Ngoại lệ của quyền tác giả đối với việc sử dụng tác phẩm nhằm mục đích học tập

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

HỒ BẢO

NGOẠI LỆ CỦA QUYỀN TÁC GIẢ

ĐỐI VỚI VIỆC SỬ DỤNG TÁC PHẨM

NHẰM MỤC ĐÍCH HỌC TẬP

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH LUẬT DÂN SỰ VÀ TỐ TỤNG DÂN SỰ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

NGOẠI LỆ CỦA QUYỀN TÁC GIẢ

ĐỐI VỚI VIỆC SỬ DỤNG TÁC PHẨM

NHẰM MỤC ĐÍCH HỌC TẬP

Chuyên ngành: Luật Dân sự và Tố tụng dân sự

Định hướng nghiên cứu

Mã số: 8380103

Người hướng dẫn khoa học : TS. Nguyễn Thái Cường

Học viên : Hồ Bảo

Lớp : 20CHDS_K34_NC, Khóa 33-34

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và

thông tin nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, chính xác và đã

được cơ quan có thẩm quyền công bố hoặc cho phép công bố. Các dữ liệu, luận

điểm được trích dẫn đầy đủ, nếu không thuộc ý tưởng hoặc kết quả tổng hợp của

chính bản thân tôi. Những kết luận khoa học trong luận văn là mới và chưa được

công bố trong bất cứ công trình khoa học nào.

Tác giả

Hồ Bảo

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT TỪ VIẾT TẮT TỪ ĐƯỢC VIẾT TẮT

01 BLDS Bộ luật Dân sự

02 Chỉ thị 2001/29/EC; Chỉ thị

Infosoc

Chỉ thị 2001/29/EC của Nghị viện châu Âu

và Hội đồng Liên minh châu Âu về sự hài

hòa của một số khía cạnh thuộc quyền tác

giả và các quyền liên quan trong xã hội

thông tin năm 2001

03 Công ước Berne

Công ước Berne về bảo hộ các tác phẩm văn

học và nghệ thuật năm 1886 sửa chữa lần

cuối tại Paris năm 1971

04 Công ước Rome

Công ước Rome về bảo hộ người biểu diễn,

nhà sản xuất bản ghi âm, tổ chức phát sóng

năm 1961

05 EU Liên minh Châu Âu

06 Hiệp định TRIPS

Hiệp định về các khía cạnh liên quan tới

thương mại của quyền sở hữu trí tuệ năm

1994

07 Hiệp ước WTC; WTC Hiệp ước của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới

về quyền tác giả năm 1996

08

Luật SHTT;

Luật SHTT Việt Nam

Luật Sở hữu trí tuệ số 50/2005/QH11 ngày

29 tháng 11 năm 2005 của Quốc hội, có

hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2006,

được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số

36/2009/QH12 ngày 19 tháng 6 năm 2009

của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều

của Luật Sở hữu trí tuệ, có hiệu lực kể từ

ngày 01 tháng 01 năm 2010; Luật số

42/2019/QH14 ngày 14 tháng 6 năm 2019

của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều

của Luật Kinh doanh bảo hiểm, Luật Sở hữu

trí tuệ, có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 11

năm 2019; Luật số 07/2022/QH15 ngày 16

tháng 6 năm 2022 của Quốc hội sửa đổi, bổ

sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ số

50/2005/QH11 đã được sửa đổi, bổ sung

một số điều theo Luật số 36/2009/QH12 và

Luật số 42/2019/QH14

09 Nghị định số 131/2013/NĐ￾CP

Nghị định số 131/2013/NĐ-CP ngày 16

tháng 10 năm 2013 của Chính phủ quy định

xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác

giả, quyền liên quan,

10

Nghị định số 22/2018/NĐ￾CP

Nghị định số 22/2018/NĐ-CP ngày 23 tháng

02 năm 2018 của Chính phủ quy định chi

tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật

sở hữu trí tuệ năm 2005 và Luật sửa đổi, bổ

sung một số điều của Luật sở hữu trí tuệ

năm 2009 về quyền tác giả, quyền liên quan.

11

Dự thảo Nghị định thay thế

Nghị định số 22/2018/NĐ￾CP

Dự thảo lần 2 Nghị định quy định chi tiết

một số điều và biện pháp thi hành Luật Sở

hữu trí tuệ năm 2005, Luật sửa đổi, bổ sung

một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ năm

2009 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều

của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2022 về quyền

tác giả, quyền liên quan.

