Nhng v× truyÒn miÖng nªn

l©u ngµy, ngêi ta kh«ng nhí ®îc vµ còng kh«ng cÇn

nhí ai ®· tõng lµ t¸c gi¶. T¸c phÈm v¨n häc d©n gian

trë thµnh cña chung, ai còng cã thÓ tuú ý bæ sung, söa

ch÷a.Th«ng thêng th× viÖc lµm nµy cã ý nghÜa tÝch cùc

- TËp thÓ lµ tÊt c¶ mäi ngêi, t¸c gi¶ v¨n häc d©n gian

chñ yÕu lµ ngêi b×nh d©n.

- TÝnh truyÒn miÖng vµ tÝnh tËp thÓ lµ nh÷ng ®Æc trng

c¬ b¶n, chi phèi, xuyªn suèt qu¸ tr×nh s¸ng t¹o vµ lu

truyÒn t¸c phÈm v¨n häc d©n gian, thÓ hiÖn sù g¾n bã

mËt thiÕt cña v¨n häc d©n gian víi c¸c sinh ho¹t kh¸c

nhau trong ®êi sèng céng ®ång

+ V¨n häc d©n gian ®ãng vai trß phèi hîp ho¹t ®éng

theo nhÞp ®iÖu cña chÝnh ho¹t ®éng ®ã ( hß chÌo

thuyÒn, hß kÐo líi, hß gi· g¹o...)

+ V¨n häc d©n gian g©y kh«ng khÝ ®Ó kÝch thÝch ho¹t

®éng, gîi c¶m høng cho ngêi trong cuéc ( h¸t giao

duyªn, kÓ sö thi...)

II. HÖ thèng thÓ lo¹i cña v¨n häc d©n gian ViÖt

Nam

9

1. ThÇn tho¹i

Lµ nh÷ng t¸c phÈm tù sù kÓ vÒ c¸c vÞ thÇn, nh»m gi¶i

thÝch tù nhiªn, thÓ hiÖn kh¸t väng chinh phôc thiªn

nhiªn

S¬n Tinh- Thuû Tinh; ThÇn trô trêi...

2. Sö thi

Lµ nh÷ng t¸c phÈm tù sù cã qui m« lín, ng«n ng÷ cã

vÇn nhÞp, x©y dùng nh÷ng h×nh tîng nghÖ thuËt hoµnh

tr¸ng, hµo hïng ®Ó kÓ vÒ mét hoÆc nhiÒu biÕn cè lín

diÔn ra trong ®êi sèng céng ®ång cña d©n c thêi cæ ®¹i

§Î ®Êt ®Î níc, §¨m S¨n, Xinh Nh·...

3.TruyÒn thuyÕt

Nh÷ng t¸c phÈm tù sù kÓ vÒ sù kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sö

(hoÆc cã liªn quan ®Õn lÞch sö) theo xu híng lÝ tëng

ho¸

Th¸nh Giãng, An D¬ng V¬ng vµ MÞ Ch©u - Träng

Thuû...

4. TruyÖn cæ tÝch

T¸c phÈm tù sù mµ cèt truyÖn vµ h×nh tîng ®îc h cÊu

cã chñ ®Þnh, kÓ vÒ sè phËn con ngêi b×nh thêng trong

x· héi

TÊm C¸m; C©y khÕ; Häc kh«n...

5. TruyÖn ngô ng«n

T¸c phÈm tù sù ng¾n, cã kÕt cÊu chÆt chÏ, th«ng qua

c¸c Èn dô ®Ó kÓ vÒ nh÷ng sù viÖc cã liªn quan ®Õn con

ngêi, tõ ®ã nªu nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm vÒ cuéc

sèng hoÆc nh©n sinh

Thá vµ Rïa; §Ïo cµy gi÷a ®êng...

6. TruyÖn cêi

T¸c phÈm tù sù ng¾n, cã kÕt cÊu chÆt chÏ, kÕt thóc bÊt

ngê, kÓ vÒ nh÷ng sù viÖc xÊu, tr¸i tù nhiªn, cã t¸c dông

g©y cêi nh»m môc ®Ých gi¶i trÝ hoÆc phª ph¸n

Ch¸y; Tr¹ng Quúnh; Tr¹ng Lîn

7. Tôc ng÷

C©u nãi ng¾n gän, hµm sóc, cã h×nh ¶nh, nhÞp ®iÖu,

®óc kÕt kinh nghiÖm thùc tiÔn

¨n kü no l©u, cµy s©u tèt lóa

Cã c«ng mµi s¾t, cã ngµy nªn kim...

8. C©u ®è

Bµi v¨n vÇn hoÆc c©u nãi cã vÇn, m« t¶ vËt ®è b»ng

nh÷ng h×nh ¶nh, h×nh tîng kh¸c l¹ ®Ó ngêi nghe t×m lêi

gi¶i, nh»m môc ®Ých gi¶i trÝ, rÌn luyÖn t duy

Ng¶ lng cho thÕ gian ngåi

Råi ra mang tiÕng lµ ngêi bÊt nh©n

10

- T¹i sao v¨n häc d©n gian lµ

kho tri thøc?

- TÝnh gi¸o dôc cña v¨n häc

d©n gian ®îc thÓ hiÖn nh thÕ

nµo?

Cñng cè:

9. Ca dao

Lêi th¬ tr÷ t×nh d©n gian thêng kÕt hîp víi ©m nh¹c,

diÔn t¶ thÕ giíi néi t©m cña con ngêi

Hìi c« t¸t níc bªn ®µng

Sao c« móc ¸nh tr¨ng vµng ®æ ®i?

10. VÌ

T¸c phÈm tù sù d©n gian b»ng v¨n vÇn, cã lèi kÓ méc

m¹c vÒ c¸c sù viÖc, sù kiÖn thêi sù cña lµng cña níc

VÌ th»ng Nh¸c

11. TruyÖn th¬

T¸c phÈm tù sù d©n gian b»ng th¬, giÇu chÊt tr÷ t×nh,

ph¶n ¸nh sè phËn vµ kh¸t väng cña con ngêi khi h¹nh

phóc vµ sù c«ng b»ng bÞ tíc ®o¹t

TiÔn dÆn ngêi yªu, Th¹ch Sanh

12. ChÌo

T¸c phÈm s©n khÊu d©n gian kÕt hîp c¸c yÕu tè tr÷ t×nh

vµ trµo léng ®Ó võa ca ngîi nh÷ng tÊm g¬ng ®¹o ®øc,

võa phª ph¸n, ®¶ kÝch c¸i xÊu trong x· héi

Quan ©m thÞ KÝnh; Kim Nham...

III Nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña v¨n häc d©n gian ViÖt

Nam

1. V¨n häc d©n gian lµ kho tri thøc v« cïng phong

phó vÒ ®êi sèng c¸c d©n téc

Tri thøc trong v¨qn häc d©n gian thuéc ®ñ mäi lÜnh vùc

cña ®êi sèng tù nhiªn x· héi vµ con ngêi

S¬n Tinh - Thuû Tinh lµ nhËn thøc vÒ tai ho¹ lò lôt vµ

kinh nghiÖm chiÕn th¾ng lò lôt ; tôc ng÷ lµ kho tri thøc

vÒ kinh nghiÖm ; ca dao lµ tri thøc vÒ x· héi vµ con ng￾êi...

- Nh÷ng tri thøc Êy ®îc tr×nh bµy b»ng nghÖ thuËt ng«n

tõ nªn rÊt sinh ®éng vµ hÊp dÉn

- Tri thøc d©n gian lµ nhËn thøc cña nh©n d©n ; nã kh¸c

h¼n nhËn thøc cña giai cÊp thèng trÞ

2. V¨n häc d©n gian cã gi¸ trÞ gi¸o dôc s©u s¾c vÒ

®¹o lý lµm ngêi

- Gi¸o dôc tinh thÇn nh©n ®¹o vµ l¹c quan ; gãp phÇn

®Êu tranh chèng bÊt c«ng, thÓ hiÖn niÒm tin vµo chÝnh

nghÜa, vµo c¸i thiÖn ; h×nh thµnh nh÷ng phÈm chÊt tèt

®Ñp : yªu quª h¬ng ®Êt níc, lßng vÞ tha, tÝnh cÇn

kiÖm...

VD: TruyÖn TÊm C¸m: gióp con ngêi ®ång c¶m chia

sÎ víi nçi bÊt h¹nh cña TÊm; kh¼ng ®Þnh phÈm chÊt

cña TÊm, lªn ¸n kÎ ¸c, kÎ xÊu

3. V¨n häc d©n gian cã gi¸ trÞ thÈm mü to lín, gãp

11

- Nªu ng¾n gän ®Æc trng cña

v¨n häc d©n gian?