12 SHTT Sở hữu trí tuệ

13 WTO Tổ chức Thương mại thế giới

14 WIPO Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU.......................................................................................................1

i) Lý do chọn đề tài.............................................................................................1

ii) Kết quả khảo sát lịch sử nghiên cứu đề tài ......................................................1

iii) Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................6

iv) Phạm vi nghiên cứu của đề tài.........................................................................6

v) Phương pháp nghiên cứu:................................................................................6

vi) Dự kiến các điểm mới, các đóng góp mới về mặt lý luận................................6

CHƯƠNG 1.NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VÀ THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ

NGOẠI LỆ CỦA QUYỀN TÁC GIẢ ĐỐI VỚI VIỆC SỬ DỤNG TÁC PHẨM

NHẰM MỤC ĐÍCH HỌC TẬP ................................................................................7

1.1. Những vấn đề cơ bản về ngoại lệ của quyền tác giả đối với việc sử dụng tác

phẩm nhằm mục đích học tập.................................................................................7

1.1.1. Khái niệm ngoại lệ của quyền tác giả và các cách tiếp cận khái niệm

học tập ..............................................................................................................7

1.1.2. Cơ sở của ngoại lệ quyền tác giả đối với việc sử dụng tác phẩm nhằm

mục đích học tập.................................................................................................9

1.2. Ngoại lệ quyền tác giả đối với việc sử dụng tác phẩm nhằm mục đích học

tập trong pháp luật quốc tế ...................................................................................18

1.2.1. Điều ước quốc tế về ngoại lệ quyền tác giả nhằm mục đích học tập ...18

1.2.2. Pháp luật bản quyền một số nước về ngoại lệ quyền tác giả nhằm mục

đích học tập.......................................................................................................23

1.3. Sơ lược lịch sử pháp luật Việt Nam về ngoại lệ của quyền tác giả đối với

việc sử dụng tác phẩm nhằm mục đích học tập....................................................28

1.3.1. Pháp lệnh bảo hộ quyền tác giả năm 1994...........................................28

1.3.2. Bộ luật Dân sự năm 1995 ....................................................................29

CHƯƠNG 2.THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ NGOẠI LỆ CỦA

QUYỀN TÁC GIẢ ĐỐI VỚI VIỆC SỬ DỤNG TÁC PHẨM NHẰM MỤC ĐÍCH

HỌC TẬP ............................................................................................................32

2.1. Ghi nhận ngoại lệ của quyền tác giả trong Luật Sở hữu trí tuệ ..................32

2.2. Đề cập đến mục đích học tập trong Luật Sở hữu trí tuệ .............................33

2.3. Các trường hợp ngoại lệ quyền tác giả nhằm mục đích học tập cụ thể.......33

2.3.1. Sao chép tác phẩm...............................................................................33

2.3.2. Sử dụng hợp lý tác phẩm để minh họa ................................................44

2.3.3. Trích dẫn hợp lý tác phẩm...................................................................48

2.3.4. Nhập khẩu bản sao tác phẩm để sử dụng cá nhân................................51

2.3.5. Các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm quyền tác giả nhằm mục

đích học tập dành cho người khuyết tật ............................................................53

2.4. Các điều kiện khi sử dụng tác phẩm trong các trường hợp ngoại lệ ...........56

2.4.1. Tác phẩm được sử dụng phải là tác phẩm đã công bố .........................56

2.4.2. Thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm .............57

2.4.3. Sử dụng tác phẩm đúng mục đích........................................................58

2.4.4. Không được mâu thuẫn với việc khai thác bình thường tác phẩm,

không gây thiệt hại một cách bất hợp lý đến lợi ích hợp pháp của tác giả, chủ sở

hữu quyền tác giả..............................................................................................59

2.4.5. Loại hình tác phẩm không áp dụng quy định về ngoại lệ quyền tác giả ..

............................................................................................................61

2.5. Một số kiến nghị nhằm góp phần hoàn thiện pháp luật..............................61

2.5.1. Về thuật ngữ “ngoại lệ” không xâm phạm quyền tác giả.....................61

2.5.2. Về ngoại lệ sao chép tác phẩm ............................................................62

2.5.3. Về sử dụng hợp lý tác phẩm để minh họa ...........................................64

2.5.4. Về trích dẫn hợp lý tác phẩm...............................................................65

2.5.5. Về nhập khẩu bản sao tác phẩm để sử dụng cá nhân ...........................65

2.5.6. Về các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm quyền tác giả dành cho

người khuyết tật................................................................................................66

2.5.7. Về nghĩa vụ phải thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác

phẩm ............................................................................................................67

KẾT LUẬN.............................................................................................................68