-Gi¸ trÞ cña v¨n häc d©n gian?

phÇn quan träng t¹o nªn b¶n s¾c riªng cho nÒn v¨n

häc d©n téc

- V¨n häc d©n gian ®îc ch¾t läc qua kh«ng gian, thêi

gian, ®Õn víi chóng ta ®· trë thµnh nh÷ng viªn ngäc

long lanh. NhiÒu t¸c phÈm ®· trë thµnh mÉu mùc ®Ó

mäi ngêi häc tËp. Nh÷ng lêi ca xa vÉn lµm say lßng

ngêi h«m nay

- NhiÒu n¨m v¨n häc viÕt cha cã vµ cha ph¸t triÓn, v¨n

häc d©n gian ®ãng vai trß chñ ®¹o

- C¸c nhµ th¬ sau nµy ®· häc ë ca dao: giäng ®iÖu tr÷

t×nh, c¶m nhËn cña th¬ ca tríc cuéc sèng; c¸ch sö dông

ng«n tõ cña nh©n d©n tríc c¸i ®Ñp. Häc ë truyÖn c¸ch

x©y dùng cèt truyÖn

Ghi nhí:

_ V¨n häc d©n gian tån t¹i díi h×nh thøc truyÒn miÖng

th«ng qua diÔn xíng. Trong qu¸ tr×nh lu truyÒn, t¸c

phÈm v¨n häc d©n gian ®îc tËp thÓ kh«ng ngõng s¸ng

t¹o l¹i vµ hoµn thiÖn. V¨n häc d©n gian g¾n bã vµ phôc

vô trùc tiÕp cho c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau trong ®êi sèng

céng ®ång

- V¨n häc d©n gian cã nhiÒu gi¸ trÞ to lín vÒ nhËn thøc,

gi¸o dôc, thÈm mÜ,cÇn ®îc tr©n träng vµ ph¸t huy

TiÕt 5

So¹n:

TiÕng ViÖt

Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷

12

( TiÕp theo)

A/ Môc tiªu bµi häc

Nh tiÕt 3

B/ Ph¬ng tiÖn thùc hiÖN

- SGK, SGV

- ThiÕt kÕ bµi gi¶ng

- C¸c tµi liÖu tham kh¶o

C/ C¸ch thøc tiÕn hµnh

GV tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp gi÷a nªu vÊn ®Ò vµ trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi

c¸c c©u hái

D/ TiÕn tr×nh d¹y häc

1. KiÓm tra bµi cò:

- ThÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷? Qu¸ tr×nh cña ho¹t ®éng giao tiÕp?

C¸c nh©n tè cña ho¹t ®éng giao tiÕp?

2. Bµi míi:

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t

HS lÇn lît lµm c¸c bµi tËp,

sau ®ã tr×nh bµy lêi gi¶i cña

m×nh.

Mçi bµi tËp GV gäi mét HS

tr×nh bµy bµi gi¶i; c¸c HS

kh¸c ph¸t biÓu bæ sung, ®iÒu

chØnh hay söa ch÷a. Sau mçi

bµi tËp, GV nhËn xÐt, ®¸nh

gi¸ vµ cho ®iÓm HS

II. LuyÖn tËp

Gîi ý:

1. Bµi tËp 1

H×nh thøc giao tiÕp mang mµu s¾c v¨n ch¬ng

a) Nh©n vËt giao tiÕp: nh÷ng ngêi nam vµ n÷ trÎ tuæi,

®iÒu ®ã thÓ hiÖn qua c¸c tõ anh vµ nµng

b) Hoµn c¶nh giao tiÕp: vµo mét ®ªm tr¨ng thanh (®ªm

tr¨ng s¸ng vµ thanh v¾ng)- thêi gian thÝch hîp cho

nh÷ng c©u chuyÖn t©m t×nh cña nam n÷ trÎ tuæi: béc

b¹ch t×nh c¶m yªu ®¬ng

c) Nh©n vËt " anh" nãi vÒ sù viÖc "tre non ®ñ l¸" vµ ®Æt

ra vÊn ®Ò "nªn ch¨ng" tÝnh ®Õn chuyÖn " ®an sµng". Tuy

nhiªn, ®Æt c©u chuyÖn trong hoµn c¶nh mét "®ªm tr¨ng

thanh" vµ c¸c nh©n vËt giao tiÕp lµ mét ®«i nam n÷ trÎ

tuæi, th× néi dung vµ môc ®Ých c©u chuyÖn kh«ng ph¶i

lµ "®an sµng". Lêi cña nh©n vËt "anh" cã mét hµm ý:

còng nh tre, hä ®· ®Õn tuæi trëng thµnh, nªn tÝnh ®Õn

chuyÖn tr¨m n¨m

d) C¸ch nãi cña chµng trai (mîn h×nh ¶nh "tre non ®ñ

l¸" vµ mîn chuyÖn "®an sµng") rÊt phï hîp víi néi

dung vµ môc ®Ých cña cuéc giao tiÕp. C¸ch nãi ®ã mang

mµu s¾c v¨n ch¬ng, thuéc vÒ phong c¸ch v¨n ch¬ng,võa

cã h×nh ¶nh, võa ®Ëm s¾c th¸i t×nh c¶m, nªn dÔ ®i vµo

lßng ngêi

2. Bµi tËp 2:

H×nh thøc giao tiÕp mang tÝnh chÊt ®êi thêng

13

a) Trong cuéc giao tiÕp, c¸c

nh©n vËt ®· thùc hiÖn b»ng

ng«n ng÷ nh÷ng hµnh ®éng

nãi cô thÓ nµo? Nh»m môc

®Ých g×?

b) Nªu môc ®Ých giao tiÕp

cña mçi c©u hái?

c) T×nh c¶m, th¸i ®é vµ quan

hÖ cña hai nh©n vËt?

a) Khi lµm bµi th¬ nµy, Hå

Xu©n H¬ng ®· "giao tiÕp" víi

ngêi ®äc vÒ vÊn ®Ò g×? Môc

®Ých?

b) Ngêi ®äc c¨n cø vµo ®©u

®Ó lÜnh héi bµi th¬?

a) Trong cuéc giao tiÕp, c¸c nh©n vËt giao tiÕp ( A Cæ

vµ ngêi ®µn «ng ) ®· thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng nãi cô thÓ

lµ:

chµo ( Ch¸u chµo «ng ¹! ), chµo ®¸p ( A Cæ h¶?), khen

(Lín

tíng råi nhØ ? ), hái ( Bè ch¸u cã göi pin ®µi lªn cho

«ng

kh«ng? ), ®¸p lêi ( Tha «ng, cã ¹! )

b ) Trong lêi cña «ng giµ, c¶ ba c©u ®Òu cã h×nh thøc

c©u hái, nhng kh«ng ph¶i tÊt c¶ ®Òu nh»m môc ®Ých

hái. ChØ cã c©u thø ba ( Bè ch¸u cã göi pin ®µi lªn cho

«ng kh«ng? ) lµ nh»m môc ®Ých hái thùc sù, do ®ã A

Cæ tr¶ lêi ®óng c©u hái nµy ( Tha «ng, cã ¹ ! ) ; cßn c©u

®Çu tiªn lµ lêi chµo ®¸p ( A Cæ h¶? ); c©u thø hai lµ ®Ó

khen ( Lín tíng råi nhØ?), do ®ã A Cæ kh«ng tr¶ lêi hai

c©u nµy.

c ) Lêi nãi cña hai «ng ch¸u ®· béc lé râ t×nh c¶m, th¸i

®é vµ quan hÖ cña hai ngêi ®èi víi nhau. C¸c tõ xng h«

( «ng, ch¸u ), c¸c tõ t×nh th¸i ( tha, ¹ -trong lêi A Cæ vµ

h¶, nhØ -trong lêi «ng giµ) ®· béc lé th¸i ®é kÝnh mÕn

cña A Cæ ®èi víi ngêi «ng vµ th¸i ®é yªu quý, tr×u mÕn

cña «ng ®/víi ch¸u

3. Bµi tËp 3:

Bµi th¬ thùc hiÖn hµnh ®éng giao tiÕp gi÷a Hå Xu©n H-

¬ng vµ ngêi ®äc

a) Th«ng qua h×nh tîng" b¸nh tr«i níc", t¸c gi¶ muèn

béc b¹ch víi mäi ngêi vÒ vÎ ®Ñp, vÒ th©n phËn ch×m næi

cña ngêi phô n÷ nãi chung vµ cña t¸c gi¶ nãi riªng,

®ång thêi kh¼ng ®Þnh phÈm chÊt trong s¸ng cña ngêi

phô n÷ vµ cña b¶n th©n m×nh

b) C¨n cø vµo c¸c ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ nh c¸c tõ tr¾ng,

trßn ( nãi vÒ vÎ ®Ñp), thµnh ng÷ b¶y næi ba ch×m ( nãi

vÒ sù ch×m næi ), tÊm lßng son ( nãi vÒ phÈm chÊt cao

®Ñp bªn trong ) ®ång thêi liªn hÖ víi cuéc ®êi t¸c gi¶-

mét ngêi phô n÷ tµi hoa nhng lËn ®Ën vÒ t×nh duyªn- ®Ó

hiÓu vµ c¶m nhËn bµi th¬

4. Bµi tËp 4:

Bµi tËp nµy nh»m môc ®Ých rÌn luyÖn n¨ng lùc giao tiÕp

díi d¹ng viÕt, h¬n n÷a lµ viÕt mét v¨n b¶n th«ng b¸o.

Chó ý c¸c yªu cÇu sau:

- D¹ng v¨n b¶n: th«ng b¸o ng¾n, do ®ã cÇn viÕt ®óng

c¸c thÓ thøc nh më ®Çu, kÕt thóc..

- §èi tîng giao tiÕp lµ c¸c b¹n HS toµn trêng

- Néi dung giao tiÕp lµ ho¹t ®éng lµm s¹ch m«i trêng

-Hoµn c¶nh giao tiÕp: trong nhµ trêng vµ nh©n Ngµy

14

- Qua c¸c bµi tËp, chóng ta

rót ra ®îc nh÷ng g× khi thùc

hiÖn giao tiÕp?

M«i trêng thÕ giíi

VD

c¸c em cã thÓ tham kh¶o v¨n b¶n sau:

Th«ng b¸o

Nh©n Ngµy M«i trêng thÕ giíi, nhµ trêng cã tæ chøc

buæi tæng vÖ sinh toµn trêng ®Ó lµm cho trêng ta xanh,

s¹ch, ®Ñp h¬n n÷a.

- Thêi gian lµm viÖc: Tõ 8 giê s¸ng chñ nhËt

ngµy...th¸ng..n¨m...

- Néi dung c«ng viÖc: thu dän r¸c, khai th«ng cèng

r·nh, ph¸t quang cá d¹i, trång thªm c©y xanh vµ vun

gèc c¸c hµng c©y...

- Lùc lîng tham gia: toµn thÓ HS trong trêng

- Dông cô: Mçi HS mét dông cô nh: cuèc, xÎng, chæi

rÔ, dao to, x«...

- KÕ ho¹ch cô thÓ: C¸c líp nhËn t¹i V¨n phßng trêng

Nhµ trêng kªu gäi toµn thÓ HS h·y nhiÖt liÖt hëng øng

vµ tÝch cùc tham gia buæi tæng vÖ sinh nµy.

Ngµy...th¸ng...n¨m

BGH trêng THPT NguyÔn

Tr·i

5. Bµi tËp 5:VÒ nhµ

Lu ý

- Nh©n vËt giao tiÕp: B¸c Hå víi t c¸ch lµ Chñ tÞch níc,

viÕt th cho HS c¶ níc

- T×nh huèng giao tiÕp: §Êt níc võa giµnh ®îc ®éc lËp

- Néi dung:Th nãi tíi niÒm vui síng v× HS ®îc hëng

nÒn ®éc lËp cña ®Êt níc,tíi nhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm

cña HS víi ®Êt níc. Cuèi th lµ lêi chóc cña B¸c ®èi víi

HS

- Môc ®Ých: B¸c chóc mõng HS ngµy khai trêng ®Çu

tiªn cña níc ViÖt Nam DCCH, ®Ó x¸c ®Þnh nhiÖm vô

nÆng nÒ nhng vÎ vang cña HS

- Lßi lÏ ch©n t×nh gÇn gòi mµ vÉn nghiªm tóc

Ghi nhí:

- Khi thamgia vµo bÊt cø ho¹t ®éng giao tiÕp nµo ( nãi

hoÆc viÕt ) ta ph¶i chó ý:

+ Nh©n vËt, ®èi tîng giao tiÕp (nãi, viÕt cho ai?)

+ Môc ®Ých giao tiÕp ( nãi, viÕt ®Ó lµm g× ?)

+ Néi dung giao tiÕp ( nãi, viÕt vÒ c¸i g× ?)

+ Giao tiÕp b»ng c¸ch nµo ( nãi, viÕt nh thÕ nµo?)

15

Tải ngay đi em, còn do dự, trời tối mất!